Γράφει ο Θόδωρος Δημητριάδης
Αυτές τις μέρες έχουμε το λεγόμενο «Μικρό Καλοκαιράκι», λιακάδα και ζεστούλα. Ακόμα δεν ανάψαμε τις σόμπες, ούτε τα καλοριφέρ, ούτε τα ηλεκτρικά σώματα, ούτε το κλιματιστικό στο ζεστό. Όπου να ΄ναι, όμως, έρχονται οι πρώτοι λογαριασμοί, που όπως φαίνεται θα πέσουν σαν κεραμίδα στο κεφάλι μας.
Τσουνάμι ανατιμήσεων σε προϊόντα και είδη πρώτης ανάγκης αναμένεται το επόμενο διάστημα. Δεν είναι μόνο η αύξηση -για πολλούς και διάφορους λόγους- των διεθνών τιμών στα ενεργειακά προϊόντα (πετρέλαιο θέρμανσης-κίνησης, φυσικό αέριο κλπ.), αλλά και η εκτόξευση πρώτων υλών και τροφίμων, που προκάλεσε αφενός το σοκ της πανδημίας, αφετέρου οι πρωτοφανείς φυσικές καταστροφές, εντός κι εκτός Ελλάδας.
Χαρακτηριστική περίπτωση του συνδυασμού υψηλότερου κόστους παραγωγής και ακριβότερων πρώτων υλών, είναι τα προϊόντα αρτοποιίας και ζαχαροπλαστικής. Η διεθνής τιμή των δημητριακών είναι αυξημένη κατά 31% σε σχέση με πέρσι- όπως προκύπτει από τα στοιχεία του FAO- της ζάχαρης κατά 39%, των φυτικών ελαίων 67%.
Σε αυτά θα πρέπει να προσθέσει κανείς και την επιβάρυνση που προκύπτει από την τιμή του πετρελαίου (64% πάνω η τιμή του Brent) με ό,τι συνεπάγεται αυτό για τα μεταφορικά, καθώς και τις αυξήσεις στο φυσικό αέριο (85% πάνω η διεθνής τιμή) με ό,τι συνεπάγεται για την παραγωγή.
Μεγάλες αυξήσεις αναμένονται στην τιμή του ψωμιού, δηλαδή σε ένα βασικό αγαθό. Οι αρτοποιοί κάνουν λόγο για 10-15%, χωρίς να διευκρινίζεται αν στα αρτοσκευάσματα πολυτελείας και στα άλλα είδη ψωμιού, οι αυξήσεις θα είναι υψηλότερες.
Ανεβαίνουν οι τιμές και στα super market
Ήδη τον Σεπτέμβριο εμφανίστηκαν αυξήσεις και μάλιστα με τον πλέον επίσημο τρόπο. Οι εταιρίες έχουν αποστείλει ενημερωτικά e-mail για αυξήσεις ως 15% σε λάδια, μπισκότα, καταψυγμένα, συσκευασμένα τρόφιμα, γαλακτοκομικά.
Μεγάλος τζόγος θα γίνει, όπως φαίνεται, με τον καφέ. Οι καταστροφές στις φυτείες της Βραζιλίας προκάλεσαν σοκ στις διεθνείς αγορές, με αποτέλεσμα η τιμή του να έχει αυξηθεί κατά 49%, χωρίς μάλιστα να διαφαίνεται προοπτική μείωσης του, καθώς η ζημιά στον κύκλο της παραγωγής δεν αποκαθίσταται από τη μια ημέρα στην άλλη.
Σε ανάλογη περίπτωση, όταν η γρίπη των χοίρων είχε ρημάξει την κινεζική παραγωγή και είχε εκτοξεύσει τις τιμές του χοιρινού κρέατος παγκοσμίως, το εγχώριο σουβλάκι είχε τραβήξει τον ανήφορο, χωρίς φυσικά να επιστρέφει στα πρότερα επίπεδα όταν ομαλοποιήθηκε η διεθνής παραγωγή-ζήτηση χοιρινού κρέατος.
Επίκειται «τσουνάμι» και στα νωπά προϊόντα Εδώ τα πράγματα είναι ακόμα πιο σύνθετα. Από τη μια, είναι το υψηλότερο κόστος παραγωγής. Πέρα από το πετρέλαιο (κίνηση, θερμοκήπια κ.λ.π.), σημαντικές ανατιμήσεις ως και 45% καταγράφονται σε λιπάσματα, σπόρους, ζωοτροφές. Από την άλλη, είναι οι ελλείψεις λόγω φυσικών καταστροφών. Για παράδειγμα, οι καταναλωτές φέτος πλήρωσαν πιο ακριβά από πέρσι τα ροδάκινα και τα κεράσια, καθώς ο παγετός της Άνοιξης ρήμαξε την παραγωγή.
Μεγάλη ζημιά προκάλεσε και ο παρατεταμένος καύσωνας του Αυγούστου, ο οποίος έπληξε τομάτες, αγγούρια, φασολάκια κι απ’ ότι λένε οι παραγωγοί, ζημιά ανάλογη έγινε σε μπρόκολα, κουνουπίδια κ.λ.π. Αν βάλει κανείς στην εξίσωση την έλλειψη στην αγορά που ήδη δημιουργεί η απώλεια οπωροκηπευτικών από τη Β. Εύβοια, έχει την εικόνα.
Όπως σημειώνουν παράγοντες της αγοράς, οι αυξήσεις κατά 8% στα οπωροκηπευτικά και 5% στα φρούτα, που είδαμε τον Ιούλιο, θα είναι υγιεινός περίπατος μπροστά σε αυτά που έρχονται, τα χειρότερα.
Τι γίνεται με τις αυξήσεις στο ρεύμα
Οι ανατιμήσεις στο ηλεκτρικό ρεύμα είναι μια κατηγορία από μόνες τους, καθώς πλήττουν και τα νοικοκυριά και τις επιχειρήσεις. Η αύξηση κατά 85% του φυσικού αερίου και η πίεση στις χονδρικές τιμές απαιτούν καίρια κρατική παρέμβαση, έτσι ώστε να μην περάσουν στα τιμολόγια λιανικής.
Είναι προφανές ότι το σύνολο των νοικοκυριών και οι επιχειρήσεις, που βγαίνουν «τραυματισμένα» από την πανδημία, δεν αντέχουν τέτοιες επιβαρύνσεις.
Το ερώτημα που μένει να απαντηθεί είναι αν υπάρχουν τα περιθώρια μείωσης κάποιων Ειδικών Φόρων Κατανάλωσης π.χ. στα ενεργειακά προϊόντα ή αναστολής τους π.χ. στον καφέ, για όσο διάστημα διαρκέσει αυτή η κρίση. Σύμφωνα, άλλωστε, με την επικρατούσα άποψη στην ΕΚΤ αλλά και το ΔΝΤ, οι ανατιμήσεις αυτές θα υποχωρήσουν μέσα στο 2022.
(πηγή: iefimerida.gr).
Συμπέρασμα:
Σφίξτε τα ζωνάρια και κάντε αυστηρή οικονομία. Ιδιαίτερα στο ρεύμα. Για να μη πάθετε σοκ όταν έλθουν οι πρώτοι λογαριασμοί.
Στη γειτονική μας χώρα, τη Βουλγαρία, ένας κανονικός λογαριασμός ρεύματος – όπως δηλαδή ερχόταν μέχρι πριν 5-6 χρόνια – αντιστοιχεί περίπου με έναν μισθό ή και τον ξεπερνάει. Τα περισσότερα νοικοκυριά δεν θερμαίνουν όλο το σπίτι το χειμώνα, αλλά μόνον ένα δωμάτιο, το πιο μικρό, και εκεί τη βγάζουν όλη τη μέρα φορώντας παλτό, μάλλινες κάλτσες και χοντρά παπούτσια, ενώ τη νύχτα σκεπάζονται με διπλά και τριπλά παπλώματα.
