«ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΚΑΙΝΟΥΡΓΙΩΝ ΛΕΞΕΩΝ»
Συνεχίζω σήμερα την καταγραφή καινούργιων λέξεων με τη μέθοδο της σύνθεσης από πρόθεση ως πρώτο συνθετικό και ως δεύτερο συνθετικό, ένα ουσιαστικό ή επίθετο.
Με την ευκαιρία, θέλω να υπενθυμίσω στους αναγνώστες ότι σύμφωνα με την Γραμματική μας τα μέρη του λόγου στη Γλώσσα μας είναι δέκα (10), ήτοι: άρθρο, ουσιαστικό, επίθετο, αντωνυμία, μετοχή, ρήμα, επίρρημα, πρόθεση, σύνδεσμοι και επιφώνημα, εν προκειμένω δε, επειδή μιλάμε για το φαινόμενο της σύνθεσης, με την ένωση δύο λέξεων και με πρώτο συνθετικό μια πρόθεση, θεωρώ σκόπιμο να αναφέρω παρακάτω όλες τις προθέσεις που έχουμε στη Γλώσσα μας και οι οποίες είναι οι εξής 18: εν, εις, εκ, συν, προς, πρό, ανά, κατά, δια, μετά, παρά, αντί, αμφί, επί, περί, από, υπέρ, υπό.
Ας δούμε λοιπόν την σύνθεση και τη δημιουργία καινούργιων λέξεων με τα παρακάτω 10 ουσιαστικά: 1. η οδός, 2. η στροφή, 3. η βάση, 4. η λύση, 5. η κρίση, 6. η φορά, 7. η θέση, 8. η τροπή, 9. η κρίση, 10. η γραφή.
- είσοδος, έξοδος, συνοδός, πρόοδος, άνοδος, κάθοδος, δίοδος, πρόσοδος, περίοδος, πάροδος (10)
- αναστροφή, περιστροφή, διαστροφή, αντιστροφή, επιστροφή, καταστροφή, μεταστροφή, αποστροφή, υποστροφή (9)
- έκλυση, ανάλυση, κατάλυση, διάλυση, παράλυση, επίλυση, απόλυση (7)
- πρόκριση, ανάκριση, κατάκριση, διάκριση, επίκριση, υπόκριση, απόκριση (7)
- έκβαση, σύμβαση, πρόσβαση, ανάβαση, υπέρβαση, κατάβαση, διάβαση, μετάβαση, απόβαση (10)
- εισφορά, εκφορά, συμφορά, προσφορά, προφορά, αναφορά, καταφορά, διαφορά, μεταφορά, περιφορά (10)
- έκθεση, σύνθεση, πρόσθεση, διάθεση, πρόθεση, αντίθεση, παράθεση, κατάθεση, σύνθεση, υπόθεση, επίθεση, ανάθεση, μετάθεση, απόθεση (14)
- εκτροπή, προτροπή, ανατροπή, μετατροπή, παρατροπή, επιτροπή, περιτροπή, αποτροπή, υποτροπή, υπερτροπή (10)
- έκκριση, πρόκριση, ανάκριση, κατάκριση, διάκριση, έγκριση, σύγκριση, επίκριση, απόκριση, υπόκριση (10)
- εγγραφή, συγγραφή, προγραφή, αναγραφή, καταγραφή, διαγραφή, μεταγραφή, παραγραφή, αντιγραφή, επιγραφή, περιγραφή, απογραφή, υπογραφή (13)
Βλέπουμε λοιπόν πως από δέκα αρχικές λέξεις δημιουργήθηκαν, ακόμη εκατό (100) καινούργιες λέξεις με ξεχωριστό και αυτοτελές νόημα και περιεχόμενο και γίνεται νομίζω κατανοητό από όλους πως δεν υπάρχει παρόμοιο φαινόμενο σε καμία άλλη ξένη γλώσσα στον κόσμο.
Γιάννης Σιδηρόπουλος, Δικηγόρος Κατερίνης