Να αλλάξει ρότα επειγόντως στο παραγωγικό μοντέλο που ακολουθεί η χώρα και να μη στηρίζεται πλέον στους χαμηλούς μισθούς η ανταγωνιστικότητα και η επιβίωση της ελληνικής οικονομίας, προειδοποιούν η μία μετά την άλλη οι αναλύσεις και οι εκθέσεις που έρχονται στο φως τις τελευταίες ημέρες για την ελληνική οικονομία.
Τα μηνύματα έρχονται από Βρυξέλλες, Παρίσι και ΙΟΒΕ. Αποδίδουν τα εύσημα για τις αυξημένες αντοχές της ελληνικής οικονομίας μέσα στην κρίση, αλλά αποκαλύπτουν και καταγράφουν μεγάλες ευπάθειες. Επιπλέον, όμως, θέτουν στο επίκεντρο και τη ζοφερή πραγματικότητα την οποία ζουν χιλιάδες ελληνικά νοικοκυριά, αλλά και τις αιτίες που αυτά δεν μπορούν να συμβαδίσουν με το άλμα ανάπτυξης που έχει επιτύχει η χώρα.
Το πρόβλημα
Την κατάσταση που βιώνουν τα νοικοκυριά αποτυπώνει ανάγλυφα η τελευταία έρευνα Οικονομικής Συγκυρίας του ΙΟΒΕ για τον Μάιο:
- Από τη μία καταγράφεται βελτίωση της Καταναλωτικής Εμπιστοσύνης (σε -42,7 μονάδες, από -46,8 τον Απρίλιο), κάτι που δείχνει συγκρατημένη αισιοδοξία ή μικρή «ανάσα» για τους πολίτες.
- Από την άλλη, όμως, το 57,7% θεωρεί απρόβλεπτο το οικονομικό του μέλλον, το 83% δεν προβλέπει να μπορεί να κάνει αποταμίευση, το 63% δηλώνει ότι τα βγάζει δύσκολα πέρα με τον πληθωρισμό, το 11% τρώει από τα έτοιμα και μειώνει τις καταθέσεις του, ενώ το 8% αναγκάζεται να χρεώνεται για να αντεπεξέλθει.
Και όχι μόνο αυτά.
Η Έκθεσή της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την Ελλάδα, στο πλαίσιο του Εαρινού Εξαμήνου, έρχεται να συμπληρώσει την εικόνα:
Η αποταμίευση των ελληνικών νοικοκυριών είναι χαμηλή και φθίνει περαιτέρω. Το ποσοστό ανεργίας έπεσε στο 9,5% το τελευταίο τρίμηνο του 2024 που είναι το χαμηλότερο από το 2009, αλλά ακόμη σημαντικά υψηλότερο από τον μέσο όρο της Ε.Ε. (5,7%).
Οι γυναίκες και οι νέοι εξακολουθούν να πλήττονται δυσανάλογα. Οι αυξήσεις στις τιμές των κατοικιών καθιστούν απρόσιτη την απόκτηση στέγης για τον Έλληνα. Οι τιμές των κατοικιών στην Ελλάδα αυξήθηκαν κατά μέσο όρο 9,3% ετησίως το 2020-2024, όταν ο μέσος όρος στην Ε.Ε. ήταν μικρότερος από μισός (4,9%).
Το υψηλό απόθεμα χρεών από δάνεια που έχουν μεταφερθεί σε servicers γίνονται βαρίδι για την οικονομία.
«Θέλει τρόπο, όχι κόπο»
Όλες οι αναλύσεις περιγράφουν ότι ο δημόσιος τομέας της ελληνικής οικονομίας πάει εξαιρετικά καλά, αλλά ο ιδιωτικός όχι. Και ο λόγος είναι ότι η Ελλάδα υστερεί στην παραγωγικότητα. Ακόμα χειρότερα, από άγνοια ίσως, ο όρος «αύξηση παραγωγικότητας» μάλλον τρομάζει πολλούς, αντί να είναι στόχος στη χώρα μας. Ωστόσο, θα έπρεπε να ισχύει το αντίθετο.
Στη νέα του έκθεση Economic Outlook ο ΟΟΣΑ επισημαίνει ότι «η χαμηλή παραγωγικότητα συνεχίζει να αποτελεί τροχοπέδη για την ανταγωνιστικότητα και το βιοτικό επίπεδο» για τη χώρα μας. Όχι τυχαία, η παραγωγικότητα είναι η εξήγηση πίσω από το «μέγα παράδοξο» που βιώνουν όλοι οι Έλληνες: εργάζονται περισσότερο απ’ όλους τους Ευρωπαίους σύμφωνα με τη Eurostat και, παρότι η χώρα κάνει άλματα σχεδόν σε όλους τους τομείς, ο μισθός στην Ελλάδα είναι ο δεύτερος χαμηλότερος στην Ε.Ε. μετά τη Βουλγαρία.
Το περιγράφει αναλυτικά και η Κομισιόν, η οποία αναφέρει στην έκθεσή της ότι «παρά τη σταθερή ανάπτυξη, η παραγωγικότητα εργασίας δεν συγκλίνει με την Ε.Ε. Σύμφωνα με τα στοιχεία του 2024, το κατά κεφαλήν ΑΕΠ της Ελλάδας σε ισοτιμία αγοραστικής δύναμης ήταν το δεύτερο χαμηλότερο στην Ε.Ε. (70% του μέσου όρου). Η παραγωγικότητα ανά ώρα εργασίας ήταν η χαμηλότερη στην Ε.Ε. (56,2% του μέσου όρου)».
Αλλαγή μοντέλου
Πράγματι, για λόγους επιβίωσης κυρίως, στη διάρκεια της ελληνικής κρίσης η χώρα στήριξε τη διάσωση της χαμένης της ανταγωνιστικότητας, στη μείωση του κόστους παραγωγής.
«Την τελευταία δεκαετία η Ελλάδα έχει επιτύχει σημαντικές βελτιώσεις στην ανταγωνιστικότητα κόστους», αλλά κυρίως «μέσω περικοπών μισθών μεταξύ των ετών 2010-2019», τονίζει η έκθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την Ελλάδα.
Ωστόσο, η Κομισιόν προειδοποιεί ότι μετά από μια δεκαετία κρίσης, η χώρα δεν μπορεί να στηρίζεται πλέον στους χαμηλούς μισθούς. Το μοντέλο των χαμηλών μισθών έφτασε στα όριά του, δεν είναι βιώσιμο πια και η ελληνική οικονομία πρέπει… να αλλάξει πίστα πριν να είναι αργά!
