Τα έγγραφα που εκθέτουν τη Meta
Η Meta – η μητρική εταιρεία των Facebook, Instagram και WhatsApp – βρέθηκε ξανά στο επίκεντρο αποκαλύψεων. Σύμφωνα με αποκλειστικό ρεπορτάζ του Reuters, εσωτερικά έγγραφα δείχνουν πως η εταιρεία κερδίζει δισεκατομμύρια δολάρια από παραπλανητικές ή παράνομες διαφημίσεις, οι οποίες αποτελούν τη σκοτεινή πλευρά της ψηφιακής της αυτοκρατορίας. Μάλιστα, υπολογίζεται ότι το 10% των συνολικών της εσόδων για το 2024, δηλαδή περίπου 16 δισ. δολάρια, προήλθαν από διαφημίσεις που σχετίζονται με απάτες, πλαστά προϊόντα και απαγορευμένες υπηρεσίες.
Η σκοτεινή μηχανή των «υψηλού κινδύνου» διαφημίσεων
Σύμφωνα με τα έγγραφα, οι πλατφόρμες της Meta προβάλλουν καθημερινά περίπου 15 δισ. διαφημίσεις υψηλού κινδύνου — αναρτήσεις με σαφή σημάδια παραπλάνησης. Από αυτές, η εταιρεία αποκομίζει περίπου 7 δισ. δολάρια ετησίως. Παρά το γεγονός ότι οι περισσότεροι διαφημιστές έχουν ήδη εντοπιστεί από τα συστήματα προειδοποίησης της εταιρείας, οι λογαριασμοί τους παραμένουν ενεργοί.
Η Meta εφαρμόζει έναν αμφιλεγόμενο κανόνα: μόνο αν υπάρχει 95% βεβαιότητα ότι μια διαφήμιση είναι απάτη, αποσύρεται. Σε διαφορετική περίπτωση, ο διαφημιστής απλώς πληρώνει περισσότερα για να συνεχίσει να προβάλλεται. Το σύστημα αυτό – γνωστό ως “penalty bid” – μετατρέπει τις παραβάσεις σε εισόδημα, επιτρέποντας στους επιτήδειους να συνεχίσουν τη δράση τους, αρκεί να πληρώνουν.
Η απάτη ως μηχανισμός κέρδους
Ο τρόπος λειτουργίας της πλατφόρμας ενισχύει το φαινόμενο. Όσοι χρήστες κάνουν κλικ σε ύποπτες διαφημίσεις, ταξινομούνται αυτόματα σε προφίλ ενδιαφέροντος, βλέποντας έτσι ακόμα περισσότερες παρόμοιες αναρτήσεις. Πρόκειται για έναν φαύλο κύκλο κερδοφορίας, που στηρίζεται στην αδυναμία του χρήστη να ξεχωρίσει το ψεύτικο από το αληθινό.
Τα «παραβατικά έσοδα» και η εσωτερική ανοχή
Τα ίδια τα εσωτερικά οικονομικά μοντέλα της Meta υπολογίζουν τα έσοδα από τέτοιες πηγές. Σύμφωνα με τα έγγραφα, η εταιρεία εισπράττει περίπου 3,5 δισ. δολάρια κάθε εξάμηνο από διαφημίσεις «υψηλού νομικού κινδύνου» – περιεχόμενο που πλαστογραφεί εμπορικά σήματα, δημόσια πρόσωπα ή προωθεί παράνομες υπηρεσίες.
Η εταιρεία έχει δημιουργήσει μάλιστα ειδική κατηγορία, τα «παραβατικά έσοδα», τα οποία αναγνωρίζει και ενσωματώνει στα οικονομικά της σχέδια. Οι αναφορές δείχνουν ότι η Meta υπολογίζει ακόμα και τα πρόστιμα που ενδέχεται να επιβληθούν ως «αποδεκτό λειτουργικό κόστος».
Αντί για πρόληψη, κοστολόγηση
Ένα από τα αποκαλυπτικά σημεία των εγγράφων είναι η παραδοχή ότι η Meta δεν προσπαθεί να προλάβει τις απάτες — τις κοστολογεί. Οι οικονομικές ομάδες της θέτουν αυστηρό όριο: δεν μπορούν να λάβουν μέτρα που θα μειώσουν τα συνολικά έσοδα πάνω από 0,15%. Δηλαδή, αν η εξυγίανση κοστίζει περισσότερο από 135 εκατ. δολάρια, δεν προχωρά. Έτσι, ο στόχος για τα επόμενα χρόνια είναι η σταδιακή μείωση των παραβατικών εσόδων – από 10,1% το 2024 σε 5,8% το 2027 – όχι από ηθική ανάγκη, αλλά για να διατηρηθεί η ισορροπία κερδών και ρίσκου.
Οικονομική «άμυνα» απέναντι στους ρυθμιστές
Τα ίδια έγγραφα αναφέρουν ότι η Meta επεμβαίνει μόνο όταν προβλέπεται ρυθμιστική παρέμβαση. Οι πιέσεις από αρχές των ΗΠΑ και της Βρετανίας έχουν αυξηθεί, καθώς οι πλατφόρμες της Meta εμπλέκονται σε πάνω από τις μισές περιπτώσεις διαδικτυακής απάτης πληρωμών στο Ηνωμένο Βασίλειο.
Ωστόσο, η εταιρεία παραδέχεται ότι οι αυστηρότεροι έλεγχοι «θα επηρεάσουν αρνητικά τα έσοδα». Με απλά λόγια, η προστασία του χρήστη θεωρείται επιχειρηματικός κίνδυνος.
Η «πέμπτη δημοκρατία του διαδικτύου»
Με έσοδα που ξεπερνούν τα 160 δισ. δολάρια το 2024, η Meta λειτουργεί σαν κράτος χωρίς λογοδοσία. Αν το 10% προέρχεται από απάτες, τα «μαύρα» διαφημιστικά έσοδα ισοδυναμούν με το ΑΕΠ της Ελλάδας. Ακόμη και αν της επιβληθούν πρόστιμα ενός δισ. δολαρίου, η ζημιά είναι αμελητέα.
Το 2025, η εταιρεία σχεδιάζει επενδύσεις 72 δισ. δολαρίων σε υποδομές τεχνητής νοημοσύνης, χρηματοδοτούμενες, όπως παραδέχεται εμμέσως ο Μαρκ Ζούκερμπεργκ, «από το ίδιο το επιχειρηματικό της μοντέλο» — ένα μοντέλο που χρηματοδοτείται και από την παρανομία.
Από την ανοχή στην αδιαφορία
Η αλληλογραφία του 2022 δείχνει ότι η Meta αντιμετώπιζε τις διαφημίσεις απάτης ως «χαμηλής σοβαρότητας». Ενώ οι ψεύτικοι λογαριασμοί αυξάνονταν, η εταιρεία εστίαζε στους εικονικούς κόσμους του Metaverse. Οι ομάδες ασφάλειας είχαν αποδεκατιστεί, και το 96% των αναφορών απάτης αγνοούνταν.
Ακόμα και σήμερα, η Meta χαρακτηρίζει πολλές απάτες ως «οργανικές αναρτήσεις» που δεν εμπίπτουν στους κανόνες διαφήμισης — και έτσι παραμένουν ενεργές. Υπολογίζεται ότι οι χρήστες των πλατφορμών της εκτίθενται σε 22 δισ. ύποπτες αναρτήσεις την ημέρα.
Η απάτη ως κανονικότητα
Το πιο αποκαλυπτικό σημείο της υπόθεσης είναι ίσως το κυνικό της συμπέρασμα. Η Meta έχει θεσμοποιήσει την παραβατικότητα, επιβάλλοντας απλώς «φόρο» στους παραβάτες μέσω υψηλότερων διαφημιστικών χρεώσεων. Η εταιρεία δηλώνει ότι αυτό «μειώνει τον ανταγωνισμό των απατεώνων», αλλά στην πράξη μετατρέπει την απάτη σε γραμμή εσόδων.
Το Reuters καταλήγει με μια φράση από τα εσωτερικά έγγραφα της Meta, που αποτυπώνει με ωμότητα το πνεύμα της εταιρείας:
«Η απάτη δεν είναι πρόβλημα για τη Meta — είναι ευκαιρία».
Πηγή: Reuters
