Το τραγικό περιστατικό με τον θάνατο 16χρονης στο Γκάζι έφερε στην επιφάνεια μια σκοτεινή και ανησυχητική πραγματικότητα: η κατανάλωση αλκοόλ από ανηλίκους έχει πάρει διαστάσεις «επιδημίας». Μόλις λίγες ημέρες μετά, δύο νέα περιστατικά –στη Σαντορίνη και στα Λεχαινά– επιβεβαιώνουν πως οι ανήλικοι στη χώρα μας εκτίθενται ολοένα και περισσότερο σε επικίνδυνες συμπεριφορές.
Παρά τις απαγορεύσεις, τα παιδιά πίνουν με ευκολία· η πανδημία φαίνεται να άφησε έντονο αποτύπωμα, ενισχύοντας την παρόρμηση, τη μοναξιά και την ανάγκη των εφήβων να δοκιμάσουν τα όριά τους.
Τα νέα ψηφιακά μέτρα προστασίας
Η κυβέρνηση ανακοίνωσε τρεις νέες ψηφιακές παρεμβάσεις που στοχεύουν στον περιορισμό της πρόσβασης ανηλίκων σε αλκοόλ, καπνό και προϊόντα άτμισης:
- Καταχώριση εκδήλωσης μαθητικών πάρτι σε κλαμπ μέσω events.gov.gr.
- Μητρώο καταστημάτων στο alto.gov.gr, όπου οι επιχειρήσεις δηλώνουν είδος προϊόντων και λειτουργία (έως 31 Ιανουαρίου 2026).
- Ψηφιακή επαλήθευση ηλικίας μέσω νέας ταυτότητας και QR Code στο Gov.gr wallet: αν ο αγοραστής είναι ανήλικος, εμφανίζεται κόκκινο σήμα στον πωλητή.
Στόχος είναι να μπει ουσιαστικό «φρένο» στην πώληση αλκοόλ σε παιδιά, ειδικά στα οργανωμένα πάρτι και στις νυχτερινές εξόδους.
Τι δείχνουν οι αριθμοί – Σοκαριστικά ποσοστά
Τα στοιχεία της έρευνας ESPAD 2024 για τους 15-16χρονους στην Ελλάδα αποκαλύπτουν το μέγεθος του προβλήματος:
- 92% θεωρούν πολύ εύκολη την πρόσβαση σε αλκοόλ.
- 86% έχουν δοκιμάσει έστω μία φορά.
- 59% κατανάλωσαν μέσα στον τελευταίο μήνα.
- 37% ήπιαν υπερβολικά (πέντε ποτά στη σειρά).
- 13% μέθυσαν τον τελευταίο μήνα.
Αν και η γενική χρήση δείχνει μείωση σε βάθος χρόνου, η επικίνδυνη κατανάλωση έχει αυξηθεί αισθητά από το 2019. Οι έφηβοι πίνουν λιγότερο συχνά, αλλά όταν πίνουν, πίνουν πολύ.
Τι συμβαίνει στην Ευρώπη
Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας:
- πάνω από 50% των 15χρονων έχει δοκιμάσει αλκοόλ,
- σχεδόν 40% κατανάλωσε τον τελευταίο μήνα.
Οι κίνδυνοι είναι άμεσοι (δηλητηριάσεις, ατυχήματα, εκμετάλλευση) και μακροπρόθεσμοι (εξάρτηση, βλάβες στον αναπτυσσόμενο εγκέφαλο).
Η Μονάδα Εφηβικής Υγείας και οι μαρτυρίες των νέων
Η Μονάδα Εφηβικής Υγείας καταγράφει αυξανόμενα περιστατικά μετά την πανδημία. Παιδιά 10–18 ετών ζητούν βοήθεια είτε μετά από νοσηλεία λόγω μέθης είτε μέσα από άλλα ζητήματα ψυχικής υγείας που φέρνουν στη συζήτηση τη χρήση αλκοόλ.
Ανατριχιαστικά ειλικρινείς είναι οι φράσεις που μοιράζονται οι ίδιοι οι έφηβοι:
- «Με βοηθά να χαλαρώσω, να είμαι πιο κοινωνική» (15 ετών)
- «Μου προσφέρει αυτοπεποίθηση» (14 ετών)
- «Υπάρχει μόνο το σήμερα» (16 ετών)
Οι ειδικοί σημειώνουν ότι η παρέα, οι influencers και τα διαδικτυακά challenges επηρεάζουν βαθιά τους εφήβους, που συχνά θέλουν να «ανήκουν» στο σύνολο περισσότερο απ’ όσο θέλουν να προστατέψουν τον εαυτό τους.
Γιατί οι έφηβοι φτάνουν στα άκρα
Σύμφωνα με τους επιστήμονες, οι λόγοι είναι πολλοί:
- αναζήτηση αυτονομίας και επιβεβαίωσης,
- χαμηλή αυτοεκτίμηση,
- άγχος ή καταθλιπτικά στοιχεία,
- παρορμητικότητα και ανάγκη για έντονες εμπειρίες,
- έλλειψη ενημέρωσης,
- πρότυπο γονέων που πίνουν συστηματικά.
Ο εγκέφαλος των εφήβων μέχρι τα 25 τους δεν έχει αναπτύξει πλήρως το κέντρο λογικής· η παρόρμηση υπερισχύει, και πολλές φορές ένα παιδί δεν γνωρίζει καν τα όριά του.
Ο ρόλος των γονιών
Η ειδικοί τονίζουν ότι το πρόβλημα αφορά όλες τις οικογένειες, ανεξαρτήτως κοινωνικού υπόβαθρου. Η λύση απαιτεί:
- ανοιχτή επικοινωνία χωρίς ντροπή ή ενοχές,
- έγκαιρη ενημέρωση από την προεφηβεία,
- ξεκάθαρα αλλά όχι τιμωρητικά όρια,
- γνώση των παρέων και των συνηθειών του παιδιού,
- καλή σχέση εμπιστοσύνης.
Πάνω απ’ όλα, όπως λένε οι ειδικοί, χρειάζεται ευαισθητοποίηση και συνεχής διάλογος. Τα παιδιά πρέπει να νιώθουν ότι έχουν έναν ενήλικα στο πλάι τους – κι όχι έναν δικαστή.
