26 Αυγούστου 2025
Στο εκτενές δοκίμιο Κατερίνη: ιστορικοί και τοπογραφικοί προβληματισμοί του πολυμαθέστατου αρχαιολόγου Βαγγέλη Παπαθανασίου αποδεικνύεται πως η Κατερίνη, ως «Αγιά-Καταρίνα», αναφέρεται για πρώτη φορά στα 1483-85 ενώ ο οικισμός της Κατερίνης αναφέρεται σταθερά από τα τέλη του 17ου και εντεύθεν. Στο παρόν απόσπασμα ερευνάται η σχέση του αγιωνύμου με τους παραχειμάζοντες βλαχόφωνους ή μη πληθυσμούς ώστε […]
18 Αυγούστου 2025
Ο Δημήτρης Παντερμαλής σημειώνει πως η κρίσιμη χρονιά των ανασκαφών επί της θητείας του υπήρξε το 1973 όταν αποκαλύφθηκαν γλυπτά του 4ου αιώνα π.Χ. και των ελληνιστικών χρόνων. Την ίδια χρονιά «έγινε μια τεράστια βαθιά τομή στο κοίλο και την ορχήστρα του ελληνιστικού θεάτρου. Τότε για πρώτη φορά βρέθηκαν τα πήλινα καθίσματα για τους θεατές, […]
21 Ιουλίου 2025
Η πληθυσμιακή αυτή ανάπτυξη, την οποία φυσικά ακολούθησε αντίστοιχη εξέλιξη της μορφής της πόλης, οφείλεται κατά μεγάλο μέρος στην ανάπτυξη της καπνοκαλλιέργειας και στην αύξηση της παραγωγής καπνών ποικιλίας Κατερίνης, τα οποία μετά το Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, ήταν περιζήτητα στη διεθνή αγορά για σημαντικό χρονικό διάστημα. Πώς όμως έγινε η Κατερίνη καπνοπαραγωγικός τόπος; Ο Κοτυωρίτης […]
14 Ιουλίου 2025
Στο, ανέκδοτο ακόμα, εκτενές δοκίμιο Κατερίνη: ιστορικοί και τοπογραφικοί προβληματισμοί του πολυμαθέστατου αρχαιολόγου Βαγγέλη Παπαθανασίου αποδεικνύεται πως η Κατερίνη, ως «Αγιά-Καταρίνα», αναφέρεται για πρώτη φορά στα 1483-85 ενώ ο οικισμός της Κατερίνης αναφέρεται σταθερά από τα τέλη του 17ου και εντεύθεν. Επιπλέον, υποστηρίζεται ότι ο οθωμανικός στρατιωτικός σταθμός της πρώιμης τουρκοκρατίας πρέπει να τοποθετηθεί στην […]
7 Ιουλίου 2025
Χάρη στα πολύτιμα απομνημονεύματά του με τον παραπειστικό τίτλο «Νίκη χωρίς ρομφαία» γνωρίζουμε από πρώτο χέρι πτυχές της πολιτικοκοινωνικής και επαγγελματικής ζωής της πόλης—μικρό παράδειγμα το παράθεμα που ακολουθεί (ο τίτλος του κειμένου είναι δικός μου). Από το βιβλίο ΚΑΝΤΑΡΤΖΗΣ, ΣΑΒΒΑΣ Ι. Νίκη χωρίς ρομφαία: Η Δαμασκός του 2Οο αιώνα, Απομνημονεύματα, Κατερίνη: Εκδόσεις Ελληνικού Κινήματος […]
30 Ιουνίου 2025
Στο εκτενές δοκίμιο (Κατερίνη: ιστορικοί και τοπογραφικοί προβληματισμοί) του Βαγγέλη Παπαθανασίου διαβάζουμε: «Ιδιαίτερη μνεία οφείλουμε στα μνημεία του μουσουλμανικού στοιχείου της πόλης της Κατερίνης: Ο μπεκτασικός τεκκές της Κατερίνης (Abtullah Pasa Bektasi Tekyesi), ανιδρύθηκε, ως συνήθως συμβαίνει με παρόμοια οθωμανικά ιδρύματα, και ιδίως της εποχής του Αλή Πασά, επί βασικού οδικού άξονος. Συνδέεται με το […]
23 Ιουνίου 2025
Σε ένα, ανέκδοτο ακόμα, εκτενές δοκίμιο (Κατερίνη: ιστορικοί και τοπογραφικοί προβληματισμοί) του πολυμαθέστατου αρχαιολόγου Βαγγέλη Παπαθανασίου κατατίθεται πλούσιο υλικό σχετικά με την πόλη—η βιβλιογραφία ξεκινά από τις πρώτες αναφορές και φτάνει μέχρι τον 21ο αιώνα. Στο σημερινό κείμενό του που αποσπάσαμε από την παραπάνω μελέτη ο Παπαθανασίου εξετάζει ένα οθωμανικό κατάστιχο του 1455/56 στο οποίο […]
16 Ιουνίου 2025
Σχολή των Annales, κοινωνική ιστορία, «ιστορία από τα κάτω», ιστορία των πόλεων, μικροϊστορία και «αναβίωση της αφήγησης», ιστορία των γυναικών και του φύλου, πολιτισμική ιστορία, προφορική ιστορία, δημόσια ιστορία. «Η δυνατότητα της μικροσκοπικής παρατήρησης να ανακαλύψει πράγματα, που πριν είχαν περάσει απαρατήρητα, αποτελεί το ενοποιητικό στοιχείο της μικροϊστορικής έρευνας». Κάτι παρόμοιο επιχειρεί και ο Κουζινόπουλος, […]
11 Ιουνίου 2025
«Οι ιστορίες που γράφω προκύπτουν από δικές μου ουρανοκατέβατες ιδέες. Από μνήμες κι εμμονές, αλλά κι από ιστορίες που μου διηγήθηκαν άλλοι. Με ενδιαφέρει η παλιά γλώσσα, τα χωριάτικα, που πέρα από λέξεις είναι και ρυθμός. Θέλει προφορά. Άρθρωση. Και μιλιέται από πολλούς στο χωριό, ακόμα κι από πιτσιρικάδες»· στη συνέντευξή του με τίτλο «Ο […]
2 Ιουνίου 2025
[Σε ένα, ανέκδοτο ακόμα, εκτενές δοκίμιο (Κατερίνη: ιστορικοί και τοπογραφικοί προβληματισμοί) του πολυμαθέστατου αρχαιολόγου Βαγγέλη Παπαθανασίου κατατίθεται πλούσιο υλικό σχετικά με την πόλη—η βιβλιογραφία ξεκινά από τις πρώτες αναφορές και φτάνει μέχρι τον 21ο αιώνα. Στο σημερινό σύντομο κείμενό του που αποσπάσαμε από την παραπάνω μελέτη ο Παπαθανασίου πραγματεύεται με ακρίβεια τη σχέση του αγιωνυμίου […]
26 Μαΐου 2025
Ερευνώνται τα τεκμήρια της παρουσίας των πολιτισμικών ιδεών και της κοινωνικής δράσης της ήδη από το 1930: Εκδόσεις βιβλίων χριστιανικής θεματολογίας, εκδόσεις εφημερίδων, μυθιστορήματα και διηγήματα, μεταφράσεις χριστιανικών τίτλων, υμνολόγια, ποίηση, θέατρο, μαρτυρίες, απομνημονεύματα και αφηγήσεις. Παράλληλα, εξετάζονται και οι λόγιες προσωπικότητες που συνέβαλαν στην πολιτισμική ακτινοβολία της Κατερίνης (Σάββας Κανταρτζής, Νικόλαος Γ. Δεληγιαννίδης, Άργος […]
19 Μαΐου 2025
«Πόλις γεωργική […] Από απόψεως ρυμοτομίας δεν παρουσιάζει τι το ενδιαφέρον, έχουσα σκολιάς οδούς και παλαιά οικήματα» (Μεγάλη Ελληνική Εγκυκλοπαίδεια Πυρσός, Αθήνα 1930. Αρχείο Σάκη Κουρουζίδη) Η εγκυκλοπαίδεια Πυρσός, για παράδειγμα, ιδρύθηκε το 1926 από τον Παύλο Δρανδάκη (1896–1945) κατά το πρότυπο της Εγκυκλοπαίδειας Μπριτάνικα. Βοηθήθηκε από πολλούς γνωστούς και έμπειρους συνεργάτες και το αποτέλεσμα κρίθηκε εξαιρετικό. […]
13 Μαΐου 2025
Στο τρίτο μέρος του βιβλίου «Το τραύμα και οι πολιτικές της μνήμης» αναπτύσσεται από τον Βλάση Αγτζίδη μια ελληνική περίπτωση, απωθημένη και διαστρεβλωμένη από την κυρίαρχη εκδοχή, που σχετίζεται με τις πλέον σημαντικές στιγμές της νεότερης ιστορίας και αφορά τις πορείες των Ποντίων, αλλά και των υπόλοιπων προσφύγων του ’22, στην Ελλάδα και στη Σοβιετική […]
12 Μαΐου 2025
«Η Κατερίνη, τα χρόνια εκείνα, μέχρι που προβιβάστηκε σε Δήμο (1929), βρισκόταν περίπου σε πρωτόγονη κατάσταση. Δεν είχε ούτε ηλεκτρικό φως, ούτε νερό, ούτε φυσικά και δρόμους.» ΣΑΒΒΑΣ ΚΑΝΤΑΡΤΖΗΣ Ας αναλογιστούμε τη ζωή της πόλης (τη μικροϊστορία της) στο μεσοπόλεμο, στην περίοδο ουσιαστικά από την μικρασιατική καταστροφή μέχρι τον πόλεμο του 1940. Ποια ήταν η […]
28 Απριλίου 2025
Ο φωτογράφος Γιάννης Στυλιανού (1941-1996) —γόνος γνωστής θεσσαλονικώτικης οικογένειας— ασχολήθηκε με τη φωτογραφία ουσιαστικά για πέντε περίπου χρόνια και πραγματοποίησε μία και μοναδική έκθεση στη Θεσσαλονίκη. Κατόπιν αποσύρθηκε και ετελεύτησε τη ζωή του στην ίδια πόλη ασχολούμενος με πράγματα φαινομενικά αλλότρια—ιδιωτικές επιχειρήσεις και άλλες ανάγκες τον έκαναν να σιωπήσει. Κι όμως η ωραιότατη έκδοση (2002) […]
