Γράφει η Μαριάννα Τριανταφύλλου, Ψυχολόγος – Ψυχοθεραπεύτρια
Είναι τεμπελιά η βαρεμάρα;
Αν κάτι είναι σίγουρα μόδα και φλέγον θέμα προς συζήτηση είναι το νέο lockdown ή πιο αναλυτικά, οι επιπλέον περιορισμοί στο πως θα ζήσουμε τη ζωή μας, με τι συνθήκες θα εργαστούμε, με τι τρόπο θα μετακινούμαστε. Πιθανόν όμως οι επιβεβλημένοι τρόποι αντιμετώπισης της πανδημίας ήρθαν για να γίνουν κομμάτι μιας νέας πραγματικότητας, που, ποιος ξέρει, θα κρατήσει για χρόνια. Κι ενώ όλος ο πλανήτης εξοικειώνεται στη δική του προσωπική καραντίνα, ίσως να παρατηρεί ο καθένας μας νεοαποκτηθείσες συνήθειες ή προϋπάρχουσες συμπεριφορές που μπορεί να επιδεινώνονται κατά τη διάρκεια του εγκλεισμού. Πόσοι από εμάς αισθάνονται να βαριούνται; Πόσοι από εμάς αισθάνονται να τεμπελιάζουν; Οι δραστήριοι άνθρωποι είναι πιθανόν να διοχετεύσουν την ενέργειά τους σε δραστηριότητες ακόμη κι αν περιορίζονται στους τέσσερις τοίχους του σπιτιού τους. Με τους ανθρώπους όμως που στην «κανονική» ζωή έκαναν τα απολύτως απαραίτητα τι θα γίνει;
Η κύρια διαφορά μεταξύ της πλήξης και της τεμπελιάς είναι μία λεπτή γραμμή θέλησης. Η θέληση κατά πάσα πιθανότητα θα οδηγήσει σε δράση. Δυστυχώς, ακόμη και η τακτοποίηση του σπιτιού μας αποτελεί μορφή δράσης και παρατηρείται σε περιορισμένο αριθμό ατόμων καθώς υπάρχει ο μεγάλος εχθρός της δράσης που παραμονεύει διαρκώς, η αναβλητικότητα. Από τη μία πλευρά, μπορούμε να ορίσουμε με απλά λόγια τον όρο τεμπελιά, έτσι ώστε όλοι οι τεμπέληδες γιοι και κόρες να απαντήσουν στην ελληνίδα μαμά πως τα πράγματα θα μπορούσαν να είχαν πάει και χειρότερα… Το να είσαι λοιπόν τεμπέλης, σε κάνει έναν μικρό επαναστάτη. Δε σε νοιάζουν και πολύ όσα συμβαίνουν γύρω σου και είσαι εντάξει με αυτό. Η τεμπελιά δε σε ενοχλεί, δε σου δημιουργεί προβλήματα, δε σε βάζει σε μπελάδες. Από την άλλη πλευρά, ο άνθρωπος που αισθάνεται βαρεμάρα υποφέρει, δυσκολεύεται με τη ζωή του η οποία μένει στάσιμη χωρίς να ρέει. Παλεύει με τέρατα όπως αυτό της αναβλητικότητας που μπορεί να τον ανησυχεί και να τον κάνει να αισθάνεται ενοχή, μοναξιά και απελπισία. Σε αυτήν την περίπτωση η έλλειψη αυτοαποτελεσματικότητας λειτουργεί ως εκκινητής της πλήξης. Για να ενεργοποιηθεί ο άνθρωπος που πλήττει χρειάζεται ένα έντονο περιβαλλοντικό ερέθισμα που θα του αποσπάσει την προσοχή, ωστόσο και πάλι πιθανόν να μηδενιστεί στα μάτια του, καθώς η προσοχή του θα πρέπει να δεσμευτεί για κάποιο χρονικό διάστημα προκειμένου να δράσει και αυτό ο άνθρωπος που βαριέται δεν το επιτρέπει. Φοβάται; Αισθάνεται πως θα απογοητεύσει τον εαυτό του ή τους γύρω του;
Η πλήξη ή αλλιώς βαρεμάρα μπορεί να προκαλέσει δυσάρεστες αλλαγές στη συμπεριφορά ενός ατόμου και κατά συνέπεια στη ζωή του. Η κατάθλιψη μπορεί να βρίσκεται στη γωνία σε αυτήν την περίπτωση. Το άγχος μπορεί να αυξάνεται και να οριστεί το άτομο ως δυσλειτουργικό. Η ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή για ορισμένες ομάδες κάνει έντονα την εμφάνισή της. Συνεπακόλουθη είναι η κατάχρηση ουσιών ή αλκοόλ, όπως επίσης και η υπερβολική διατροφή. Η έλλειψη αίσθησης σκοπού στη ζωή αποτελεί κομβικό σημείο.
Το ξέρω, είναι δύσκολο να αναλαμβάνεις δράση και να είσαι συνεχώς σε επαγρύπνηση, η ζωή τρέχει και είναι απαιτητική από εσένα. Μην αφήσεις όμως άλλο χρόνο να γλιστρήσει από τα χέρια σου… Η πλήξη είναι εθιστική. Μπορεί να βρίσκεσαι σε αυτήν τη θέση και να μην το συνειδητοποιείς ακόμη. Απόλαυσε την καθημερινότητά σου και άρπαξε τις ευκαιρίες που έχεις τώρα να δημιουργήσεις. Κι αν σε δυσκολέψουν τα μεγάλη βήματα, ξεκίνα με μικρά απλά πράγματα που θα βελτιώσουν την ψυχική σου υγεία, θα αξιοποιήσουν τον χρόνο που διαθέτεις και θα τεθούν αβίαστα οι νέοι στόχοι. Δώσε νόημα σε ό,τι κάνεις, ολοκλήρωσε προσεκτικά ένα έργο ακόμη κι αν είναι κάτι τόσο δα μικρό, θα έχεις αφιερώσει όμως αγάπη και δε θα το αφήσεις να πάει χαμένο. Χτίσε το νέο σου οικοδόμημα. Θα είναι δικό σου.
Μαριάννα Τριανταφύλλου
Ψυχολόγος – Ψυχοθεραπεύτρια
Οικογενειακή θεραπεύτρια
marianna.triadafyllou@gmail.com