Του Δημητρίου Δημηνά
Όπως είναι γνωστό μεταξύ των επτά μυστηρίων της Ορθόδοξης Χριστιανικής Εκκλησίας συμπεριλαμβάνονται και τα ιερά μυστήρια της Εξομολόγησης και Θ. Ευχαριστίας. Καίτοι δε τα μυστήρια αυτά είναι αυτοτελή και τελούνται ανεξάρτητα το ένα από το άλλο, στην εκκλησιαστική πρακτική έχει καθιερωθεί ο κανόνας της υποχρεωτικής συμμετοχής αμφοτέρων από τους πιστούς ,σε τρόπο που να μη νοείται από τους περισσότερους εκπροσώπους της εκκλησίας η μετάληψη της Θ. Κοινωνίας από πιστό που δεν έχει προηγουμένως εξομολογηθεί. Σύμφωνα μάλιστα με έγκυρη πληροφορία σε μια ενορία την ώρα του Κοινωνικού και ενώ είχαν συγκεντρωθεί μπρος στην Ωραία Πύλη όσοι επρόκειτο να κοινωνήσουν, βγήκε ο ιερέας και, πριν εκφωνήσει το «μετά φόβου Θεού…», παρήγγειλε να μη προσέλθουν προς κοινωνία όσοι δεν είχαν προηγουμένως εξομολογηθεί ,με συνέπεια ένας μεγάλος αριθμός πιστών να εξαναγκασθεί να οπισθοχωρήσει και να σχολιασθεί δυσμενώς το γεγονός από το εκκλησίασμα .
Σε παρόμοιο με το ανωτέρω περιστατικό ήμουν αυτόπτης μάρτυρας σε πρόσφατη επίσκεψη μου σε γνωστή μονή του Αγίου Όρους. Κατά την ώρα της Θ. Μεταλήψεως, αφού κοινώνησαν πρώτα οι μοναχοί , άρχισαν να προσέρχονται οι λαϊκοί προσκυνητές με τη σειρά να κοινωνήσουν. Τότε μπήκε στο ενδιάμεσο ένας μοναχός, ο οποίος άρχισε να ρωτάει έναν-έναν τους προσερχομένους εάν είχαν προηγουμένως εξομολογηθεί. Σε αρνητική απάντηση τους έλεγε να πάνε πίσω, απαγορεύοντάς τους ουσιαστικά να μεταλάβουν. Να σημειωθεί ότι μεταξύ των «αποκλεισθέντων», ήταν και νεαρά άτομα ,τα οποία ενδεχομένως για πρώτη φορά επισκέπτονταν το Άγιον Όρος και τα οποία μετά την κατανυκτική Θ. Λειτουργία του μεσονυκτίου ένοιωσαν προφανώς την ανάγκη να συμμετάσχουν στο μυστήριο της Θ.Ευχαριστίας. Η απομάκρυνσή τους μπρος τα μάτια των λοιπών προσκυνητών ασφαλώς τα πλήγωσε και τα έκανε να αισθανθούν προσβεβλημένα.
Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι προκειμένου να συμμετάσχει κανείς στην μετάληψη της Θ. Κοινωνίας, που αποτελεί το κέντρο και την πεμπτουσία της θείας λατρείας ,πρέπει να ετοιμασθεί κατάλληλα με την μετάνοια [αλλαγή νοοτροπίας], εξομολόγηση, προσευχή και νηστεία. Όμως η επιβολή του μυστηρίου της εξομολογήσεως με τους τρόπους που προαναφέρονται, απάδει προς το πνεύμα της Ορθοδοξίας, που χαρακτηρίζεται από την ελευθερία, την συγκατάβαση ,την διάκριση ,την επιείκεια και την αγάπη προς όλους τους πιστούς. Και δεν γνωρίζω εάν υπάρχει σχετικό τυπικό της Εκκλησίας που να ορίζει την απαραίτητη προήγηση της Εξομολόγησης για την συμμετοχή στη Θ.Κοινωνία.
Ας μη λησμονούμε ότι προ της Θ.Μεταλήψεως ο ιερέας καλεί το πλήρωμα της εκκλησίας προς συμμετοχή στην κοινή πνευματική τράπεζα επαναλαμβάνοντας τους λόγους του Κυρίου «πίετε εξ αυτού πάντες» ,ανεξαιρέτως, όπως γινόταν στην πρώτη χριστιανική κοινότητα ,όπου οι πάντες μεταλάμβαναν. Ο δε Ιερός Χρυσόστομος , που διακρινόταν για την ευρύτητα του πνεύματός του στον γνωστό «Κατηχητικό του Λόγο», καλεί όλους τους πιστούς, « νηστεύσαντες και μη νηστεύσαντες., εγκρατείς και ράθυμους..» να συμμετάσχουν του μυστηρίου της Θ.Κοινωνίας.
Εν κατακλείδι, η Εκκλησία μας διαθέτει τα μέσα προς διαφώτιση του πληρώματος σχετικά με τα προαναφερόμενα Μυστήρια με ανάλογα κηρύγματα, ομιλίες και βιβλία ,ώστε οι πιστοί να προετοιμάζονται κατάλληλα για την επάξια συμμετοχή τους. Εάν τώρα υπάρξει περίπτωση ανυποψίαστου ατόμου, που προσέρχεται ταπεινά και « μετά φόβου Θεού» να κοινωνήσει , χωρίς προηγουμένως να έχει εξομολογηθεί, τότε πρέπει να εφαρμόζεται η αρχή της διάκρισης και συγκατάβασης εκ μέρους του ιερέως, χωρίς να προβαίνει σε προσβλητική αποπομπή του πιστού στην ιερότερη στιγμή της Θ.Λειτουργίας.
