2.ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΠΟΥ ΕΠΗΡΕΑΖΟΥΝ ΤΗ ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ ΤΩΝ ΠΑΙΔΙΩΝ ΣΤΟΝ ΑΘΛΗΤΙΣΜΟ.
Β. Η οικογένεια και η ανατροφή των παιδιών
– Είναι αναμφισβήτητο γεγονός ότι οι γονείς αποτελούν ίσως τους ισχυρότερους παράγοντες που συντελούν στη διαμόρφωση των στάσεων, που θα αναπτύξουν τα παιδιά προς τον Αθλητισμό.
Το αν δηλαδή οι γονείς είναι αυταρχικοί η δημοκρατικοί, αν ενθαρρύνουν η αποθαρρύνουν, αν συμμετέχουν οι ίδιοι η όχι κ.λ.π, είναι παράγοντες που επηρεάζουν καθοριστικά την απόφαση του παιδιού να ασχοληθεί με τον αθλητισμό.
– Πολλοί γονείς επίσης περιορίζουν την κοινωνικότητα του παιδιού μέσα στο σπίτι για το φόβο της ζημίας, που πιθανόν να προκαλέσουν τα παιδιά σε διάφορα αντικείμενα.
Περιορισμοί συχνά υπάρχουν και στην κινητικότητα των παιδιών έξω από το σπίτι.
Ιδιαίτερα στην ΕΛΛΑΔΑ, αυτό συμβαίνει γιατί οι γονείς ωθούν τα παιδιά στη μελέτη, θεωρώντας ότι ο χρόνος που το παιδί θα καταναλώσει για το παιχνίδι στην “αλάνα” είναι χαμένος και σε βάρος των άλλων μαθημάτων του σχολείου.
– Σχετικά με την αυταρχικότητα που δείχνουν οι γονείς έχουν παρατηρηθεί διαφορές μεταξύ των διαφόρων κοινωνικών στρωμάτων.
Επίσης η σχέση μεταξύ των δύο γονέων επηρεάζει τη συμπεριφορά τους απέναντι στο παιδί.
Έτσι ένας εξουσιαστικός πατέρας συχνά επιβάλει και στη μητέρα να συμπεριφέρεται ανάλογα προς το παιδί.
Γεγονός πάντως είναι ότι ο τρόπος που τα παιδιά συμπεριφέρονται στον αθλητισμό πηγάζει από το οικογενειακό τους περιβάλλον και ειδικότερα από τις σχέσεις τους με τους γονείς τους.
Γι αυτό ορισμένα παιδιά “λειτουργούν” καλύτερα στον αθλητισμό, αν ο προπονητής είναι εξουσιαστικός( για προφανείς λόγους), ενώ άλλα αντιδρούν σε κάθε μορφή εξουσιαστικότητας.
– Σύμφωνα με τον Harvey,Hunt και Schroder(1961) οι κατηγορίες του οικογενειακού περιβάλλοντος που ανατρέφονται τα παιδιά είναι σε γενικές γραμμές (4).
Η ανάλυση αυτών των συστημάτων ως ένα βαθμό μπορεί να προβλέψει και τη μελλοντική συμπεριφορά των παιδιών στο αθλητικό περιβάλλον.
Οι κατηγορίες αυτές είναι:
1η. Στην κατηγορία αυτή έχουμε τους αυταρχικούς γονείς που είναι λίγο η πολύ απόλυτοι στη συμπεριφορά τους.
Οι γονείς αυτοί έχουν μάλλον μια υπερβολική συντηρητικότητα που τη μεταφέρουν στα παιδιά τους.
2η. Οι γονείς αυτοί δίνουν κάποιο βαθμό ελευθερίας στα παιδιά τους, αλλά όχι επαρκή.
Ο τρόπος ανατροφής είναι αυθαίρετος και κάθε ελευθερία που “προσφέρουν” στηρίζεται στα δικά τους (κέφια).
Δεν εφαρμόζουν δηλαδή κάποιες σταθερές αρχές αλλά ανάλογα με τη διάθεσή τους συμπεριφέρονται προς τα παιδιά τους.
3η. Οι γονείς στην τρίτη κατηγορία είναι υπερεπιεικείς.
Συνήθως ο ένας από τους δύο “προστατεύει” υπερβολικά τα παιδιά από κάθε “ψυχολογική απειλή” από άτομα ή από θεσμούς.
Το παιδί εξακολουθεί να μην έχει πολλά περιθώρια, για να εξερευνήσει ικανοποιητικά το περιβάλλον του.
4η. Το παιδί που βρίσκεται στο οικογενειακό περιβάλλον της κατηγορίας αυτής έχει απεριόριστες ευκαιρίες να εκφραστεί ελεύθερα.
Ο παράγοντας “τιμωρία” είναι σχεδόν ανύπαρκτος.
– Ο Cratty (1981) παραθέτει έναν πίνακα, όπου επιχειρείται μία πρόβλεψη της συμπεριφοράς του παιδιού, σε ένα αθλητικό περιβάλλον με βάση τις κατηγορίες οικογενειακής ανατροφής.
Κατηγορία Γενική συμπεριφορά Αθλητική συμπεριφορά
– Η έρευνα δείχνει ότι υπάρχει θετική συσχέτιση μεταξύ των διαφόρων ικανοτήτων που επιδεικνύουν οι γονείς και αυτών του παιδιού,(ταχύτητα-άλμα).
Επίσης θετικές είναι και οι συσχετίσεις μεταξύ των θετικών στάσεων των γονέων στα σπορ και των ικανοτήτων των παιδιών.
– Είναι επίσης σημαντικό να τονισθεί πως, αυτό που έχει σημασία για την θετική στάση των παιδιών στα σπορ, δεν είναι η συχνότητα της συμμετοχής των γονέων, αλλά η ποιότητα της συμμετοχής αυτής.
Ο πατέρας είναι αυτός που επηρεάζει πιο πολύ από τα άλλα μέλη της οικογένειας τη συμμετοχή, ιδιαίτερα των αγοριών, στον αθλητισμό.
Επίσης τα μέλη της οικογένειας επηρεάζουν περισσότερο τα παιδιά, παρά οι συμμαθητές στο σχολείο.
– Η σειρά γέννησης του παιδιού στην οικογένεια επηρεάζει, όχι τόσο πολύ το εάν συμμετέχει η όχι το παιδί στα σπορ, αλλά το είδος της δραστηριότητας που επιλέγει.
Τα αγόρια που γεννήθηκαν δεύτερα η τρίτα στη σειρά προτιμούν τα πιο επικίνδυνα σπορ, ενώ οι πρωτότοκοι τα αποφεύγουν (yannakis 1976).
Στους Ολυμπιακούς Αγώνες του 1976 οι ομάδες των διαφόρων χωρών είχαν περισσότερους δευτερότοκους και τριτότοκους αθλητές και το αποτέλεσμα αυτό ήταν στατιστικά σημαντικό,(το αποτέλεσμα δηλαδή δεν ήταν τυχαίο).
Η κυριότερη εξήγηση που δίνεται για τα αποτελέσματα αυτά είναι πως οι γονείς είναι μάλλον υπερπροστατευτικοί στα πρωτότοκα παιδιά τους, κάτι που δεν συμβαίνει στα μεταγενέστερα.
