ΒΙΒΛΙΟΚΡΙΤΙΚΗ
ΒΙΒΛΙΟΚΡΙΤΙΚΗ
Κυκλοφόρησε πρόσφατα από τις εκδόσεις Παπαζήση το βιβλίο του Γιάννη Καραφουλίδη ο «Αλγόριθμος της ισχύος». Κατά γενική ομολογία ένα τέτοιο βιβλίο έλλειπε, γιατί βασικά με τρόπο διαυγή και ελκυστικό αναπτύσσει σημαντικά θέματα για την οικονομία, λύνει απορίες, απαντά σε ερωτήματα. Ακόμη, θα έλεγα ότι δίνει σχήμα στις δικές μας αφηρημένες σκέψεις, ερμηνεύει την οικονομική συμπεριφορά και δράση με τρόπο που μας βοηθά να κατανοήσουμε την ιστορία, τον άνθρωπο, τα αίτια που δημιουργούν αποτελέσματα.
Ο συμπαγής πυρήνας που κυριαρχεί στο βιβλίο είναι ο αλγόριθμος ΚΕΧ (Κεφάλαιο, Εμπορεύσιμα Αγαθά, Χρήμα). Η συσχέτιση αυτών των παραγόντων κατά τον συγγραφέα καθορίζουν το αποτέλεσμα σε ατομικό και συλλογικό επίπεδο. Αυτό το βασικό αξίωμα για την οικονομία έρχεται και επανέρχεται σαν κλειδί που ερμηνεύει καταστάσεις.
Κάτι άλλο, επίσης άξιο προσοχής, είναι ότι ο συγγραφέας συνδυάζει την οικονομική σκέψη με την φιλοσοφία, την ιστορία, την ανθρωπολογία και όχι μόνο. Όλοι αυτοί οι συσχετισμοί έχουν σχέση , γιατί ο βασικός παράγοντας, πέρα από τους αριθμούς, που καθορίζει την έκβαση των πραγμάτων είναι ο άνθρωπος. Διακρίνει κανείς εύκολα και τους σκοπούς του συγγραφέα. Η πρώτη επιδίωξη κατά τη γνώμη μου είναι το ιστορικό πλαίσιο μέσα στο οποίο αυτονομήθηκε ως στοχασμός και ως επιστήμη η Οικονομία. Η δεύτερη επιδίωξη του είναι ίσως να παρουσιάσει τους τρόπους με τους οποίους η οικονομία μορφοποιεί την κοινωνία. Τρίτη επιδίωξη του είναι να ελέγχει το υλικό του.
Γνωρίζει καλά ότι η συγγραφική του αυτή προσπάθεια είναι ο δικός του αγώνας και η δική του υποχρέωση ως ενεργού πολίτη στα τεκταινόμενα γύρω του. Όλα βέβαια ξεκινούν από την αντίληψη του συγγραφέα ότι η οικονομία είναι αυτοτελής πραγματικότητα, απόλυτα συνυφασμένη με τον άνθρωπο.
Να σημειωθεί ακόμη ο τρόπος που μεταβιβάζει τις γνώσεις του, είναι απολύτως προσιτός. Με τρόπο εύληπτο ο αναγνώσεις μαθαίνει πως λειτουργεί γενικά το κεφάλαιο, ο ανταγωνισμός, το τραπεζικό σύστημα, το χρηματιστήριο. Μαθαίνουμε ακόμη για την παγκοσμιοποίηση και τον τρόπο που η πολιτική ιδεολογία επηρεάζει το κράτος στην κατανομή του πλούτου. Τέλος, ο συγγραφέας διερευνά τα αίτια των οικονομικών κρίσεων . Γράφει για το κραχ του 1929 στην Αμερική, για τη χρηματιστηριακή κρίση στην Ελλάδα το 1999 – 2000, τα μνημόνια.
Στο 2ο μέρος του βιβλίου του παρακολουθεί την εφαρμογή του αλγόριθμου της ισχύος από τον Όμηρο μέχρι την κλασική Αθήνα, τους Μακεδόνες, τη Ρώμη, το Βυζάντιο, Βενετία, Μ. Βρετανία, Γερμανία, Αιτιολογεί ακόμη την ανάπτυξη των ηττημένων του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, της Γερμανίας και της Ιαπωνίας.
Σε ένα υλικό ποικιλόμορφο και πολλές φορές αντιφατικό (πάνω από 150 τίτλοι η βιβλιογραφία του στο τέλος του βιβλίου) ο συγγραφέας οργανώνει με μαεστρία το υλικό του.
Τελικά, αυτό που αποκόμισα από την ανάγνωση ενός βιβλίου, ομολογώ έξω από τα δικά μου ενδιαφέροντα, είναι ότι η οικονομία ως ανεξάρτητος κλάδος είναι μια επιστήμη σωρευτικά αυξανόμενων γνώσεων. Αναπλάθει συνεχώς το αντικείμενό της, το πλησιάζει και στο τέλος το κατακτά. Η γνώση αυτή κατά τη γνώμη μου καλλιεργεί μια συνείδηση ευθύνης γι αυτό που είναι, για ό,τι δεν έγινε, για ό,τι μπορεί να γίνει. Αυτό σημαίνει ότι η οικονομική σκέψη μεταπλάθει ριζικά την κοινωνία στην οποία αναφέρεται. Από σχέση δεδομένη που υπακούει στο βασικό αλγόριθμο ΚΕΧ σε σχέση που μπορεί να διαμορφωθεί ανάλογα με το περιεχόμενο και την κατεύθυνσή του.
Η οικονομική γνώση είναι έτσι μια μορφή κοινωνικής συνείδησης και γι’ αυτό πηγή αυτογνωσίας, ευθύνης και ελευθερίας του ανθρώπου.
Ένα μεγάλο ευχαριστώ στον συγγραφέα που μας έμαθε πράγματα, μας έδωσε κυρίως δυνατότητα για προβληματισμό μαζί με την εκ βαθέων ευχή να συνεχίσει να γράφει και το βιβλίο του να ταξιδέψει σε ήρεμες και γαλήνιες θάλασσες.
Νίκος Νέστωρας
Φιλόλογος