Ο καθηγητής ιστορίας, Κώστας Φωτιάδης που βρέθηκε για μια ακόμη φορά στην Κατερίνη, το βράδυ της περασμένης Κυριακής σε εκδήλωση της Ένωσης Ποντίων Πιερίας, είναι ο Δον Κιχώτης του Ποντιακού Ελληνισμού.
Παράλληλα διαθέτει όλα τα χαρακτηριστικά ενός Πόντιου, την επιμονή, την υπομονή, την «ξεροκεφαλιά», την απόλυτη αφοσίωση, την εργατικότητα και κυρίως την αγάπη και την περηφάνια για τον τόπο του.
Έχει σηκώσει μαζί με τον Μιχάλη Χαραλαμπίδη και τον Πολυχρόνη Ενεπεκίδη το μεγαλύτερο βάρος της αναγνώρισης της γενοκτονίας των Ποντίων.
Και δικαιώνει απολύτως τον καθηγητή του Απόστολο Βακαλόπουλο που διείδε στο νεαρό φοιτητή του τα χαρακτηριστικά ενός επιστήμονα που μπορεί να φέρει σε πέρας μια αποστολή όπως αυτή της αναζήτησης των κρυπτοχριστιανών του Πόντου.
Ο Κώστας Φωτιάδης έχει συγγράψει 35 βιβλία για τον Ποντιακό Ελληνισμό. Γνωρίζει καλά το θέμα και τις γεωπολιτικές του διαστάσεις και δεν τρέφει καμία αυταπάτη για την πολιτική διαχείριση του θέματος. Γνωρίζει επίσης καλά τη διαχείριση του από τους πολιτιστικούς συλλόγους των Ποντίων και αυτό τον πικραίνει. Έχει στραφεί πλέον σε μια άλλη μορφή αγώνα.
Πιστεύει ότι η αναγνώριση της γενοκτονίας θα γίνει από τους λαούς που κατοικούν στον Πόντο και τη Μικρά Ασία. Oι οποίοι αναζητούν με σύγχρονους τρόπους την ιστορία τους.
Στην περίπτωση του δεν υπάρχει αποδοχή της κατάστασης, δεν διατρέχει την ύπαρξή του το πεσιμιστικό «Έχε γεια, Παναγιά, τα μιλήσαμε/όνειρο ήτανε, τα λησμονήσαμε» αλλά το ελπιδοφόρο «Η Ρωμανία κι αν επέρασεν, ανθεί και φέρει κι άλλο».
Η συνέντευξη του Κώστα Φωτιάδη στο Ολύμπιο Βήμα
Τι έχει ακόμα να πει για τη Γενοκτονία των Ποντίων ο Κώστας Φωτιάδης. Δεν τα είπε όλα;
«Προφανώς δεν τα έχω πει όλα και θα έλεγα πως είμαστε ακόμη στο ξεκίνημα. Και λέω ότι είμαστε στο ξεκίνημα, γιατί υπάρχει τρομερό ανέκδοτο υλικό που στοιχειοθετεί το έγκλημα της γενοκτονίας. Και εδώ χρειάζεται μεγάλη στρατιά νέων επιστημόνων, να συνεχίσουν το ερευνητικό έργο».
Κάποιοι ιστορικοί υποστηρίζουν ότι το σχέδιο των Νεότουρκων , γερμανικής έμπνευσης ήταν ο σφαγιασμός των Αρμενίων ως ρωσόφιλων και η εξορία των Ελλήνων ως αγγλόφιλων. Και επισημαίνουν ότι ο εθνικός διχασμός ήταν η ουσιαστική αιτία της ήττας του ελληνικού στρατού. Τι λέτε γι αυτό;
«Νομίζω ότι δεν έχουν σχέση, με την ιστορία την οικουμενική, την ελληνική. Αυτή είναι μια αντίληψη ελλαδοκεντρική. Ανθρώπων που δεν έχουν ασχοληθεί ποτέ με την ιστορία του οικουμενικού ελληνισμού, και του ελληνισμού της Μικράς Ασίας. Σαφώς οι Γερμανοί ήταν πάντα σύμμαχοι των Οθωμανών. Και γνωρίζουμε πολύ καλά, το «ώθηση προς την Ανατολή» από το Βερολίνο, αυτό έλεγε ο αυτοκράτορας της Γερμανίας. Και ξέρουμε και την δημιουργία της σιδηροδρομικής γραμμής, Βερολίνου-Κωνσταντινούπολης-Βαγδάτης.
Η Βρετανία την εποχή εκείνη είχε αποικίες τον μισό πλανήτη. Η νέα ανερχόμενη βιομηχανική δύναμη, η Γερμανία, ήταν η μοναδική που δεν είχε χώρες που να έχουν πλούσιο υπέδαφος, το οποίο χρειαζόταν στην ουσία για την λειτουργία των εργοστασίων τους. Και οι μεν Αρμένιοι δεν ήταν ποτέ Ρωσόφιλοι, ήταν αυτοί που είναι, όπως και οι Έλληνες δεν ήτανε ποτέ Αγγλόφιλοι.
Οι Έλληνες θα έλεγα ήταν περισσότερο Ρωσόφιλοι, γιατί είναι η μοναδική ομόθρησκη χώρα. Και σε αυτήν την χώρα βρήκαν εφτακόσιες πενήντα χιλιάδες Έλληνες του Πόντου καταφύγιο, κάθε φορά που διώκονταν από τους Οθωμανούς».
Με την απόσταση των 100 και πλέον χρόνων τι θα λέγαμε σήμερα για τη συνθήκη της Λωζάννης. Ήταν μια καλή συνθήκη για τον ελληνισμό της Μικρασίας;
Όχι. Η Συνθήκη της Λωζάννης, πρέπει να ξέρουμε ότι υπογράφτηκε από την Ελλάδα όταν ηττηθήκαμε.Ο ηττημένος όταν πάει σε μια διαπραγμάτευση, δεν μπορεί να διεκδικήσει αυτά που δικαιούται.Συνήθως εκεί εμφανίζεται ως απολογούμενος και κερδίζει ένα μέρος από αυτά που διεκδικούσε και δικαιούτο.
- Ήταν ταπεινωτική, πρώτον, γιατί δεν έγινε καμία εφαρμογή της συνθήκης. Η Συνθήκη της Λωζάννης λέει ότι κάθε χώρα, δηλαδή Ελλάδα και Τουρκία, θα διευθετήσει το θέμα των περιουσιών που εγκατέλειψαν Έλληνες και Τούρκοι αντίστοιχα και θα αποδοθεί δίκαια. Πως όμως θα μπορούσε να αποδοθεί δίκαια όταν οι Έλληνες που εγκατέλειψαν την Τουρκία ήταν εξαπλάσιοι των Τούρκων;
- Δεύτερον, οι πρόσφυγες ως το 1928-30, που συντάχθηκε το Ελληνοτουρκικό σύμφωνο φιλίας, πίστευαν ότι θα επιστρέψουν. Το σίγουρο είναι ότι οι αποδόσεις των περιουσιών αποδόθηκαν μερικώς και η Τουρκία κατακράτησε το μεγαλύτερο μέρος.
- Και επιπλέον ήταν ατιμωτική για τη δέσμευση με την οποία υποχρέωσαν τον Βενιζέλο, να στείλει επιστολή στη Σουηδική Ακαδημία και να προτείνει το Νόμπελ Ειρήνης για τον Μουσταφά Κεμάλ».
Αν και η ιστορία δεν επαναλαμβάνεται παρά περί του αντιθέτου λεγόμενα, οι συνθήκες προσομοιάζουν με αυτές του 1919 με τον πόλεμο στην Ουκρανία να μην λέει να τελειώσει. Λέγεται ότι τότε πληρώσαμε ακριβά τη συμμετοχή μας. Από τι κινδυνεύουμε σήμερα;
Ένα από τα μεγαλύτερα πολιτικά εγκλήματα του Βενιζέλου είναι αυτό το γεγονός. Ήμασταν σύμμαχοι με την ΑΝΤΑΝΤ και τώρα είμαστε σύμμαχοι και με τις δυνάμεις του ΝΑΤΟ. Και όταν ανήκεις σε μια συμμαχία πρέπει να συμμετέχεις. Όμως το να αποδεχτείς, την πρόταση των Γάλλων, για συμμετοχή σε εκστρατεία στην Ουκρανία, επειδή αυτοί επένδυσαν δισεκατομμύρια στον Βόρειο Εύξεινο Πόντο, την περίοδο του Τσάρου, και ήρθαν σε αντίθεση με το Λένιν που δήλωνε πως για εκείνον τα χρήματα που επένδυσαν οι Γάλλοι δεν υπάρχουν, είναι μια παράτολμη απόφαση.
Οι Γάλλοι πολέμησαν για τα δικά τους συμφέροντα. Μπήκαν σε μια διαδικασία συνεργασίας με τους Τσαρικούς. Όλοι αυτοί είχαν ένα συμφέρον οικονομικό. Εμείς εκείνη την περίοδο, είχαμε ένα μεγάλο χρέος προς την ομόθρησκη Ρωσία, την χώρα που φιλοξένησε εφτακόσιους πενήντα χιλιάδες Έλληνες από τους διωγμούς των Τούρκων.
Και εμείς στείλαμε ελληνικό στρατό, με αποτέλεσμα όλος ο ελληνικός πληθυσμός της Ρωσίας να θεωρηθεί αμφίβολης νομιμοφροσύνης από τους Μπολσεβίκους. Γιατί εκεί ήταν μια μάχη μεταξύ Ρώσων, Τσαρικοί με Αντιτσαρικούς. Δεν είχαμε καμία δουλειά να εμπλακούμε εκεί και δυστυχώς το πληρώσαμε ακριβά».
Ο τουρκικός αναθεωρητισμός έχει ευρωπαϊκό ακροατήριο σήμερα; Ή οι Γερμανοί «βλέπουν» αλλιώς την περιοχή;
Και οι Γάλλοι και οι Βρετανοί και οι Γερμανοί, πάνω στα γεωπολιτικά τους συμφέροντα, έχουν το ένα μάτι στραμμένο στην Ελλάδα και το άλλο στην Τουρκία. Γιατί γεωπολιτικά, η Μικρά Ασία έχει άλλη αξία, άλλη βαρύτητα. Διότι έχει απέναντι της το Ιράν, έχει όλες τις Αραβικές χώρες. Εμείς είμαστε πιόνια των Αμερικανών και παίζουμε το παιχνίδι τους. Εδώ θα έλεγα είναι και η μεγάλη ήττα της Ευρώπης .
Ένα ερώτημα που τίθεται σήμερα είναι αν ο σκοπός της εθνικής καθαρότητας που επεδίωξαν οι Νεότουρκοι έχει επιτευχθεί;
Όχι. Παραμένει η γνωστή Μικρά Ασία. Γι’ αυτό εμείς θέλουμε μέσα από τον αγώνα μας, να πετύχουμε και την άνοιξη των λαών. Το ξύπνημα των λαών της Μικράς Ασίας. Είναι πάνω από πενήντα έξι εθνότητες που ζουν εκεί και έχουν ακόμη τα στοιχεία της γλώσσας τους. Εκεί πρέπει να δώσουμε βαρύτητα στο ξύπνημα των λαών .
Ποια είναι η ανάγνωση της συνθήκης της Λωζάννης από την σημερινή τουρκική πολιτική τάξη, και γιατί προσπαθούν να την «αναθεωρήσουν»;
Θέλουν να την αναθεωρήσουν, με το σκεπτικό να μπορέσουν να πάρουν μερικά από τα νησιά που θεωρούν ότι είναι δικά τους .
Διανύουμε μια προεκλογική περίοδο και έρχονται στο φως της δημοσιότητας διάφορα, περί προσπάθειας συμβιβαστικών λύσεων στο Αιγαίο, «Πρέσπες του Αιγαίου» ίσως; Ποια είναι η δική σας αίσθηση ως ιστορικός;
Το επόμενο βήμα είναι εμείς να ζητήσουμε να έχουμε μια επαφή με το λαό της Μικράς Ασίας. Σήμερα η επιστήμη έχει προχωρήσει. Να περάσουμε το μήνυμα, κάντε ένα τεστ DNA να δείτε τι είστε. Ήδη στον Πόντο γίνεται, θα έλεγα μια υπόγεια επανάσταση, γιατί αρχίζουν και αναζητούν τις ρίζες τους. Και βλέπουν ότι πράγματι δεν έχουν καθόλου Τούρκικο αίμα .
Και ένα τελευταίο τι μας δίδαξε η ιστορία των 100 τελευταίων χρόνων, το Έχε γεια, Παναγιά, τα μιλήσαμε/όνειρο ήτανε, τα λησμονήσαμε; Όσο πικρό κι αν είναι;
Εγώ λέω ότι η ιστορία επαναλαμβάνεται. Αν διαβάσει κανείς το Α22 του Θουκυδίδη, μιλάει για την επανάληψη της ιστορίας. Και εμείς δεν διδασκόμαστε από αυτή. Και αυτό φαίνεται ξεκάθαρα και στο θέμα του ελληνισμού της Ουκρανίας. Και στο θέμα των προβλημάτων που συμβαίνουν σήμερα στην τραγική αυτή περιοχή. Όπου το Ελληνικό στοιχείο πρωτοστατούσε και πρωτοστατεί πάλι και σήμερα. Και εγώ επειδή είμαι από την φύση μου αισιόδοξος και βλέπω ότι κερδίζουμε πάντα όταν ερχόμαστε σε επαφή με αυτούς τους ανθρώπους, θα πρέπει να τους δούμε σαν τα αδέρφια που έμειναν εκεί .
Μαρία Κορομήλη
