Λεωνίδας Ιασονίδης: Αξιωθείς να γεννηθώ Έλλην, ευλογώ τον Θεόν ότι είμαι Πόντιος

Ο Λεωνίδας Ιασονίδης σε προσφυγικό συνοικισμό, το 1923. Συλλογή Άννας Θεοφυλάκτου (πηγή: Ιστορικό Αρχείο Προσφυγικού Ελληνισμού Δήμου Καλαμαριάς)

Το όνομά του είναι ταυτισμένο με τον αγώνα για την ελευθερία και την αποκατάσταση των Ποντίων. Αξιοποίησε στο έπακρο τις γνώσεις και τις γνωριμίες του ως πολιτικός για να κινήσει τα νήματα για την τύχη και το μέλλον των προσφύγων σε μια περίοδο που ήταν εξαιρετικά δύσκολη για τον ποντιακό ελληνισμό.

Ο Λεωνίδας Ιασονίδης (1884-29 Ιουλίου 1959) πέθανε πριν από 65 χρόνια έχοντας αφήσει το στίγμα του ως Πόντιος που τίμησε την καταγωγή του και τους προγόνους του. 

Το 1983, το Σωματείο «Παναγία Σουμελά» στη Θεσσαλονίκη συγκέντρωσε σ’ ένα βιβλίο βιογραφικά στοιχεία για τον Πόντιο πολιτικό, γνωμικά και αποφθέγματα που είχε κατά καιρούς αναφέρει σε ομιλίες του. Τα περισσότερα από αυτά επιβεβαιώνουν τη λατρεία του για τον Πόντο, το πόσο βαθιά υπερήφανος ήταν για την καταγωγή του, την αγωνία του για την Ελλάδα και τον πόθο του να βοηθήσει τους συμπατριώτες του να ριζώσουν στη μητέρα πατρίδα.

Ας ανακαλύψουμε τον Ιασονίδη με τη βοήθεια του Ιασονίδη…

Γνωμικά και αποφθέγματα του Λ. Ιασονίδη

1. Ο Πόντος ποντίζεται. Ο Πόντος ποντίζεται αλλά δεν καταποντίζεται. [σ.σ. Από τον ιστορικό λόγο του Λεωνίδα Ιασονίδη, το 1922, στο ναό του Αγίου Νικολάου του Γαλατά, στην Κωνσταντινούπολη]
2. Θα αποθάνω νοσταλγός, θα αποθάνω πρόσφυξ, θα αποθάνω Πόντιος.
3. Πολιτευόμεθα αλλά δεν ασκητεύομε.
4. Δεν σας υποσχέθηκα ότι θα απεμπολίσω τα εθνικά συμφέροντα για να θεραπεύσω τα δικά σας (των αδελφών του, δηλαδή)
5. Τα Πιέρια και τας υπωρείας του Ολύμπου δεν τας φρουρεί και δεν τας καλλιεργεί ο πολιτευτής αλλά ο χωρικός.
6. Και άραντες επ’ ώμων, μαζί με τον σταυρόν του μαρτυρίου, τα εθνικά ποντιακά παλλάδια και λάβαρα και αποκομίσαντες μεθ’ ημών όλον τον πλούτον των αναμνήσεων εις δράμα, εις τραγωδίαν, εις έπος και εις μεμουσωμένην λύραν και ιστορίαν, εφθάσαμεν εις την κοινήν των Πανελλήνων μητέρα, την Ελλάδα, με την στερράν απόφασιν όπως συμβάλωμεν εις την ανοικοδόμησιν των τειχών αυτής.
7. Η ψυχή μου τρέχει και θα τρέχη πάντοτε εις τους Αγίους Τόπους του Πόντου μας.
8. Υπάρχουν άνθρωποι οίτινες λέγονται κομμουνισταί, είτε από φόβο, είτε από άγνοια. Αυτούς πρέπει να βοηθήσωμεν να απαλλαγούν από τον φόβο ή από την άγνοια. Και η βοήθεια έγκειται εις καλά σχολεία, εις ζωντανήν εκκλησίαν, εις στέγην, είς εργασίαν, εις υγείαν. Λάβετε τα νομοθετικά και κοινωνικά αυτά μέτρα και θα βεβαιωθείτε ότι εσώθη η Ελλάς από τον κίνδυνο του κομμουνισμού.
9. Ελάτε να ιδρύσητε το «Κόμμα της Φτωχολογιάς» δια να δώσητε στέγην, τροφήν, ιματισμόν εις τους δυστυχούντας, εργασίαν εις του ανέργους, αναρρίπισιν χριστιανικών και πατριωτικών ιδεωδών και προς παντός νέαν πνοήν, διότι το έθνος είναι καλλιεργήσιμον, αλλά φαίνεται ότι σπανίζουν οι καλλιεργηταί. Επανδρώσατε εκ νέου την ύπαιθρον.
10. Κύριοι, ναι! Θα παραμείνωμεν φαναριωτικοί.
11. Κάτω το ρουσφέτι. Υπόσχομαι ότι, ως μέχρι σήμερον δι’ όλου του πολιτικού μου βίου, ούτω και εις το μέλλον ουδέποτε θ’ ανεχθώ την λατινικήν πολιτικοοικονομικήν ρήσιν «ντο ουτ ντες= δώσε με διά να σου δώσω». Τόπο κύριοι εις τους εργαζομένους πατριώτας. Κάτω το ρουσφέτι
12. Η οικογένεια περιστρέφεται περί την μητέρα
13. Οι γεωργοί αποτελούν την σπονδυλικήν στήλην της Ελλάδος και όσοι υπηρετούν τους γεωργούς, υπηρετούν αυτήν την πατρίδα.
14. Πρέπει να είμεθα υπερήφανοι, ότι και εν Ελλάδι εσυνεχίσαμεν να κρατώμεν το όπλον μας ως Ακρίται. Και θα παραμείνωμεν Ακρίται της εδαφικής ακεραιότητος και των υψηλών ιδεωδών της ελληνικής πατρίδος.
15. Αμαζών πλέον σημαίνει: Γυναίκα πολεμαρχούσαν. Και ο Πόντος και το έθνος ανέδειξαν πολλάς τοιαύτας πολεμαρχούσας Αμαζόνας. Και έπεται συνέχεια! Ως πρόσφυγες ας είμεθα υπερήφανοι δι’ αυτάς.
16. Όπως ψάλλει η ποντιακή λαϊκή μούσα, ο Άγιος Βασίλειος, ερχόμενος εκ Καισαρείας, σκορπίζει την ελπίδα και τα δώρα. Σκορπίζει δηλαδή το «ξερό ραβδί» που θα γίνη χλωρό και «ανθεί και φέρει κι άλλο».
17. Προς το παρόν μεταξύ ημών των προσφύγων μένουν ζωηραί αι αναμνήσεις και ζη η Μ. Ασία εις το πνεύμα μας και φερόμεθα νοερώς και αδιακόπως προς τα πάτρια εδάφη και τους τάφους των προγόνων.
18. Άλλη πηγή της ιστορίας είναι και οι λίθοι άνευ οιασδήποτε επιγραφής, οι οποίοι αποδίδουν την ιστορικήν αλήθειαν αρτιωτέραν ή η γραφή.
19. Κορυφαί Ολύμπου αθάνατοι θεοί ευωχούνται, πρόποδας δε αυτού πρόσφυγες λιμώ απόλλυνται. [σ.σ. Με αυτή τη φράση ο Ιασονίδης είχε περιέγραψε το δράμα των προσφύγων στην Κατερίνη, σε τηλεγράφημα που έστειλε, το 1924, στον Πλαστήρα.]
20. Προσέξατε πολύ τους επαγγελλομένους τον φιλόπατριν. Πολλοί υπό το προσωπείον της φιλοπατρίας επιδιώκουν να επιπλεύσωσιν εις την επιφάνειαν της φιλοπατρίας, ίνα επιτύχωσιν εφημέρους δόξας και άνομα κέρδη.
21. Η πείρα οξύνει και βαθύνει την κρίσιν.
22. Γενέτειρά μου είναι ο Πόντος. Το καυχώμαι.
23. Η φρόνησις είναι η μήτηρ της ασφαλείας.
24. Εις ουδεμίαν ανθρωπίνην γλώσσαν υπάρχει όνομα ανώτερον, σεμνότερον, γλυκύτερον από το όνομα της μητέρας. Μια μητέρα μάς εγέννησε, μας ενανούρισεν, εθυσιάσθη διά την διατήρησιν μας εις την ζώην και γίνεται λέαινα να μας υπερασπίση.
25. Οικτείρω εκ βάθους ψυχής την ημετέραν εφημεριδογραφίαν, ήτις όταν πρόκειται περί των όλων καταναλίσκει τον πολύτιμον αυτής καιρόν συζητούσα περί όνου σκιάς και καταχωρούσα εις τας στήλας της άρθρα σχολαστικά, δυσανάγνωστα και επουσιώδη περί των ανοήτων λογαριασμών και άλλων μηδαμινών.
26. Στοργή, φροντίς, διάσωσις διά παν προγονικόν κειμήλιον, έστω επί χάρτου, επί λίθου, επί ξύλου, έστω εν τοις μουσείοις, πριν ή απωλεσθή.
27. Όστις εργάζεται με δικαιοσύνην έχει τον Θεόν βοηθόν.
28. Πολλάκις εις στιγμάς ευθυμίας επέρχονται λυπηροί διαλογισμοί, ανατρέποντες την χαράν της ευθυμίας και είναι προάγγελοι λυπηρών μελλοντικών γεγονότων.
29. Αγαπώμεν πάντας τους εργαζομένους, θαυμάζομεν όμως ιδιαιτέρως τους γεωργούς. Διότι αυτοί εργαζόμενοι πρώτον δημιουργούν και έπειτα κατεργάζονται και μεταποιούν. Αυτός είναι ο λόγος διά τον οποίον εθεοποιήθη η γεωργία εν τω προσώπω της Γης Μητρός, της Δήμητρος, πρώτοι δε οι γεωργοί, ως αγνότεροι και αγαθότεροι, εμυήθησαν εις τα Ελευσίνια Μυστήρια και έσπειραν τον σπόρον διά του Τριπτολέμου. Εάν η Δημήτηρ έχασε την κόρην της Περσεφόνην, αυτό συμβολίζει απλούστατα την παραμονήν του σπόρου υπό την γην επί μικρόν διάστημα του έτους.
30. Εις όλους ανεξαίρετα τους νομούς της Μακεδονίας και της Θράκης είναι εγκατεστημέναι χιλιάδες οικογένειαι Ποντίων, διατηρούσαι ακέραιη την γλώσσα, τα ήθη, έθιμα, αμφίεσιν, τους χορούς, τα μουσικά όργανα και τα τραγούδια της πατρίδος. Εδώ αγροτικώς και αστικώς εγκατεστημένοι Πόντιοι, έλκουν την καταγωγήν και τα επώνυμα εκ των μεγάλων ποντιακών αυτοκρατορικών, πριγκηπικών και πατριαρχικών οικογενειών: Κομνηνοί, Υψηλάνται, Φωκάδες, Μουρούζηδες, Καλλιμάχοι, Καρατζάδες, Θαλασσινοί, Γαβράδες, Μαρουλάδες, Μαυρογέννηδες και άλλοι βετεράνοι του μεγάλου ποντιακού αγώνος, οίτινες απέβλεπον, εάν ουχί εις την αναδημιουργίαν της Αυτοκρατορίας των Κομνηνών, τουλάχιστον μιας Ποντιακής Δημοκρατίας.
31. Αξιωθείς να γεννηθώ Έλλην, ευλογώ τον Θεόν ότι είμαι Πόντιος.

Λεων. Ιασονίδης

•Πηγή: Λεωνίδας Ιασονίδης, εκδ. Σωματείο «Παναγία Σουμελά», Θεσσαλονίκη (1983), σελ.153-156.
•Σημ.: Έχει διατηρηθεί η ορθογραφία του πρωτότυπου.