Επιστήμη και τέχνη μεγάλη το ψάρεμα. Πολύτιμες οι γνώσεις και η πείρα. Σε άλλες χώρες τους έμπειρους ψαράδες τους εκτιμούν και τους αμείβουν για τις γνώσεις τους.
Γράφει ο Θόδωρος Δημητριάδης
Ο ξάδελφος μου ο Γιώργος έχει τελειώσει μόνο το Δημοτικό Σχολείο. Από μικρός στη βιοπάλη, έπρεπε να δουλέψει για να βοηθάει τους δικούς του. Έχει κάνει οικοδόμος, φορτοεκφορτωτής, διάφορες βαριές γεωργικές δουλειές και αρκετά χρόνια σε ψαροκάϊκο. Πριν από πολλά χρόνια μετανάστεψε στη Σουηδία για να βρει καλύτερη τύχη. Όταν κάποτε πήγα και τον επισκέφτηκα στην πόλη που έμενε τον βρήκα να είναι Δημοτικός Σύμβουλος.
Για να γίνει ένας Έλληνας δημοτικός σύμβουλος σε μια μεγάλη πόλη σε ξένη χώρα, και γενικά για να διακριθεί σε οτιδήποτε, είναι από πολύ δύσκολο έως αδύνατο. Πρέπει να ξέρεις άριστα τη γλώσσα, να ξεπεράσεις τη δυσπιστία που φτάνει μέχρι το ρατσισμό, να έχεις εξαιρετικές ικανότητες, γνωριμίες, οικονομική στήριξη, πολιτική στήριξη, κ.ά. Ο Γιώργος όμως ήταν ένας απλός μετανάστης, είχε τελειώσει μόλις το δημοτικό. Γι’ αυτό εύλογη ήταν η απορία μου:
– Τι γίνεται εδώ, ρε Γιώργο; Από πού κι ως πού εσύ Δημοτικός Σύμβουλος, και μάλιστα πρώτος σε ψήφους προτίμησης; Εσύ, εδώ που τα λέμε, ούτε τα Ελληνικά δεν ξέρεις καλά – καλά…
Ο Γιώργος γέλασε. Αντί να μού απαντήσει, την άλλη μέρα με πήρε μαζί του στο Δήμο. Στο δρόμο καθώς πηγαίναμε, όλοι τον χαιρετούσαν ευγενικά, με χαμόγελο και εκτίμηση. Χαιρετούσαν κι εμένα αν και δεν καταλάβαινα τι έλεγαν στα σουηδικά. Φτάσαμε σε μια μεγάλη αίθουσα όπου ήταν συγκεντρωμένα καμιά 40/ριά παιδιά, ηλικίας 12-18 ετών.
– Τους βλέπεις αυτούς τους λεβέντες; μου είπε. Δυο φορές την εβδομάδα μαζευόμαστε σ’ αυτήν την αίθουσα για μάθημα. Τους διδάσκω πώς να ψαρεύουν.
Πράγματι, η αίθουσα ήταν σαν κανονικό αμφιθέατρο πανεπιστημίου, με πίνακες, οθόνες και προτζέκτορες, με καλάμια, κουπιά και άλλα ψαρικά σύνεργα. Κι ο Γιώργος τους μάθαινε πώς να δένουν τους κόμπους στα αγκίστρια, πώς δουλεύει το καλάμι, πώς κάνουν κουπί στη βάρκα, πώς στήνεται μια σκηνή, πώς ανοίγουν τρύπα στον πάγο το χειμώνα στη λίμνη για να ψαρέψουν, κλπ.
– Γι’ αυτό με έβγαλαν δημοτικό σύμβουλο, μου είπε μετά το τέλος του μαθήματος.
– Καλά, ρε Γιώργο, και είναι τόσο σπουδαίο αυτό το πράγμα;
Ο Γιώργος χαμογέλασε πάλι.
– Εδώ στη Σουηδία δεν είναι όπως στην Ελλάδα. Εδώ ό,τι ικανότητα έχεις την εκτιμούν, την αναγνωρίζουν και την ανταμείβουν. Ο Δήμος μας έχει συνολικά 4.500 παιδιά ηλικίας 12-18 ετών. Αυτά τα παιδιά εάν δεν απασχοληθούν με κάτι ευχάριστο και δημιουργικό, υπάρχει κίνδυνος να πέσουν στα ναρκωτικά και σε άλλα στραβά μονοπάτια. Γι’ αυτό και στον προϋπολογισμό του Δήμου κάθε χρόνο διατίθεται ένα σημαντικό κονδύλιο για την επιμόρφωση και την απασχόλησή τους – και, φυσικά, και για μένα που τους διδάσκω. Έχουμε 12 τμήματα και εκτός από το ψάρεμα μαθαίνουν πεζοπορία στο δάσος, κωπηλασία, πώς να μαζεύουν μανιτάρια και άγριες φράουλες, τα κορίτσια πώς να φτιάχνουν μαρμελάδες από φρούτα του δάσους, πώς να αποξηραίνουν και να μαγειρεύουν τα μανιτάρια, έχουμε διαγωνισμούς ψαρέματος, μπάρμπεκιου, και άλλες εκδηλώσεις. Εγώ έχω την ευθύνη του συντονισμού και τους διδάσκω το ψάρεμα θεωρητικά εδώ μέσα και πρακτική έξω στη λίμνη και τη θάλασσα.
Ο Γιώργος δεν ήταν μόνο ψαράς, αλλά ένας πολύ ζωντανός άνθρωπος, ενεργητικός και μεγάλος καλαμπουρτζής. Τα παιδιά ήταν ενθουσιασμένα μαζί του. Τους έμαθε, εκτός από τα άλλα, κι όλα τα πρωτότυπα ελληνικά κόλπα που ήξερε, ελληνικές συνταγές, ελληνικούς χορούς, ακόμα και συρτάκι, ψυχαγωγικά σκετς, πώς να ψήνουν τα ψάρια στο δάσος κλπ. Ένα καλοκαίρι, μάλιστα, οργάνωσε ταξίδι στη Θάσο, για να γνωρίσουν από κοντά ένα ελληνικό νησί και πώς ψαρεύουν οι Έλληνες επαγγελματίες και ερασιτέχνες. Κι όποτε γίνονται εκλογές οι δημότες, ιδίως οι μανάδες και οι πατεράδες, τον βγάζουν πρώτο σύμβουλο παμψηφεί. Και τον πληρώνουν μια πολύ καλή αμοιβή, περίπου 4.800 ευρώ το μήνα.
Μόλις άκουσα αυτό το τελευταίο για τον μισθό, αμέσως σκέφτηκα πονηρά και …ελληνικά:
Ρε συ Γιώργο, κι εγώ είμαι ερασιτέχνης ψαράς τόσα χρόνια. Κι εγώ ξέρω από Ψάρεμα. Δεν με παίρνεις εδώ για βοηθό σου, να διδάσκω κι εγώ αυτά που ξέρω, και να με πληρώνουν κι εμένα; Μπορούμε να συνεργαστούμε και στις εκδρομές στην Ελλάδα, να τους ξεναγώ στη Χαλκιδική, στο Άγιο Όρος, στον Όλυμπο, στα Μετέωρα, στη Βεργίνα, στα μοναστήρια, ή σε όποιο νησί θέλουν. Έτσι, θα περνάμε όλοι καλά, και θα με πληρώνουν κι από πάνω!
– Γιατί όχι; Αυτό είναι πολύ εύκολο, αρκεί να μάθεις και να μιλάς σουηδικά. Εγώ θα σε προτείνω και είμαι σίγουρος ότι ο Δήμος θα το εγκρίνει.
Όταν επέστρεψα στην Ελλάδα, το πρώτο πράγμα που έκανα ήταν να πάω να αγοράσω μια μέθοδο εκμάθησης της σουηδικής γλώσσας. Ήδη έχω μάθει αρκετά σουηδικά, παρ’ ότι είναι δύσκολη σε πολλά πράγματα (μπερδεμένα γένη, το άρθρο το βάζουν στο τέλος της λέξης, κ.ά.).
Μέχρι να τα μάθω καλά, μου ήλθε μια άλλη φαεινή ιδέα, μια πρωτότυπη σκέψη. Σκέφτηκα ότι, σαν το Γιώργο, από ψάρεμα έχω κι εγώ πολύ καλές γνώσεις, αφού εδώ και πολλά χρόνια είμαι ερασιτέχνης ψαράς και ξέρω πολλά είδη ψαρέματος, πεταχτάρι, συρτή, καθετή, παραγάδι κλπ. Επίσης ξέρω πολλές ψαράδικες συνταγές, όπως κακαβιά, συναγρίδα πλακί στο φούρνο, μύδια σαγανάκι, μυδοπίλαφο, γαύρο τηγανητό, σαρδέλα παντρεμένη, μπακαλιάρο και γαλέο με σκορδαλιά, κ.ά.
Σκέφτηκα, λοιπόν, να πάω εδώ στο Δήμο μας να τους προτείνω να διδάσκω κι εγώ στα παιδιά και τους νέους, όπως κάνει ο ξάδελφος μου ο Γιώργος στη Σουηδία. Ως προς τον μισθό μου, μια και είμαι πτυχιούχος πανεπιστημίου, σκέφτηκα να ζητήσω ένα λογικό ποσό, 3.500 ευρώ το μήνα… Θυμήθηκα και μερικούς φίλους μου, που στις τελευταίες δημοτικές εκλογές μού είχαν προτείνει να βάλω υποψηφιότητα… Ξεκίνησα, λοιπόν, με κρυφές ελπίδες, με “συγκρατημένη αισιοδοξία”, όπως λένε.
Πριν φύγω από το σπίτι, το πρωί στην τηλεόραση στις ειδήσεις είδα που έδειχνε κάτι απεργίες, με πανό και ντουντούκες. Ήταν οι συμβασιούχοι ενός Δήμου με υψωμένες τις γροθιές και άγρια όψη. Απεργούσαν διότι ήταν απλήρωτοι πολλούς μήνες υπερωρίες. Παρόμοια απεργούσαν και οι υγειονομικοί για απλήρωτες υπερημερίες και οι αγρότες για απλήρωτες αποζημιώσεις του ΕΛΓΑ. Απεργούσαν επίσης και οι απολυμένες καθαρίστριες, οι φαρμακοποιοί, οι εκπαιδευτικοί, και γενικά όλοι οι απλήρωτοι της χώρας. Κινητοποιήσεις ετοίμαζαν οι απολυμένοι, οι συνταξιούχοι για τα αναδρομικά, οι ανασφάλιστοι, οι μακροχρόνια άνεργοι κι αυτοί που έχαναν τα σπίτια τους σε πλειστηριασμό γιατί δεν είχαν να πληρώσουν τη δόση. Οι αγρότες ετοιμάζονταν να βγουν με τα τρακτέρ στους δρόμους…
Όλα αυτά μου έκοψαν κάπως τη φόρα. Παρ’ όλα αυτά δεν έχασα το θάρρος μου, μπήκα μέσα στο Δήμο κι έψαξα πολλή ώρα να βρω κάποιον αρμόδιο, επί των πολιτιστικών, επί της επιμόρφωσης ή τέλος πάντων κάτι παρόμοιο.
Φαίνεται ότι δεν κατάλαβαν τι τους έλεγα, διότι όλοι με κοιτούσαν με ένα περίεργο ύφος… Τους εξήγησα τις ικανότητές μου, ότι στην πραγματικότητα αυτό που τους πρότεινα αποτελούσε κοινωνικό λειτούργημα, προσφορά προς τη νεολαία, και πόσο χρήσιμο θα ήταν οι νέοι της πόλης μας να μάθουν ψάρεμα.
Δεν είμαι σίγουρος τι ακριβώς σκέφτηκαν, αλλά από το ειρωνικό τους ύφος κατάλαβα ότι δεν εκτίμησαν καθόλου την κοινωνική μου προσφορά και τις ικανότητές μου. Όλοι με κοιτούσαν σαν να ήμουν εξωγήινος, και γελούσαν σαν να είχα δραπετεύσει από κανένα τρελοκομείο…!
Ακολουθήστε το 
