Μείζων πασών των αρετών η διάκρισις

Ο σοφός άγιος Ισαάκ ο Σύρος ο οποίος δήλωσε ότι αυτά που γράφει στους λόγους του τα έμαθε αφού δέχτηκε στον πνευματικό πόλεμο άπειρα τραύματα ανάμεσα στα άλλα λέει : «Μείζων πασών των αρετών η διάκρισις». Θα δείξω την αξία αυτού του λόγου μέσα από παραδείγματα.

του Χαράλαμπου Παπαδόπουλου

Πριν μήνες ένας παπάς μίλησε σε Ιερό Ναό στην σειρά των κυριακάτικων ομιλιών. Το ακροατήριο είναι κυρίως άνθρωποι μεγάλης ηλικίας, παππούδες και γιαγιάδες και ο παπάς ήξερε τι ακροατήριο θα είχε. Το θέμα του «εν αρχή ην ο Λόγος» και η ανάπτυξη που έκανε εμένα, που μου αρέσουν οι φιλοσοφικοί στοχασμοί και έχω και Πανεπιστημιακό Πτυχίο, μου άρεσε πολύ. Φυσικά επειδή είχε δύσκολους συλλογισμούς κατάλαβα καλύτερα αυτά που έλεγε ξανακούγοντας την ομιλία του με την ησυχία μου από το διαδίκτυο. Όμως αυτοί οι απλοί και ηλικιωμένοι άνθρωποι δεν μπορούν να κατανοήσουν ομιλία με στοχασμούς, με λογοπαίγνια με τις έννοιες που έχει η λέξη λόγος, ότι δηλαδή σημαίνει και τον Χριστό με κεφαλαίο το Λ και την ομιλία και την αιτία και την λογική και … Αυτοί οι άνθρωποι χρειάζονται μια απλή ομιλία που να μιλήσει στην καρδιά τους και λίγο να ωφεληθούν. Βγαίνοντας από μια άλλη ομιλία του ίδιου παπά δυο απλοί παπάδες μονολογούσαν «εμείς αυτά τα ψυχολογικά δεν τα καταλαβαίνουμε».

Στον Ιερό Ναό που εκκλησιάζομαι, κάθε Σάββατο γίνεται Θεία Λειτουργία. Φυσικά όσοι πηγαίνουμε δεν περιμένουμε να τελειώσει ότι ώρα τελειώνει τις Κυριακές, αλλά πολύ νωρίτερα. Έλα όμως που ο αριστερός ψάλτης την μέρα εκείνη γίνεται δεξιός και θέλει να απολαύσει τα μουσικά που ξέρει. Οπότε λοιπόν στο Χερουβικό έχει βγει ο παπάς με τα άγια και αυτός ακόμα είναι στην μέση του Χερουβικού. Φυσικά και τα υπόλοιπα τα λέει όσο αργά μπορεί οπότε η ακολουθία διαρκεί ελάχιστα λιγότερο από τις Κυριακές και οι πιστοί κλαίμε την μοίρα μας που δεν θα προλάβουμε να κάνουμε τις δουλειές μας. Και μη νομίσετε ότι αν πούμε κάτι θ’ αλλάξει τίποτα (το δοκιμάσαμε κι αυτό)επειδή δυστυχώς όπως είπε ένας Ιεροψάλτης «το γένος των Ιεροψαλτών είναι υπερήφανον» (υπάρχουν και εξαιρέσεις).

Γίνεται γιορτή στο Λύκειο και φυσικά όλοι καταλαβαίνουμε ότι οι μαθητές θα στριφογυρίζουν σαν να έχουν σκουλήκια, θα βιάζονται να φύγουν, θα μιλάνε μεταξύ τους, οι μικροφωνικές συχνά είναι προβληματικές … Άρα ο καθηγητής που έχει την ευθύνη της γιορτής θα φροντίσει το περιεχόμενο της γιορτής να είναι κυρίως εικόνα, τραγούδια, μουσική, χορός, ποιήματα, θεατρικά και όσο γίνεται λιγότερη ανάγνωση πεζών κειμένων. Δυστυχώς όμως κάποιες φορές οι συνάδελφοι από υπερβολικό ζήλο να ωφελήσουν τους μαθητές αναλύοντας τα νοήματα της γιορτής, βάζουν υπερβολικά μεγάλα πεζά κείμενα με αποτέλεσμα καθηγητές και μαθητές να κλαίμε την μοίρα μας, γιατί το πιθανότερο είναι ότι ούτε θα ακούγονται καθαρά τα λόγια. Εδώ σε μια αίθουσα έχουμε πρόβλημα να ακούγεται καθαρά ο λόγος, που να είναι και όλο το Λύκειο …

Κουβεντιάζει ένας νέος με μια κοπέλα αν θα τα βρουν για να παντρευτούν κι έχει ο νέος παπα – Εξομολόγο τον πατέρα της κοπέλας. Και υποθέτει ο νέος ότι ο Εξομολόγος είναι τόσο άγιος ώστε στις συμβουλές που του δίνει δεν επηρεάζεται καθόλου που είναι πατέρας της κοπέλας. Και ότι αν δει ότι δεν ταιριάζουν θα τον συμβουλέψει να μην παντρευτεί την κόρη του κι ας χάσει αυτός έναν καλό γαμπρό. Πως γίνεται να είμαστε τόσο ανόητοι !  Ναι αυτό θα μπορούσε να το κάνει ένας Εξομολόγος σαν τον άγιο Πορφύριο ο οποίος είπε σε μια πνευματική του θυγατέρα που παντρεύτηκε «ξέρεις αν ήθελα μπορούσα να σε επηρεάσω να γίνεις μοναχή, αλλά δεν είμαι τέτοιος άνθρωπος». Πόσοι Εξομολόγοι όμως είναι σαν τον άγιο Πορφύριο και πόσες ψυχές καταστρέφουν με την αδιακρισία τους (μάλλον με την αδιακρισία αυτών που τους εμπιστεύονται τυφλά).

Έτρεχα για μια δεκαετία περίπου με τους άλλους που ήμασταν στην Θρησκευτική Οργάνωση για να ωφελήσω τους ανθρώπους, μας έλεγαν βλέπετε ότι έχουμε ιεραποστολικό σκοπό (τρομάρα μας). Στο Πανεπιστήμιο πρωί πρωί με την παγωνιά να προωθήσω στους συμφοιτητές μου τα περιοδικά της Οργάνωσης που έγραφαν μέσα για τον Χριστό και έτσι να ωφεληθούν. Απογεύματα στην πλατεία Ομονοίας στην Αθήνα με θεολόγους της Οργάνωσης να φωνάζουμε «Ορθόδοξο Χριστιανικό περιοδικό». Φυσικά η πραγματικότητα ήταν ότι κανέναν δεν ωφελούσα, απλώς έβλαπτα την δικιά μου ψυχή. Δεν φανταζόμουν τότε ότι εφαρμοζόντουσαν σε μένα τα λόγια του Αποστόλου Παύλου «Ζήλον Θεού έχουσιν,αλλ’ ου κατ’ επίγνωσιν» (Ρωμ.10,2) και αυτό που είπε ένας σοφός Γέροντας «για να βοηθήσεις τον γείτονα να κτίσει το σπίτι του δεν χρειάζεται να γκρεμίσεις το δικό σου».

Και για να χρησιμοποιήσω και μια έκφραση του Αποστόλου Παύλου «Και τι έτι λέγω ; Επιλήψει γαρ με διηγούμενον ο χρόνος» (Εβρ.11,32) για αδιακρισίες συζύγων που μέρα νύχτα δούλευαν για να ζει πλουσιοπάροχα η οικογένειά τους και τελικά τους χώρισαν οι γυναίκες τους και βρήκαν άλλους, για άντρες που πριν παντρευτούν καιγόντουσαν για σεξ και μετά λίγα χρόνια που παντρεύτηκαν το έπαιζαν ευλαβείς και έκαμναν αποχή και έπαθαν τα νεύρα των γυναικών τους (ή βρήκαν άλλους), για καθηγητές που άφηναν το μάθημα για να μιλάνε στους μαθητές τους για τα προσωπικά τους ή για την ομάδα τους ή και ακόμα για τον Χριστό δήθεν για να ωφελήσουν τους μαθητές …

Ένας από τους ερημίτες – ασκητές που είχαν πολύ διάκριση είναι ο άγιος Ποιμήν. Ένα βράδυ μετά από μια κουραστική μέρα έβαλε τα πόδια του μέσα σε λεκάνη με νερό. Αυτό θεωρήθηκε «πολυτέλεια» για ασκητή από ένα μοναχό και σκανδαλίστηκε. Του λέει ο άγιος : «αδελφέ μου, εμείς δεν μάθαμε να είμαστε σωματοκτόνοι αλλά παθοκτόνοι».