Κατά την ίδια περίοδο ( Ιούνιος 1920) οι Σύμμαχοι επέτρεψαν τους Έλληνες να καταλάβουν την Ανατολική Θράκη.
Του Κων/νου Τζέκη
Τα σχέδια κατάληψης είχαν εκπονηθεί από τον Παρασκευόπουλο, τον Άγγλο στρατηγό Μίλν και τον επίσης Άγγλο Ναύαρχο Τζών Μάικλ ντε Ρόμπεκ. Παρά την αντίσταση του Τούρκου διοικητή της Αδριανούπολης Τζαφέρ Ταγιάρ, οι Ελληνικές δυνάμεις μπήκαν στην πόλη στις 12/25 Ιουλίου 1920. Ο Ταγιάρ συνελήφθη και μεταφέρθηκε στην Αθήνα, όπου παρέμεινε αιχμάλωτος μέχρι του 1923, όταν υπογράφηκε η Συνθήκη της Λοζάννης. Ο Αξιωματικός Δέας που ήταν παρών στα γεγονότα γράφει για τις εμπειρίες του:
Έχουν δίκιο οι τσολιάδες να δυσανασχετούν. Και η προθυμία τους να ξεμπερδεύουν με τα λίγα απομεινάρια του Κεμάλ όλο και θεριεύει με τις απανωτές ευχάριστες ειδήσεις που μας έρχονται. Η Θράκη ελευθερώθηκε. Ο Ταγιάρ αρχηγός του εκεί τούρκικου στρατού πιάστηκε αιχμάλωτος. Οι προφυλακές μας έφθασαν στην Τσατάλτζα, έξω απ’ την πόλη. Σύνορά μας είναι ο Εύξεινος πόντος. Η Προύσα έγινε δική μας σε δυο μέρες χωρίς αντίσταση σχεδόν. Η Προποντίδα Ελληνική θάλασσα. Ο στόλος μας αγκυροβολημένος στο Βόσπορο κάτω απ’ την Αγιά Σοφιά. Κι’ ακόμα κρυπτογραφικό τηλεγράφημα του Βενιζέλου από το Παρίσι, κατά το οποίο μας παραχωρούνται όλα τα μέρη που κατέχουμε στρατιωτικά. Μ’ άλλα λόγια γινόμαστε Μεγάλη Δύναμη.
Πανηγυρισμοί, ενθουσιασμοί, εξάρσεις, ακολουθούν όλες αυτές τις απίστευτες επιτυχίες. Που διακόπτονται, όμως απότομα μέσα σε γενική μουγκαμάρα. Απόπειρα κατά του Βενιζέλου γίνεται στο Παρίσι. Απόπειρα που την κάνουν όχι Τούρκοι, που διαλύσαμε την αυτοκρατορία τους, αλλά Έλληνες και μάλιστα Αξιωματικοί. Μένουμε με ανοιχτό το στόμα στο απίθανο τούτο άκουσμα. Κοιτάζουμε ο ένας τον άλλον σαστισμένοι και διερωτόμαστε τι συμβαίνει. Τα όνειρα αιώνων της φυλάς ήταν λόγια λοιπόν; Αλλά που πάμε τότε αφού σηκώσαμε δολοφονικό χέρι την ημέρα ακριβώς της πραγμάτωσης τους στον πρωτεργάτη της επιτυχίας;
Η Συνθήκη των Σεβρών.
Προ του αδιεξόδου που περιήλθε η Τουρκική κυβέρνηση του Σουλτάνου δέχθηκε τους όρους της ειρήνης. Έτσι στις 10/23 Αυγούστου 1920 στις Σέρβες υπογράφηκε η γνωστή ως Συνθήκη των Σεβρών και η οποία θα τερμάτιζε δήθεν τη διαμάχη Τουρκίας και Συμμάχων. Την συνθήκη υπόγραψαν 18 κράτη και φυσικά και η Ελλάδα. Η συνθήκη περιλάμβανε πολιτικούς, στρατιωτικούς και οικονομικούς όρους. Τους εξής:
Η Τουρκία παραχωρούσε στην Ελλάδα την Ανατολική Θράκη μέχρι τα πρόθυρα της Κωνσταντινούπολης, τα νησιά Ίμβρο και Τένεδο και ουσιαστικά τη Σμύρνη με αρκετή περιοχή της ενδοχώρας. Το μικρασιατικό αυτό τμήμα παρέμεινε υπό την κυριαρχία της Τουρκίας, αλλά τα κυριαρχικά δικαιώματα θα τα ασκούσε η Ελλάδα. Στην Ελλάδα μπορούσε να προσαρτηθεί η Σμύρνη μετά παρέλευση πενταετίας, όπως είχα αποφασισθεί στο Σαν Ρέμο.
Η Τουρκία παραιτούνταν από την Συρία, τη Μεσοποταμία, την Παλαιστίνη και την Χετζάζη. Όλα γίνονταν ανεξάρτητα κράτη. Τα τρία πρώτα κατ’ εντολή της Κοινωνίας των Εθνών.
Αναγνωρίζονταν η ανεξαρτησία της Αρμενίας, τα σύνορα της οποίας θα καθορίζονταν με διαιτησία του Προέδρου των ΗΠΑ !!! (Τα θαυμαστικά του συγγραφέα).
Η Τουρκία παραχωρούσε στην Ιταλία τα Δωδεκάνησα και το Καστελόριζο, παραιτούνταν κάθε δικαιώματος στη Λιβύη και στην Αίγυπτο η οποία γίνονταν προτεκτοράτο της Αγγλίας ( Σ.Σ. Από τη Σκύλα στη Χάρυβδη) ,καθώς και η παραχώρηση της Κύπρου στην Αγγλία. ( Σ.Σ. Βλέπετε τα μυστικά πρωτόκολλα του Βερολίνου του 1878 που η Τουρκία παραχωρούσε στην Αγγλία την Κύπρο, έπρεπε να επισημοποιηθούν. Είχε ανοίξει, λίγο πριν, η διώρυγα του Σουέζ και το κυπριακό οικόπεδο αποκτούσε τεράστια σημασία. (Οι καταπατητές όταν καταπατούν παράνομα οικόπεδα στη συνέχεια προσπαθούν να βρουν τίτλους νομιμοποίησης των οικοπέδων τους).
Το Κουρδιστάν ανακηρύσσονταν αυτόνομο, η Κωνσταντινούπολη παρέμενε πρωτεύουσα της Τουρκίας υπό την αίρεση ότι οι σύμμαχοι μπορούσαν να αποφασίσουν διαφορετικά αν η Τουρκία παραβίαζε τους όρους της συνθήκης. Τα στενά των Δαρδανελίων κηρύσσονταν ουδέτερα και ελεύθερα, υπαγόμενα στην Επιτροπή Αντιπροσώπων των Μεγάλων Δυνάμεων και της Ελλάδας, της Βουλγαρίας, της Ρουμανίας και της Τουρκίας. Το καθεστώς των διομολογήσεων επεκτάθηκε σε όλους τους Συμμάχους, η δε Τουρκία υποχρεούνταν εκτός από την παροχή προστασίας των μειονοτήτων, να συνάψει σύμβαση με την Ελλάδα για την αμοιβαία μετανάστευση των Ελληνικών και Τουρκικών πληθυσμών, των Τουρκικών και των Ελληνικών περιοχών αντίστοιχα.
Τέλος επικυρώνονταν τα δικαιώματα του Πατριαρχείου και των άλλων θρησκευτικών μειονοτήτων.
Ο Τουρκικός στρατός γίνονταν εθελοντικός και περιορίζονταν σε 50.000 στρατιώτες και 700 άνδρες για τη φρουρά του Σουλτάνου, ενώ ο στόλος θα περιλάμβανε μόνο 7 μικρά πλοία και 6 τορπιλοβόλα. Υποβρύχια και αεροπορία απαγορεύονταν να διατηρεί η Τουρκία.
Λόγω των δυσβάστακτων και επαχθών όρων που επιβλήθηκαν στην Τουρκία, η τελευταία απαλλάσσονταν της υποχρέωσης να καταβάλει αποζημιώσεις επανορθώσεων, αλλά υποχρεούνταν να πληρώσει τις ζημίες που υπέστησαν υπήκοοι συμμαχικών χωρών από ενέργειες τουρκικών αρχών. Επί πλέον η Τουρκία υποχρεούνταν να επιστρέψει τις κατασχεθείσες περιουσίες συμμαχικών υπηκόων και το σπουδαιότερο η συνθήκη προέβλεπε την τιμωρία των ενόχων εγκλημάτων που διαπράχθηκαν κατά τον πόλεμο, περιλαμβανομένων και των υπευθύνων για τις σφαγές που έλαβαν χώρα την περίοδο αυτή.
Πλην της ανωτέρω συνθήκης η χώρα μας υπέγραψε και άλλες συνθήκες που αφορούσαν ίσης σημασίας θέματα, μεταξύ των οποίων ήταν η παραχώρηση της Δωδεκανήσου από την Ιταλία στην Ελλάδα, η αυτονόμηση της Ρόδου και διεξαγωγή δημοψηφίσματος μετά 15ετία , η παραχώρηση στην Ελλάδα της Δυτ. Θράκης και η χρήση των λιμανιών της για την εξυπηρέτηση της Βουλγαρίας και άλλα που αφορούσαν το σεβασμό των μειονοτήτων στην Ελλάδα κλπ.
Η συνθήκη αυτή προκάλεσε θύελλα διαμαρτυριών σε ολόκληρη την Τουρκία και ιδίως για τους όρους που αφορούσαν στην Ελλάδα. Οι Κεμαλικοί είχαν δεχθεί την απόσπαση εδαφών που αφορούσαν τις αραβικές χώρες και ορισμένες οικονομική φύσεως αποζημιώσεις που αφορούσαν τις Μεγάλες Δυνάμεις. Η παρουσία όμως των Ελλήνων κοντά στην Κωνσταντινούπολη και σε Μικρασιατικά εδάφη ήταν αδιανόητη για όλους του Τούρκους, πόσο μάλλον όταν είχαν την υπόσχεση του Προέδρου Ουίλσον ο οποίος είχε εγγυηθεί την τουρκική κυριαρχία επί εδαφών που η πλειονότητά τους είχαν Τούρκους κατοίκους. Αλλά και όλες οι συμμαχικές δυνάμεις κράτησαν αποστάσεις από τη συνθήκη, ο δε Πουανκαρέ την χαρακτήρισε τόσο εύθραυστη όσο η πορσελάνη. Οι αντιπρόσωποι όλων των δυνάμεων ανέφεραν από την Κωνσταντινούπολη ότι οι όροι ήταν αδύνατο να επιβληθούν χωρίς νέο πόλεμο. Ο Μιλλεράν ζήτησε άμεση αναθεώρηση της συνθήκης, αλλά ο Άγγλος Πρωθυπουργός απέρριψε το αίτημά του. Ο Μιλλεράν δήλωσε στον Βενιζέλο ότι η Γαλλία δεν θα βοηθήσει την Ελλάδα, για την εφαρμογή της συνθήκης. Το ίδιο έκανε και ο Άγγλος Υπουργός των Στρατιωτικών τότε Ουίνστον Τσόρτσιλ. Ο Βενιζέλος απάντησε στους δύο μεγάλους ότι ο Ελληνικός Στρατός ήταν δυνατόν να επιβάλει τους όρους της συνθήκης χωρίς τη βοήθεια κανενός.
Στο από 10/23 Ιουνίου 1920 τηλεγράφημά του προς το Υπουργικό Συμβούλιο στην Αθήνα, αφού ανέφερε τα όσα εκτέθηκαν, πρόσθετε:
Κατά το κρίσιμον του σημείον της εθνικής μας ιστορίας, αφού υπελόγισα όλας τας περιστάσεις, εδήλωσα εις τον Λόυδ Τζώρζ ότι ανελάμβανα όχι μόνον να βοηθήσω την Αγγλίαν εις Νικομήδειαν δια μιας Μεραρχίας, αλλά και να συντρίψω δια του στρατού μας τον ενώπιόν μας στρατόν του Κεμάλ και να εξασφαλίσω όλην την παραλίαν του Μαρμαρά κατά των επιδρομών του….
ΣΥΝΕΧΙΖΕΤΑΙ
