Είναι επίκαιρος σήμερα ο Λόρκα;
Είναι επίκαιρος σήμερα ο Λόρκα; Είναι καθοριστικός ο έρωτας στη ζωή των νέων σε μια εποχή αλλοπαρμένη όπως η δική μας. Ποιες απαντήσεις μπορεί να πάρει κανείς μέσα από τα τέσσερα δραματικά έργα του Λόρκα που γράφηκαν πριν από 90 περίπου χρόνια; Εποχή του μεσοπολέμου με κυρίαρχα και τα τρία πολιτικά αφηγήματα. Ο φασισμός, ο κομμουνισμός και η φιλελεύθερη δημοκρατία διχάζουν τους λαούς. Στην Ευρώπη περισσότερα από αλλού. Η Ισπανία μια χώρα όπου τα έντονα πολιτικά πάθη γίνονται ανεξέλεγκτα και ο εμφύλιος καραδοκεί. Σ’ αυτό τον τόπο ο Φεντερίκο Λόρκα με την ομορφιά και τη δύναμη της ποίησής του υμνεί την αγάπη, τραγουδά το θάνατο και ορθώνει το ανάστημά του στην εκμετάλλευση ανθρώπου από άνθρωπο και κάθε μορφή αδικίας. Μιλήσαμε για λίγο με τη Νανά Νικολάου που σκηνοθετεί την παράσταση και το εγχείρημα του ΔΗΠΕΘΕ Κοζάνης να παρουσιάσει τον Ανδαλουσιανό δραματουργό σε μια περίοδο διαφορετική με περιορισμούς, όχι βέβαια πολιτικούς όπως στην Ισπανία της εποχής του ’30, αλλά υγειονομικούς και πρωτόγνωρους.
Η συνέντευξη
Είναι επίκαιρος σήμερα ο Λόρκα;
Οι μεγάλοι συγγραφείς είναι πάντα επίκαιροι. Ο Λόρκα είναι ένας από τους μεγαλύτερους ποιητές και συγγραφείς που γέννησε το παγκόσμιο θέατρο και η ποίηση. Άρα λοιπόν, είναι πάντα επίκαιρος. Και τα 4 έργα που έχω επιλέξει για να κάνουμε αυτή τη σύνθεση με τον κοινό τίτλο: “Αχ Ερωτα”, έχουν θέμα τον έρωτα. Πως ο Λόρκα σε διάφορα έργα του έβλεπε με διαφορετικό τρόπο τον έρωτα.
Ο έρωτας, την εποχή της πανδημίας πόσο καθοριστικός είναι;
Ο έρωτας την εποχή της πανδημίας μπορεί να είναι καθοριστικός, όχι για την ίδια την πράξη, αλλά γιατί φέρνει τους ανθρώπους, πιο κοντά ψυχικά.
Ανεκπλήρωτοι έρωτες. Πόσο σημαδεύουν τις ζωές των ανθρώπων;
Αν δεν ξεπεράσεις έναν ανεκπλήρωτο έρωτα, πιθανόν να σε τυραννά και να σε κάνει να φοβάσαι παρακάτω το άλλο σου βήμα. Άλλα επειδή ο έρωτας στη ζωή μας έρχεται ας ελπίσουμε αρκετά συχνά σε όλους, μπορείς να πας παρακάτω.
Το πένθος που τυραννά την Ανδαλουσία μάστιζε και την ελληνική ύπαιθρο. Σκηνές από γόους έχουμε ζήσει όλοι. Άλλωστε η αρχαία τραγωδία είναι γεμάτη από σκηνές πόνου. Σήμερα όλα αυτά καμουφλάρονται , ο πόνος δεν διαχέεται. Πόσο υγιές είναι αυτό για την κοινωνία;
Το θέατρο παγκοσμίως καταπιάνεται με τα ανθρώπινα συναισθήματα. Το πένθος είναι ένα ανθρώπινο συναίσθημα και μια ανθρώπινη κατάσταση που ο καθένας, ο κάθε λαός, ο κάθε άνθρωπος ατομικά, μπορεί να το βιώσει. Είναι οικουμενικό συναίσθημα. Το πένθος μπορεί να προέλθει από έναν πόλεμο, μια πανδημία, ή έναν ανεκπλήρωτο έρωτα. Το θέμα είναι πως αυτό το πένθος αφού το βιώσουμε, μπορούμε να το γιάνουμε σιγά σιγά, για να πάμε ένα βήμα πιο πέρα. Καμιά φορά ένα μεγάλο πένθος όταν το ξεπεράσουμε, μας οδηγεί σε μια καινούργια αρχή, χωρίς να σημαίνει ότι το αφήνουμε πίσω μας ως εμπειρία.
Ποια αντανακλαστικά των Ελλήνων ξυπνά ο Λόρκα στη χώρα μας με την ποίηση και τη δραματουργία του;
Οι Ισπανοί είναι ένας μεσογειακός λαός, όπως είμαστε κι εμείς οι Έλληνες. Άρα σαν λαοί είμαστε πολύ κοντά. Οι Ισπανοί, οι Ιταλοί, οι Έλληνες είμαστε Μεσόγειοι. Είμαστε και εμείς μεσογειακοί στον τρόπο που βιώνουμε τα συναισθήματα και τις αντιδράσεις μας, στον έρωτα, την αγάπη, την πατρότητα, την μητρότητα, την αδερφοσύνη.
Πόσο η ελληνική γενιά του ’30 έχει επηρεαστεί από τον επαναστάτη Ανδαλουσιανό; Έχει επιρροές η ελληνική λογοτεχνία από το έργο του;
Φυσικά και έχει επηρεάσει την παγκόσμια ποίηση και το θέατρο. Η Ισπανία του 30 που έγραφε ο Λόρκα, είχε ηγέτη ένα φασίστα. Τον Φράγκο. Ζούσαν οι άνθρωποι κάτω από τη μπότα των φασιστών του Φράγκο. Παράλληλα αυτή η πολιτική κατάσταση, όριζε και μια πάρα πάρα πολύ φοβική και συντηρητική κοινωνία. Άρα ασφαλώς οι άνθρωποι επηρεάζονταν και μεις ακόμα.
Θα δώσετε πάνω από 30 παραστάσεις πανελλαδικά και στην περιφέρεια Δυτικής Μακεδονίας. Το εγχείρημα είναι μεγάλο. Είστε έτοιμοι εσείς και οι συντελεστές της παράστασης για κάτι τόσο μεγάλο;
Ξεκινάμε από τη Δυτική Μακεδονία όπου το ΔΗΠΕΘΕ Κοζάνης οφείλει να δράσει και να υπηρετήσει την περιοχή πολιτιστικά. Στη συνέχεια θα κατέβουμε μέχρι την Αττική. Για το ΔΗΠΕΘΕ Κοζάνης, είναι ένα μεγάλο βήμα και ένα μεγάλο τόλμημα, γιατί κάνει μια σημαντική παραγωγή με σημαντικούς καλλιτεχνικούς συντελεστές και ηθοποιούς, χωρίς να λογαριάσει τα έξοδα και την κούραση. Τολμά να δώσει στον κόσμο λυτρωτικές ώρες διασκέδασης ψυχαγωγίας και αγάπης. Εμείς είμαστε απόλυτα έτοιμοι. Πρέπει και ο κόσμος να έρθει γύρω από το ΔΗΠΕΘΕ.
Ποια είναι τα σχέδια σας για το χειμώνα. Πως σκοπεύετε να πορευτείτε καλλιτεχνικά ως ΔΗΠΕΘΕ Κοζάνης ;
Δεν μπορούμε να κάνουμε σχέδια γιατί δεν ξέρουμε τι θα συμβεί με τον κορονοϊο. Το καλοκαίρι παίζουμε σε ανοιχτούς χώρους. Το χειμώνα παίζουμε σε κλειστούς. Στην Αθήνα και σε όλη την Ελλάδα είναι 4-5 χώροι μεγάλοι. Εκεί μπορεί να γίνει μια παράσταση. Από κει και μετά αν κάτι δεν πάει καλά, δεν μπορούμε να κάνουμε σχέδια, αν δεν ξέρουμε τι θα γίνει με τα ιατρικά πρωτόκολλα.
Και κάτι τελευταίο. Πείτε μας τις εντυπώσεις από την επαφή με το κοινό στις πρώτες παραστάσεις μετά τον κορονοϊό.
Κάναμε μια παράσταση μόνο στην Πτολεμαΐδα, γιατί έβρεχε τις προηγούμενες μέρες. Ο κόσμος σεβάστηκε τα πρωτόκολλα. Το θέατρο κάνει αυτά που πρέπει να κάνει ακριβώς, για να είναι τα πράγματα σωστά προς τους ηθοποιούς και τους θεατές. Οι θεατές χάρηκαν την παράσταση και φύγαμε όλοι πολύ ευτυχείς μετά την πρεμιέρα στην Πτολεμαΐδα.