Η αποταμίευση στην Ελλάδα τα τελευταία χρόνια παραμένει σε χαμηλά επίπεδα, με τα νοικοκυριά να αντιμετωπίζουν προκλήσεις λόγω περιορισμένου διαθέσιμου εισοδήματος, υψηλών δαπανών διαβίωσης και δομικών χαρακτηριστικών της οικονομίας.
Παρά την αύξηση του κατώτατου μισθού το 2024 και του μέσου μισθού, το εισόδημα παραμένει χαμηλό σε σχέση με το κόστος ζωής
Χαρακτηριστικοί είναι οι δείκτες του ΙΟΒΕ στους οποίους αποτυπώνονται οι προβλέψεις των ελληνικών νοικοκυριών για την άνοδο των τιμών, αλλά και από το υψηλό ποσοστό εκείνων που μόλις και μετά βίας βγάζει τον μήνα με το εισόδημά του.
Αυξήθηκαν τα εισοδήματα όχι όμως και οι αποταμιεύσεις
Η μικρή αύξηση (1,4%) του εισοδήματος των νοικοκυριών και των μη κερδοσκοπικών ιδρυμάτων που εξυπηρετούν νοικοκυριά κατά το τέταρτο τρίμηνο του 2024 αποδείχθηκε αναιμική για να τονώσει τη διαδικασία αποθήκευσης χρημάτων, αντί της άμεσης κατανάλωσής τους. Συγκεκριμένα, τα διαθέσιμα εισοδήματα από τα 38,60 δισ. ευρώ που ήταν το 2023, ανήλθαν στα 39,13 δισ. ευρώ το 2024, σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία που ανακοίνωσε η Ελληνική Στατιστική Αρχή (ΕΛΣΤΑΤ).
Την ίδια ώρα το ποσοστό αποταμίευσης, το οποίο δείχνει τη σχέση ανάμεσα στην αποταμίευση και το διαθέσιμο εισόδημα, ήταν αρνητικό και μειώθηκε ακόμη περισσότερο σε σχέση με πέρυσι. Ειδικότερα, διαμορφώθηκε στο -4,1% για το τέταρτο τρίμηνο του 2024, ενώ την αντίστοιχη περίοδο του 2023 ήταν στο -1,1%.
Με βάση τις εκτιμήσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής το ποσοστό αποταμίευσης στην Ελλάδα για το 2025 δεν πρόκειται να γυρίσει σε θετικό πρόσημο (-1,3%), καθιστώντας την χώρα μας μοναδική στην ΕΕ με αρνητικό ποσοστό. Το 2022, ο μέσος όρος αποταμίευσης στην ΕΕ ήταν 12,7% του διαθέσιμου εισοδήματος, με χώρες όπως η Γερμανία (19,9%), η Ολλανδία (19,4%) και το Λουξεμβούργο (18,1%) να πρωτοπορούν. Η Ελλάδα και η Πολωνία ήταν οι μόνες χώρες με αρνητικό ποσοστό. Το 2023, η ΕΕ είχε μέσο όρο 13,5%, ενώ η Ευρωζώνη 14,4%. Η Ελλάδα παρέμεινε ουραγός.
Η αποταμίευση ήταν θετική τα τελευταία χρόνια μόνο κατά τη διάρκεια της πανδημίας (2,4% το 2020, 3,6% το 2021), λόγω περιορισμών κατανάλωσης.
Τα νοικοκυριά ξοδεύουν περισσότερα από όσα βγάζουν
Ανατρέχοντας στους δείκτες της καταναλωτικής δαπάνης παρατηρούμε αύξηση που μπορεί να συνδεθεί και με την ακρίβεια που σταθερά ροκανίζει τα διαθέσιμα εισοδήματα. Συγκεκριμένα, σύμφωνα με τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ η καταναλωτική δαπάνη από τα 39,03 δισ. ευρώ που ήταν το τέταρτο τρίμηνο του 2023, ανήλθε στα 40,72 δισ. ευρώ το ίδιο τρίμηνο του 2024, σημειώνοντας αύξηση 4,4%.
Το γεγονός ότι η κατανάλωση μεγαλώνει ταχύτερα από τα εισοδήματα υποδηλώνει ότι τα νοικοκυριά καταφεύγουν σε δανεισμό ή εκποίηση περιουσίας και όχι από πραγματική αύξηση της οικονομικής δραστηριότητας. Είναι επίσης προφανές πως οι καταναλωτικές δαπάνες των πολιτών αυξήθηκαν πιο γρήγορα από τα εισοδήματά τους, γεγονός που επηρέασε και το ποσοστό αποταμίευσης.
Ακαθάριστες επενδύσεις
Σε άλλα στοιχεία της τριμηνιαίας έκθεσης της ΕΛΣΤΑΤ, κατά το 4ο τρίμηνο του 2024, οι ακαθάριστες επενδύσεις παγίου κεφαλαίου του τομέα των μη χρηματοοικονομικών εταιρειών ανήλθαν στο ποσό των 4,85 δισ. ευρώ. Το ποσοστό των επενδύσεων του τομέα που ορίζεται ως οι ακαθάριστες επενδύσεις παγίου κεφαλαίου προς την ακαθάριστη προστιθέμενη αξία, ήταν 24,1% σε σύγκριση με 22,9% το 4ο τρίμηνο του 2023.
Ο τομέας της Γενικής Κυβέρνησης κατά το 4ο τρίμηνο του 2024 παρουσίασε καθαρή χορήγηση δανείων 1,12 δισ. ευρώ, σε σύγκριση με το 4ο τρίμηνο του 2023 που η καθαρή λήψη δανείων ήταν 0,02 δισ. ευρώ.
Κατά το 4ο τρίμηνο του 2024 καταγράφηκε έλλειμμα στο εξωτερικό ισοζύγιο αγαθών και υπηρεσιών 6,17 δισ. ευρώ, έναντι ελλείμματος 6,28 δισ. ευρώ που είχε καταγραφεί το 4ο τρίμηνο του 2023. Επιπρόσθετα, κατά το 4ο τρίμηνο του 2024 καταγράφηκε πλεόνασμα στο εξωτερικό ισοζύγιο πρωτογενών εισοδημάτων, τρεχουσών και κεφαλαιακών μεταβιβάσεων 1,95 δισ. ευρώ, έναντι πλεονάσματος 0,95 δισ. ευρώ που είχε καταγραφεί το αντίστοιχο περσινό τρίμηνο. Ως αποτέλεσμα των ανωτέρω, η συνολική οικονομία παρουσίασε καθαρή λήψη δανείων 4,22 δισ. ευρώ κατά το 4ο τρίμηνο του 2024. Το αντίστοιχο περσινό τρίμηνο η καθαρή λήψη δανείων ανέρχονταν σε 5,34 δισ. ευρώ.
