Του Γιάννη Κορομήλη
Σε ό,τι αφορά στη σημασία και την ιστορία της διάκρισης των τριών κρατικών εξουσιών (Νομοθετική – Εκτελεστική – Δικαστική), σύμφωνα με πρόσφατη έρευνα του Πανεπιστημίου του Χάρβαρντ – ενός από τα διαπρεπέστερα αν όχι του διαπρεπέστερου στον Κόσμο- θεμελιωτής της θεωρίας της διάκρισης των λειτουργιών της κρατικής εξουσίας είναι ο Έλληνας ιστορικός Πολύβιος (Πολύβιος, Ιστορικά, βιβλίο VI, 6.4.6).
Ο Πολύβιος δεν είναι ο μόνος, που υπογράμμισε την αξία της μικτής συνταγματικής τάξης. Ο Πλάτων, ο Αριστοτέλης και ο Κικέρων είχαν τονίσει την ανωτερότητα της μικτής διακυβέρνησης και της διάκρισης των λειτουργιών της εξουσίας. Ο Αριστοτέλης κατέτασσε τα έργα της πόλης στο βουλόμενο, στο περί τας αρχάς, και στο δικάζον ( Αρ. Πολιτικά, βιβλίο 1). Την τυπική διάκριση των λειτουργιών της Πολιτείας και, κατά συνέπεια της εξουσίας είχε υποστηρίξει αναλυτικά και επιστημονικά ο Γάλλος φιλόσοφος Μοντεσκιέ.
Κατά τον Μοντεσκιέ «η συγκέντρωση όλων των λειτουργιών (εξουσιών) σε ένα πρόσωπο οδηγεί στην αυθαιρεσία. Κατά συνέπεια για να εξασφαλιστεί η πολιτική ελευθερία του ατόμου πρέπει οι τρεις κρατικές λειτουργίες να ασκούνται από διαφορετικά πρόσωπα ώστε η μία εξουσία να αναχαιτίζει την άλλη» ( Μοντεσκιέ, Το Πνεύμα των νόμων, βιβλίο 11, κεφ. 6). Τη θεωρία του Μοντεσκιέ υιοθέτησε η Γαλλική Επανάσταση. Η οποία διακήρυξε την αξία της διάκρισης των εξουσιών για τη σύσταση και τη λειτουργία ενός δημοκρατικού κράτους. Το άρθρο 16 της Διακήρυξης των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου και του Πολίτη του 1789 προνοούσε ότι: «Η κοινωνία στην οποία δεν έχει εξασφαλιστεί η εγγύηση των (ανθρωπίνων) δικαιωμάτων, ούτε έχει καθοριστεί ο χωρισμός των εξουσιών, δεν έχει καθόλου συγκρότηση». Η διάκριση των εξουσιών ενσωματώθηκε μετά στο Γαλλικό Σύνταγμα του 1791.
Από τα πολιτεύματα της Γαλλίας και της Αμερικής του 18ου αιώνα η αρχή της διάκρισης των λειτουργιών της εξουσίας μεταδόθηκε – χωρίς τη δογματική ακαμψία του απόλυτου διαχωρισμού- στα διάφορα Συντάγματα της Ευρώπης και έχει καταστεί σήμερα σημείο αναφοράς για κάθε δημοκρατική Πολιτεία.
Δεδομένου ότι το ύψιστο αγαθό σε μια συγκροτημένη Πολιτεία είναι η διασφάλιση και η περιφρούρηση της Δημοκρατίας και της ελευθερίας, ορθώς η εφαρμογή της αρχής της διάκρισης των λειτουργιών της εξουσίας αποτελεί θεμελιακή Συνταγματική αναγκαιότητα. Για την προάσπιση της ελευθερίας και της ισότητας των πολιτών και για την αποφυγή της κατάχρησης της εξουσίας. Που είναι σχεδόν σύμφυτη με τη συγκέντρωση της κρατικής δύναμης στα χέρια μιας ομάδας ανθρώπων ή οργάνων.
Το «παράπονο» του ζεύγους Τσίπρα – Μπαζιάνα είναι ακριβώς αυτό. Ότι δηλαδή μοιράζονται την εξουσία με άλλα πρόσωπα ή όργανα. (Δικαστές, ΣτΕ, Ελ. Συνέδριο κ.λ.π.). Πήραν, λένε, την Κυβέρνηση όχι όμως και την εξουσία. Αλλά η Κυβέρνηση, κατά το Σύνταγμα είναι λειτουργία της κρατικής εξουσίας, η εκτελεστική λειτουργία. Και όχι μόνο. Διότι αν το εξετάσουμε προσεκτικά θα δούμε ότι η κυβέρνηση δεν αρκείται στα δικαιώματα που το Σύνταγμα της αναγνωρίζει. Αλλά παρεμβαίνει και σε «ξένα χωράφια», όπως θα δούμε στη συνέχεια.
Εκτός από τα προαναφερθέντα, η σημερινή κυβέρνηση αντιμετωπίζει και κάτι άλλο εξίσου σοβαρό: Ένα βαθύ κι αδιαπέραστο σχίσμα τη χωρίζει σε δύο κομμάτια, δύο μέρη. Τα οποία εμφορούνται από αντίθετες αντιλήψεις, για όλα τα σοβαρά προβλήματα της χώρας, μέχρι και την πορεία της. Για τις μεταρρυθμίσεις , τον ρόλο του κράτους, την ιεράρχηση των θεσμών και την ουσία τους κ.α. Αλλά και περί αυτού στα επόμενα.
Συνεχίζεται
