Του Γιάννη Κορομήλη
«Η ζωή είναι δύσκολη./ Αυτή είναι μια μεγάλη αλήθεια/μια από τις μεγαλύτερες(…). Μα μόλις καταλάβουμε/πως η ζωή είναι δύσκολη/ -μα μόλις το κατανοήσουμε σε βάθος και αποδεχτούμε -/ τότε η ζωή δεν είναι πλέον δύσκολή./ Κι αυτό επειδή μόλις αποδεχθούμε/ πως η ζωή είναι δύσκολη/ δεν έχει πια καμία σημασία». M. Scott Peck, The Road Less Travelled.
Είναι όντως αλήθεια, μεγάλη μάλιστα πως η ζωή είναι δύσκολη. Το γεγονός αυτό κι όσοι, μικρομεσαίοι κυρίως, δεν το καταλάβαιναν παλιότερα, το κατάλαβαν πολύ καλά τώρα τα χρόνια της κρίσης. Κάποιοι μάλιστα- και δεν ήταν λίγοι- το κατάλαβαν και οδηγήθηκαν στην αυτοκτονία μην αντέχοντας τις δυσκολίες της. Σίγουρα δεν έκαναν καλά αλλά καθένας αντιλαμβάνεται την πραγματικότητα με το δικό του τρόπο. Άσε που βάθος αμέτρητο ειν΄ η ψυχή του κάθε ανθρώπου,
Άλλοι πάλι, χωρίς να φτάσουν στο έσχατο και χωρίς επιστροφή αυτό το διάβημα ζουν καθημερινά μια κόλαση. Την κόλαση του ο καθένας. Ήταν ο κουτσός εκείνος φιλόσοφος , στα χρόνια του Χριστού και λίγο αργότερα που είπε μιαν, επίσης μεγάλη, αλήθεια. Ότι δηλ. «Ο άνθρωπος δεν υποφέρει από όσα του συμβαίνουν (απ΄όσα του φέρνει η ζωή) αλλά από τη γνώμη του γι αυτά που του συμβαίνουν».
Και είναι όντως μεγάλη η αλήθεια αυτή. Τόσο που την αντιγράφουν- παρουσιάζοντας την δυστυχώς ως δική τους- πολλοί φιλόσοφοι και φιλοσοφούντες στα δυο χιλιάδες χρόνια από τότε που πρωτοειπώθηκε. Κατανοητό λοιπόν με βάση τη ρήση του Επίκτητου το γεγονός ότι τις δυσκολίες της ζωής τις αντιμετωπίζουμε ο καθένας μας με το δικό του, προσωπικό τρόπο. Τρόπο που εξαρτάται από πολλούς και διάφορους παράγοντες: ψυχοσύνθεση, νοοτροπία, πεποιθήσεις κ.λ.π.
Είναι λοιπόν και η αντιμετώπιση, με τον έναν ή άλλο τρόπο, της ζωής και των προβλημάτων της θέμα προσωπικότητας και οπτικής γωνίας του κάθε ανθρώπου μια μεγάλη αλήθεια κατανοητή επίσης. Εκείνο που φαίνεται δυσνόητο είναι το συμπέρασμα του M.S. Peck: Μόλις κατανοήσουμε σε βάθος και το αποδεχτούμε ότι η ζωή είναι δύσκολη, τότε ζωή δεν είναι πλέον δύσκολη γιατί δεν έχει πια καμιά σημασία. Τι δεν έχει καμιά σημασία; Η ζωή; Αυτό πρέπει να το αποκλείσουμε. Διότι η ζωή έχει πάντοτε και με οποιεσδήποτε συνθήκες μεγάλη σημασία, μεγίστη θα λέγαμε. Τόπε και ο εθνικός μας ποιητής: «η ζωή είναι μέγα καλό και πρώτο». Τούτου δοθέντος δεν μένει παρά να δεχθούμε ότι τα προβλήματα, τα βάσανα, οι δυσκολίες της ζωής που αντιμετωπίζουμε δεν έχουν καμία σημασία. Αληθεύει άραγε αυτό;
Θα προσεγγίσουμε καλύτερα τα δύσκολο αυτό ερώτημα αν λάβουμε υπόψη μας και κάτι σχετικό που δίδασκε ο Χριστός στους μαθητές Του και συνεπώς σε όλους μας.
Είπε ο Θεάνθρωπος κατά τον τελευταίο αποχαιρετισμό Του: « Εν τω κόσμω θλίψιν έξετε∙ αλλά θαρσείτε, εγώ νενίκηκα τον κόσμο». Δηλ. όσοι είστε μέσα σ΄αυτόν τον κόσμο θα έχετε θλίψη. Αλλά μη χάνετε το θάρρος σας∙ εγώ έχω νικήσει τον κόσμο». Υπό το φως της ρήσης αυτής του Ιησού φωτίζεται, νομίζω πλήρως τόσο το προηγηθέν ερώτημα όσο και το ποίημα (και το συμπέρασμα του Peck) .
Ο Χριστός ως άνθρωπος έζησε , βασανίστηκε και υπέφερε. Εξευτελίστηκε, λοιδορήθηκε, Του έδωσαν «χολήν και όξος» αντί για νερό κι Εκείνος όχι μόνο δεν διαμαρτυρήθηκε και ούτε προσέφυγε στη θεϊκή του δύναμη αλλά, ως άνθρωπος, τα δέχθηκε όλα αυτά και επιπλέον έπραξε και τούτο ο μοναδικό, το ανεπανάληπτο, το αδιανόητο για μας: Ζήτησε από τον πατέρα Του Θεό…να συγχωρήσει τους σταυρωτές του! Είπε: « Πάτερ αφες αυτοίς ου γαρ οίδασι τι ποιούσι», δηλ πατέρα συγχώρεσε τους γιατί δεν ξέρουν τι κάνουν!!! Είχε λοιπόν, όπως πάντα, απόλυτο δίκαιο όταν μας έλεγε: «έχετε θάρρος εγώ τον νίκησα τΟν κόσμο»
Αν λοιπόν δούμε κι εμείς οι ταλαιπωρημένοι και καταπονημένοι, με την οπτική του Ιησού τη δύσκολη κατάσταση που βιώνουμε, αν τη δούμε δηλαδή με την προοπτική της αιωνιότητας και πάρουμε υπόψη μας ότι όλοι μας είμαστε περαστικοί από αυτό τον κόσμο θα βρούμε, πιστεύω, το κουράγιο- και θα κάνουμε καλά- να υπομένουμε τι δυσκολίες αγωνιστικά. Δηλ. κάνοντας ότι μπορούμε ώστε να περιορίσουμε τις δυσκολίες που αντιμετωπίζουμε. Εξάλλου ως λαός δεν είναι η πρώτη φορά που μπλέκουμε στα γρανάζια της κρίσης και της εξαθλίωσης. Είναι η τέταρτη από συστάσεως του νεοελληνικού κράτους. Και κυρίως ας μην ξεχνούμε ότι υπάρχει Θεός.