Του Γιάννη Κορομήλη
Ε΄. Ο ΠΕΡΙΠΛΟΚΟΣ ΚΑΙ ΑΠΑΙΤΗΤΙΚΟΣ ΚΟΣΜΟΣ ΠΟΥ ΕΡΧΕΤΑΙ
Ο κόσμος αλλάζει, και αλλάζει ταχύτατα. Στα παλιά και πολύ παλιά χρόνια άλλαζε και τότε. «Τα πάντα ρει» έλεγε στην αρχαιότητα ο Ηράκλειτος. Και είχε απόλυτο δίκιο. Μόνο που αλλάζει και η ταχύτητα αλλαγής. Στα χρόνια του οι σημαντικές, οι «κοσμογονικές» αλλαγές χρειάζονταν αιώνες. Αργότερα δεκαετίες. Σήμερα είναι ταχύτατες.
Τους πρώτους αιώνες μ. Χ οι σοφοί μπορούσαν – όπως μας λέει ο Φιλόστρατος (τα ες τον Τυανέα Απολλώνιον, VIII,7΄΄)- να «αισθάνονται των προσιόντων» έγραφε συγκεκριμένα: « θεοί μεν γαρ μελλόντων, άνθρωποι δε γιγνομένων, σοφοί δε προσιόντων αισθάνονται». Ή για να το αποδώσουμε στη σημερινή γλώσσα μας, όπως το κάνει ο μεγάλος Καβάφης: « Οι άνθρωποι γνωρίζουν όσα γίνονται./ Τα μέλλοντα γνωρίζουν οι θεοί…/ Εκ των μελλόντων οι σοφοί τα προσερχόμενα αντιλαμβάνονται (…) Η μυστική βοή/ τους έρχεται των πλησιαζόντων γεγονότων./ Και την προσέχουν ευλαβείς; Ενώ εις την οδόν/ έξω, ουδέν ακούν οι λαοί».
Οι σοφοί τότε (τον 2ο μετά Χριστόν αιώνα) άκουγαν τη «μυστική» βοή των πλησιαζόντων γεγονότων, ο απλός κόσμος, οι λαοί δεν άκουγαν τίποτα. Κατά μείζονα λόγο ο απλός κόσμος σήμερα, που οι εξελίξεις στην επιστήμη και την τεχνολογία τρέχουν με ασύγκριτα μεγαλύτερη ταχύτητα, δεν ακούει κι ούτε καταλαβαίνει απολύτως τίποτα Όσο για τους σοφούς της εποχής μας είναι αμφίβολο αν ακούν τη φωνή «των προσιόντων γεγονότων». Το σίγουρο είναι πως οι απλοί πολίτες δεν καταλαβαίνουν τίποτα κι σύγχρονοι σοφοί οπωσδήποτε κάτι καταβαίνουν. Ελάχιστοι δε απ΄αυτούς πρωτοστατούν στην γέννηση των άμεσα μελλόντων.
Ωστόσο τι μέλλον μπορεί να έχουν οι λαοί αν δεν μπορούν να καταλάβουν και να χρησιμοποιήσουν τα νέα κατορθώματα της επιστήμης και της τεχνολογίας; Και, στο κάτω κάτω, τι νόημα μπορεί να έχουν αυτά τα «κατορθώματα» αν δεν μπορούν να χρησιμοποιηθούν από τους λαούς; Είδαμε και ξέρουμε τι έγινε με τα κομπιούτερ πρώτα, με τα κινητά τηλέφωνα στη συνέχεια, με τις νέες ανακαλύψεις και εφευρέσεις στην ιατρική.
Πήραμε επίσης μια ιδέα για το τι θα γίνει με τη νανοτεχνολογία, την ψηφιακή τεχνολογία, την τεχνητή νοημοσύνη (τον πιο καταλυτικό φορέα των νέων τεράστιων αλλαγών στις κοινωνίες και τη ζωή μας). Γι αυτή την τελευταία (τεχνητή νοημοσύνη) οι επενδύσεις διεθνώς μέχρι το κοντινό 2021 αναμένεται να ξεπεράσουν το 60 δις δολάρια.
Και προσέξτε τι αποφάνθηκε το πρόσφατο Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ: η τεχνητή νοημοσύνη, θα βοηθήσει στη λήψη αποφάσεων και θα ενισχύσει τη δυνατότητα μας να προβλέπουμε καλύτερα το μέλλον. Θα μπούμε δηλαδή στα χωράφια των θεών (όχι βέβαια του Θεού). Από την μέχρι τώρα εμπειρία μας καταλάβαμε ότι οι ψηφιακές κ.α τεχνολογίες στην αρχή μεν είναι απροσπέλαστες. Λόγω κόστους και δυσκολίας χειρισμού. Ακριβές δηλ. και δύσχρηστες. Με την πάροδο του χρόνου γίνονται όλο και φθηνότερες και, τελικά προσιτές και στα φτωχά σχετικά βαλάντια. Δηλαδή στον πολύ κόσμο. Το βλέπουμε με τα κομπιούτερ τα κινητά τηλέφωνα, και τα ουκ ολίγα «παρελκόμενα» τους. Είδαμε επίσης ότι η κάποιας ηλικίας άνθρωποι δύσκολα τα μεταχειρίζονται.
Τέλος δεν πρέπει να μας διαφεύγει αυτό που επισημαίνουν διεθνούς κύρους μελλοντολόγοι: «το μέλλον ανήκει στους σοφούς».
Παίρνοντας όλα τα παραπάνω υπόψη μας ας δούμε και πως διαμορφώνεται «ο καιρός», η συγκυρία. Με μια οικονομία σμπαραλιασμένη, μ΄ ένα κράτος «εν διαλύσει», ένα λαό φορτωμένο με φόρους και υποχρεώσεις που τον ξεπερνούν και με μια κυβέρνηση που όπως φαίνεται δεν είναι σε θέση να αντιλήφθη τη σοβαρότητα της κατάστασης και να δράσει αναλόγως, πόσο άραγε μπορούμε να ελπίζουμε σ΄ένα καλύτερο μέλλον. Και με ποιες προϋποθέσεις, με ποια «όπλα» μπορούμε να εξασφαλίσουμε το καλύτερο δυνατό μέλλον για τα παιδιά και τα εγγόνια μας;
Συνεχίζεται…
