Του Γιάννη Κορομήλη
Η Δημοκρατία της Αθήνας (ας μην ξεχνάμε ότι οι Έλληνες επινόησαν τη Δημοκρατία ως πολίτευμα) ήταν πραγματική Δημοκρατία. Όπως ακριβώς αυτή επινοήθηκε και εφαρμόστηκε στην πόλη – κράτος της αρχαίας Αθήνας. Δηλαδή: Το πολίτευμα στο οποίο η εξουσία πηγάζει από το λαό, ασκείται από αυτόν άμεσα και με γνώμονα τα συμφέροντα του λαού. Ή πιο απλά, όπως όρισε ο Αβραάμ Λίνκολν: «Δημοκρατία είναι το μοναδικό πολίτευμα, από το λαό, με το λαό, για το λαό. Ήτοι: ο λαός, ασκεί την εξουσία, συμμετέχει στη λήψη των σημαντικών αποφάσεων, και όλες οι αποφάσεις είναι υπέρ του λαού και της πατρίδας.
Τέτοια περίπου ήταν η Δημοκρατία της αρχαίας Αθήνας. Το αποκορύφωμα της γνώρισε τον «χρυσούν αιώνα» του Περικλέους (ο Θουκυδίδης εξύμνησε το μεγαλείο της δημοκρατίας στον «Επιτάφιο» του Περικλέους». Όμως ο βίος της ήταν βραχύς. Ούτε καν δυο αιώνες.
Στο σύγχρονο κόσμο τα περισσότερα κράτη ομνύουν (ορκίζονται) στη Δημοκρατία. Μόνο που πουθενά δεν θα την συναντήσουμε ατόφια, μόνη της. Παρά με κάποιους- επιθετικούς κατά προτίμηση- προσδιορισμούς. Ας αναφέρουμε τους συνηθέστερους: αστική Δημοκρατία, σοσιαλιστική, συμμετοχική, ανοιχτή, πλουραλιστική, βασιλευόμενη, προεδρική, προεδρευόμενη (με πρόεδρο εκλεγμένο ή από τη Βουλή ή από το λαό), κ.λ.π. Σήμερα στη χώρα μας λέμε ότι έχουμε προεδρευόμενη κοινοβουλευτική Δημοκρατία. Που στην πράξη σημαίνει ότι, αφού, όπως λέμε έχουμε δημοκρατία κάποιο ρόλο σίγουρα θα παίζει κι ο λαός. Δυστυχώς όμως ο ρόλος που στην πραγματικότητα παίζει είναι ελάχιστος και διαρκεί κατά κανόνα, μερικά λεπτά κάθε δυο ή τρία ή τέσσερα χρόνια. Όταν στήνονται οι κάλπες. Και ο πολίτης πηγαίνει στο παραβάν να «σταυρώσει» στο ψηφοδέλτιο της αρεσκείας του έναν ή δύο (ή και περισσότερους στις μεγαλύτερες εκλογικές περιφέρειες, σταυρούς). Εκτός κι αν σημείωσαν ήδη σε ψηφοδέλτιο άλλοι γι΄αυτόν και απλά αυτός/ή μπαίνουν και βγαίνει, μην κάνοντας τίποτα, στο παραβάν. Πηγαίνει στην κάλπη και ρίχνουν το ψηφοδέλτιο.
Ύστερα απ΄ αυτή την όντως σπουδαία πράξη, η πλειοψηφία των Ελλήνων ψηφοφόρων ξαναέχει το λόγο στις επόμενες εκλογές, όποτε κι αν γίνουν. Στο μεταξύ οι κυβερνήσεις αποφασίζουν και « διατάσσουν». Ψηφίζουν νόμους που ο λαός, όσο αντιλαϊκοί σκληροί και να είναι οι περισσότεροι από αυτούς (ιδιαίτερα σε περιόδους κρίσης) είναι υποχρεωμένος, όταν δεν έχει τα χρήματα που ο νόμος του ζητά (στο όνομα του λαού πάντα) να «κόψει το κεφάλι» του και να τα βρει. Πόση λοιπόν σχέση έχει στην πραγματικότητα όλο αυτό με την ταλαίπωρη τη Δημοκρατία;
Φυσικά υπάρχουν και χειρότερα. Να ονομάζεται π.χ. Λαϊκή Δημοκρατία η … Βόρεια Κορέα π.χ, ή η Κίνα. Όπως δημοκρατίες ονομάζονταν τα πρώην κομμουνιστικά ή δεξιά αυταρχικά ή και δικτατορικά καθεστώτα. Όταν λοιπόν ο Μεξικάνος φιλόσοφος Χέσους – Σίλβα Μαρκές έγραψε για «διαβητική» δημοκρατία , ένα τέτοιο είδος δημοκρατίας περιέγραφε. Δηλ. μια αρρωστιάρικη δημοκρατία . Πάσχουσα μάλιστα από ένα βαρύ και ιδιότροπο νόσημα όπως αυτό του διαβήτη. Που οδηγεί σε ειδικές περιπτώσεις σε τύφλωση, ακρωτηριασμούς και τεχνητά μέλη, νοσηρές συμπεριφορές κ.λ.π.. «Δεν υπάρχει έρωτας μεταξύ φιλελευθερισμού και Δημοκρατίας. Εκείνες που προελαύνουν είναι οι «αντιφιλελεύθερες δημοκρατίες» (θεωρητικός των οποίων είναι ο Βίκτωρ Όρμπαν) και χάνουν σιγά – σιγά οι διαβητικές δημοκρατίες» έγραψε ο Σίλβα Μαρκές.
Η δική μας «διαβητική» δημοκρατία επιβλήθηκε ύστερα από μια μεγάλη πολιτική διαμάχη κατά τη Μεταπολίτευση ανάμεσα στο φιλελευθερισμό και το λαϊκισμό. Τα τελευταία χρόνια επανήλθε στο προσκήνιο και πάλι αυτή η μάχη . Με έναν λαϊκισμό πιο άγριο. Είναι καιρός να απαλλαγούμε τόσο από τη «διαβητική» όσο και από τη «λαϊκίστικη», και κατ επίφαση, Δημοκρατία. Τις πληρώσαμε πολύ ακριβά. Φτάνει πια.
Συνεχίζεται
