Του Κώστα Δαλακιουρίδη
Είναι εύκολο για κάποιο λαϊκιστή να σύρει τον λαό του σε πόλεμο. Και θα δούμε πώς θα διαχειριστεί ο Ερντογάν τον πολεμικό οίστρο που έπιασε τους γείτονες. Όμως με τον πόλεμο συμβαίνει το εξής παράδοξο «έπιασα ένα λύκο, τον αφήνω δεν μ’ αφήνει». Εύκολα μπαίνεις στο τρελοκομείο όπως έλεγε ο Γεώργιος Παπανδρέου αλλά πώς βγαίνεις.
Είναι ενδιαφέρον να διαβάσει κανείς πως περιγράφει ο Θουκυδίδης την εκστρατεία των Αθηναίων στη Σικελία. Γιορτινή ατμόσφαιρα, παιάνες, δάφνες, χαμόγελα. Ενδιαφέρον όμως έχει η επιστροφή. Κατήφεια και οι κλαυθμοί και οδυρμοί των λαβωμένων να σκεπάζουν το λιμάνι. Γυναίκες και φίλοι να ρωτούν για την τύχη αγαπημένων προσώπων και να μη παίρνουν απάντηση. Πήραν οι Αθηναίοι κανένα μάθημα; Κανένα απολύτως. Συνέχισαν τον πόλεμο με μεγαλύτερο πείσμα και λύσσα.
Θέλουν οι λαοί τον πόλεμο; Στην αρχαία Αθήνα που ψήφιζαν οι ίδιοι οι πολίτες, οι δημοκρατικοί έκαναν περισσότερους πολέμους γιατί είναι εύκολο σε ένα δημαγωγό να παίξει με τον πατριωτισμό, ενώ ένας τύραννος μπορούσε να χάσει την εξουσία. Αν ανάψει η σπίθα σε παρασέρνει η παραζάλη και το ατομικό υποσυνείδητο προσανατολίζεται στο συλλογικό. Πάει και η λογική και ο φιλειρηνισμός και όλοι οι άνθρωποι είναι αδέλφια. Κι ενώ ο πατριωτισμός σε ανεβάζει στα ουράνια οι τοκογλύφοι μετρούν τα κέρδη που θα βγάλουν. Τι καλά θα ήταν ο πόλεμος να σταματούσε στην κήρυξη. Το κακό όμως είναι ότι συνεχίζεται,
Παρακολουθούμε καμιά φορά σε ντοκιμαντέρ τη γιορτή μετά τη λήξη του Β’ παγκοσμίου πολέμου. Άνδρες και γυναίκες, στρατιώτες και πολίτες, γέροι και παιδιά, άσπροι και μελαψοί αγκαλιασμένοι γιορτάζουν. Χαίρονται γιατί δεν σκοτώθηκαν. Όμως δεν ξέρουν αυτά που θα επακολουθήσουν. Τη φτώχεια, την ανεργία, τη διαφθορά. Καθαρά φαίνεται η μεταπολεμική ατμόσφαιρα στην ταινία του Ντε Σίκα ο κλέφτης των ποδηλάτων.
Σπάνια πόλεμος φέρνει πλούτο τουλάχιστον στη γενιά που τον κάνει (εκτός από τις εξοπλιστικές εταιρείες). Τι κέρδισαν οι Αμερικάνοι στο Βιετνάμ; Οι Ρώσοι στο Αφγανιστάν; Οι Γάλλοι στη Λιβύη; Τι θα κερδίσουν οι Τούρκοι στη Συρία; Οι βυζαντινοί διατήρησαν της αυτοκρατορία τους γιατί απέφευγαν όσους πολέμους μπορούσαν. Πλήρωναν τους βάρβαρους ή έστρεφαν το έναν ενάντια στον άλλο. Τελικά πλήρωσαν κι αυτοί και οι Πέρσες την αιώνια διαμάχη τους κι άνοιξαν τους Τούρκους έξοδο στη Μεσόγειο για να μιλούν σήμερα για γαλάζια πατρίδα αυτοί που ποτέ δεν ήταν ναυτικός λαός. Ακόμα και σήμερα οι γνήσιοι Τούρκοι αποφεύγουν τα νησιά. Από μακριά κι αγαπημένοι. Απλά θέλουν να έχουν την κυριαρχία και τη φορολογία. Το θέμα είναι αν και πώς θα τα πάρουν.
Κώστας Δαλακιουρίδης
