Του Κώστα Δαλακιουρίδη
Ο άνθρωπος είναι από τα πιο ανασφαλή όντα που υπάρχουν στον πλανήτη. Δίκαια όμως γιατί δεν έχει αμυντικά όπλα ούτε καν επιθετικά. Πολύ παλιότερα, ο φόβος του ήταν τα αγρίμια και υστερότερα οι άλλοι άνθρωποι ιδίως όταν ήταν σε ομάδες. Τώρα τελευταία ανακάλυψε ότι ο μεγαλύτερος εχθρός του είναι ο εαυτός του.
Είναι αυτός που του κρύβει την πραγματικότητα. Έχει την εντύπωση ότι κρατάει την τύχη του στα χέρια του και τι αποδεικνύεται; Ότι ουσιαστικά είμαστε αιχμάλωτοι των νευρώνων μας και των προκαταλήψεων. Αυτά είναι τα αφεντικά που αποφασίζουν (άγνωστο πως) και καλείται η λογική μας να τα επικυρώσει και να δικαιολογήσει τα αδικαιολόγητα. Μέσα μας αποφασίζει το παιδί με το ζώο που παίζουν κρυφτούλι με τον ενήλικα. Κρίνουμε από ένστικτο με τις αξίες που μας κληρονόμησαν μαζί με τα γονίδια οι γονείς μας. Μεσολαβεί η παιδική και εφηβική ηλικία που είναι γεμάτη συμπλέγματα και άντε μετά να αποφασιστεί ποια φωνή θα ακουστεί.
Μικροί υφαίνουμε το κουκούλι μας και μπαίνουμε μέσα για προστασία. Μόνο που αντί για νήμα έχει ιδέες. Και τα δύο μας δένουν.
Μαζεύουμε ότι υλικό βρίσκουμε μπροστά μας για να φτιάξουμε μια βάρκα να ανοιχτούμε στο πέλαγος της ζωής. Αλλά τι ειρωνεία; Κι αυτή είναι φτιαγμένη από ιδέες. Έτσι είμαστε αναγκασμένοι να υπερασπιστούμε τις ιδέες για να μην πάμε στον πάτο.
Αυτό που είπε η κ. Λαγκαρντ αν υπάρχουν ενήλικες στο δωμάτιο, έχει μεγάλη δόση αλήθειας. «Έλληνες αεί παίδες» έλεγε ένας Αιγύπτιος ιερέας στον Σόλωνα. Αυτό το ήξεραν οι αρχαίοι κι έβαλαν σε περίοπτη θέση στο μαντείο των Δελφών τα δύο βασικά παραγγέλματα «γνώθι σ’ εαυτόν» και «μηδέν άγαν». Το δεύτερο έπρεπε να είναι γραμμένο στη βουλή. Το πρώτο στα σχολεία.
Το σχολείο σταματά στη γνώση. Η γνώση είναι βέβαια πολύτιμος βοηθός, αλλά δεν μπορεί να καταπολεμήσει τις προκαταλήψεις γιατί είναι δεμένες συγκινησιακά με το εγώ. Όποιος θέλει να γίνει ενήλικας πρέπει να περάσει την δοκιμασία που έθεταν σαν όρο οι αρχαίοι λαοί, για να γίνει ο έφηβος άντρας. Κι εν προκειμένω είναι το ξήλωμα των προκαταλήψεων και των φόβων. Τις παίρνουμε μία- μία και τις βάζουμε κάτω από το φως της γνώσης και της λογικής. Κι εκεί ακούμε τον εαυτό μας να λυσσομανά σαν να του βγάζουμε δόντι. Μετά μας καλοπιάνει: «άσε μωρέ τώρα, θα το δούμε αργότερα, και η γνώση προσωρινή είναι, εδώ μας πνίγουν οι δουλειές…» Χιλιάδες οι υπεκφυγές αρκεί να μη ξηλώσουμε το κουκούλι και φανεί η γύμνια μας. Γιατί το εγώ έχει χιλιάδες πρόσωπα για τους άλλους άλλα μόνο ένα για μας. Κι όταν βρεθούμε ενώπιος ενωπίω τότε καταλαβαίνουμε πόσο δύσκολο είναι να μας γνωρίσουμε. Και έχει άδικο ο Κίπλινγκ που λέει ένα σωρό «αν» και αποφεύγει αυτό που τα έχει όλα: «αν μπορέσεις να γνωρίσεις τον εαυτό σου, κυρίαρχος κι αφέντης του θα γίνεις παιδί μου»!
Κώστας Δαλακιουρίδης
