Η αλληλεπίδραση της ελληνικής γλώσσας στη διαμόρφωση των πολιτισμικών ταυτοτήτων, αποτέλεσε το θέμα της ομιλίας του ομότιμου καθηγητή Λατινικής φιλολογίας του Α.Π.Θ. Θεόδωρου Παπαγγελή, που πραγματοποιήθηκε στο πλαίσιο των εκδηλώσεων των «ΕΑΡΙΝΩΝ ΗΜΕΡΩΝ ΜΟΥΣΩΝ» τις οποίες υλοποιεί και φέτος η Εταιρεία Πιερικών Μελετών-Εστία Πιερίδων Μουσών Κατερίνης.
Πριν την εκδήλωση, το απόγευμα της Παρασκευής 13 Μαΐου 2022, ο κ Παπαγγελής παραχώρησε αποκλειστική συνέντευξη στην εφημερίδα «ΟΛΥΜΠΙΟ ΒΗΜΑ», απαντώντας σε σειρά επίκαιρων αλλά και διαχρονικών ερωτημάτων .
H συνέντευξη δόθηκε στον ατμοσφαιρικό χώρο της Εστίας Πιερίδων Μουσών, και ο καθηγητής ρώτησε από πότε χρονολογείται η ίδρυση της Εστίας (1965) αλλά και η κυκλοφορία της εφημερίδας «ΟΛΥΜΠΙΟ ΒΗΜΑ» (1975).
«Η ελληνική είναι μια πλούσια γλώσσα, εύπλαστη, εκφραστική, με πολλές δυνατότητες, με τεράστια κληρονομιά και η οποία εξελίσσεται διαρκώς γιατί είναι ένας ζωντανός οργανισμός. Σαφώς θα είναι διαφορετικά τα ελληνικά μετά από τρεις αιώνες» τόνισε ο κ. Παπαγγελής. Όσο για τους επαπειλούμενους κινδύνους από την παγκοσμιοποίηση είπε: «Η αγγλική δανείζει σε άλλες γλώσσες. Το διαπιστώνουμε σε επιγραφές όπου κυριαρχούν τα αγγλικά. Δυστυχώς στην Ελλάδα το αντιμετωπίζουμε χαλαρά. Αλλού το εμποδίζουν. Παρά όλα αυτά δεν θα υπάρξει κίνδυνος, αν ομιλούμε, γράφουμε και χειριζόμαστε σωστά τη γλώσσα μας, απαξιώνοντας τις ξένες ορολογίες.»
ΟΙ ΑΥΤΟΚΡΑΤΟΡΙΕΣ ΧΘΕΣ ΚΑΙ ΣΗΜΕΡΑ
Ο ομιλητής, με ιδιαίτερη γνώση στη Λατινική φιλολογία και κατ’ επέκταση στα περί της Ρωμαϊκής επικυριαρχίας, συγκρίνοντας την αυτοκρατορία των Ρωμαίων με την Αμερικανική υπερδύναμη, μας είπε: «Επιστημονικά έγινε πολλές φορές σύγκριση της Ρωμαϊκής αυτοκρατορίας με τις ΗΠΑ, και την κυριαρχία της στο Δυτικό κόσμο. Η σύγκριση ομοιοτήτων είναι παράτολμη. Αλλά γενικά όλες οι αυτοκρατορίες κάποια στιγμή διαλύονται.
Μετά την κυριαρχία και εξάπλωση στα Ελληνιστικά κράτη, η δημοκρατία της Ρώμης την οποία διοικούσε η Σύγκλητος, αλλάζει μορφή και πλέον περνά στη διοίκηση των στρατηγών που την μετατρέπουν σε αυτοκρατορία. Εμφύλιες συρράξεις αλλά και η εμφάνιση νέων εχθρών από το Βορρά προκαλούν φθορά στην αυτοκρατορία. Ο διαχωρισμός της σε Ανατολική Αυτοκρατορία, η οποία σταδιακά γίνεται ελληνική και σε Δυτική Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία με την μετέπειτα μακρά εξέλιξή της οδήγησε στην παρακμή της Ρώμης
Σε σύγκριση με την σημερινή υπερδύναμη των Ηνωμένων Πολιτειών, αυτή αντέχει γιατί διαθέτει ένα ισχυρό κέντρο εξουσίας. Αλλά πάντα αιωρείται ο κίνδυνος μιας αλλαγής.
Ο ΠΟΛΕΜΟΣ ΣΤΗΝ ΟΥΚΡΑΝΙΑ
Ποια στιγμή της ρωμαϊκής περιόδου θα μπορούσε να ταυτιστεί με τη σημερινή ρωσική εισβολή στην Ουκρανία, ερωτάται ο κ. Παπαγγελής. «Οι μεγάλες δυνάμεις της αρχαιότητας έκαναν κατακτητικούς πολέμους χωρίς να τους αιτιολογούν. Στον πόλεμο της Ουκρανίας, υπάρχει η κυριαρχία της υπερδύναμης, η οποία επικαλείται και αιτιολογεί, τα περί κινδύνου του ΝΑΤΟ κ.α. Θεωρώ ότι αξίζει να ανατρέξουμε στις αναφορές του Θουκυδίδη του πως αντιλαμβάνεται τέτοιες συμπεριφορές η ανθρώπινη φύση, και αυτό διδάσκεται σε όλες τις σχολές πολέμου στις ΗΠΑ και αλλού. Θα μπορούσε πάντως θεωρητικά να συγκριθεί με την εισβολή της Ρώμης στην Καρχιδόνα, μια ανερχόμενη οικονομική και ναυτική δύναμη την εποχή εκείνη.
Η ΠΥΔΝΑ ΣΗΜΑΔΕΥΕΙ ΤΟ ΤΕΛΟΣ
Περνώντας σε ιστορικά δεδομένα τα οποία συνάδουν με την καθοριστική μάχη της Πύδνας, στην Πιερική γη, μια σύγκρουση που οδήγησε στο τέλος της κλασσικής Ελλάδας, αλλά και στο πόσο φιλέλληνες αποδείχθηκαν μετά τη μάχη οι Ρωμαίοι. ο εξέχων πανεπιστημιακός, επισήμανε: «Συγκινούμαι όταν ανακαλώ στο μυαλό μου ότι ο Περσέας ο 5ος και τελευταίος βασιλιάς της Μακεδονίας για να αμυνθεί στρατολόγησε παιδιά δεκατεσσάρων χρόνων. Ένα καθοριστικό λάθος που οδήγησε στον αποδεκατισμό των Μακεδόνων. Ο κατά τα άλλα νικητής και φιλέλληνας Αιμίλιος Παύλος, πέραν του ότι που φέρθηκε σκληρά και απάνθρωπα, μετέφερε στη Ρώμη όλη τη μεγάλης αξίας βιβλιοθήκη του Περσέα και πολλά ανεκτίμητης αξίας έργα.
Διερωτώμαι πως είναι δυνατό κάποιοι που δηλώνουν φιλέλληνες να γίνονται τόσο σκληροί. Αξίζει να τονιστεί ότι στα επόμενα χρόνια της ρωμαϊκής αυτοκρατορίας, οι Έλληνες ένοιωθαν αλαζονικά απέναντι στους Ρωμαίους, καθώς δεν καταδέχθηκαν να μάθουν τη Λατινική γλώσσα, παρά του γεγονότος ότι πολλοί πρόγονοί μας προσέδιδαν στο όνομά τους και ένα αντίστοιχο λατινικό όνομα, αποκτώντας έτσι κοινωνική καταξίωση και το δικαίωμα του Ρωμαίου πολίτη.»
ΟΙ ΛΟΓΙΟΙ ΚΑΙ ΤΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ
Αναμφίβολα τα ελληνικά και τα λατινικά υπήρξαν η κοινή διάλεκτος επικοινωνίας σε λαούς με διαφορετική μητρική γλώσσα. Τα λατινικά ήταν η γλώσσα των λόγιων μέχρι τις αρχές του 19ου αιώνα.
«Οι κλασσικές σπουδές» τονίζει ο κ Παπαγγελής, «δεν έχουν σήμερα την αίγλη του παρελθόντος. Νέοι παράγοντες επιδρούν πλέον επιθετικά και αρνητικά στις ανθρωπιστικές σπουδές. Όσο για τον ισχυρισμό ότι το πανεπιστήμιο υφίσταται αναντιστοιχία σπουδών με την αγορά εργασίας, την ευθύνη αυτή τη φέρει η πολιτεία. Αυτή παράγει μαζικά το μεγάλο αριθμό άνεργων πτυχιούχων.
Τα πανεπιστήμια στην Ελλάδα είναι χώροι ζυμώσεων για την ανάπτυξη της κοινωνίας και ενδιαφέρονται για την επαγγελματική σταδιοδρομία των νέων. Δεν μπορεί κανείς να αμφισβητήσει ότι η εκπαίδευση που γίνεται στην Ελλάδα είναι εφάμιλλη των καλύτερων ξένων Πανεπιστημίων.»
Ολοκληρώνοντας, την ενδιαφέρουσα συνομιλία με τον Καθηγητή – Ακαδημαϊκό και πρόεδρο του Κέντρου Ελληνικής Γλώσσας, Θεόδωρο Παπαγγελή, καταλήγουμε στο συμπέρασμα, πέραν των όσων ειπώθηκαν περί της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας, καθότι διδάσκει όχι μόνο τη Λατινική φιλολογία, αλλά και τα περί της κραταιάς εποχής των δυτικών μας γειτόνων, ότι έχουμε υποχρέωση να διατηρήσουμε αναλλοίωτη την Ελληνική γλώσσα, η οποία θα αποτελεί τον στυλοβάτη της εθνικής συνείδησης, καθώς και της πολιτιστικής μας ταυτότητας.
Μ.Κ.
