Συχνά ο άγιος Παΐσιος συμβούλευε αυτούς που τον επισκεπτόντουσαν να φτιάξουν ένα εργοστάσιο καλών λογισμών. Δηλαδή να συνηθίσουν σε όλα τα πράγματα να βάζουν καλό λογισμό.
του Χαράλαμπου Παπαδόπουλου
Στο στυλ που παρουσίαζε ο άγιος Παΐσιος αυτό το «εργοστάσιο καλών λογισμών» εμένα μου δημιουργήθηκε η εντύπωση ότι θα μπορούσε να αντικατασταθεί από την έκφραση «όλα είναι σχετικά».
Κάποτε ο άγιος Παΐσιος ταξίδευε με το λεωφορείο και ο οδηγός είχε βάλει στο κασετόφωνο λαϊκά τραγούδια με την Λίτσα Διαμάντη. Οπότε κάποιος ευσεβής επιβάτης διαμαρτυρήθηκε λέγοντας στον οδηγό ότι υπάρχει μέσα στο λεωφορείο και μοναχός. Ο οδηγός φυσικά δεν το έκλεισε. Ο άγιος Παΐσιος είπε στον ευσεβή : «Δεν πειράζει. Δεν βλέπεις, οι άνθρωποι ακούνε την Λίτσα Διαμάντη και χαίρονται και δεν καταλαβαίνουν και το ταξίδι. Θα προτιμούσες να μας συνέβαινε κανένα τροχαίο και να ήταν οι άνθρωποι μέσα στα αίματα ; Τι θα κάμναμε τότε ; Ενώ τώρα κοίτα, είναι όλοι χαρούμενοι. Δόξα σοι ο Θεός ! ».
Πήγε ένας στο κελάκι του αγίου Παϊσίου στο άγιο Όρος και του παραπονέθηκε ότι το διαμέρισμά του ήταν πάνω από διασταύρωση και δεν μπορούσε να ησυχάσει ούτε μέρα ούτε νύχτα. Του λέει ο άγιος : «Βρε ευλογημένε, αν ζούσαμε στην Κατοχή και από κάτω κάθε νύχτα περνούσαν οχήματα των Γερμανών αλλά σου είχαν εγγυηθεί ότι εσένα δεν θα σε πείραζαν, θα είχες παράπονο ; Θα έλεγες από πάνω και ευχαριστώ που εσένα δεν θα σε ενοχλούσαν. Ενώ τώρα βλέπεις, δόξα σοι ο Θεός έχουμε ειρήνη πηγαινοέρχεται κόσμος που εργάζεται ή που διασκεδάζει. Θα προτιμούσες να είχαμε πόλεμο ; ».
Μια φορά παλιά είχε πάρει τον άγιο Παΐσιο μαζί με πολλούς άλλους ένας φορτηγατζής στην καρότσα από την Ουρανούπολη για την Θεσσαλονίκη. Είχε κάτι κιβώτια και καθίσανε. Ο άγιος Παΐσιος με έναν νέο μοναχό στριμώχθηκαν ανάμεσα σε κάτι κοφίνια. Ένας κύριος σκεφτόταν την άνεση που θα είχε στο λεωφορείο αν το είχε προλάβει και όλο βαρυγκωμούσε. Αντίθετα ο νέος μοναχός είχε ευχάριστη διάθεση. «Είσαι άνετα πάτερ ;» τον ρώτησε ο άγιος. «Ω μια χαρά είμαι, δόξα σοι ο Θεός, από την κόλαση εδώ είναι πολύ καλύτερα» του απάντησε. «Το βλέπετε ; Ο ένας σκεφτόταν την άνεση του λεωφορείου και παραπονιόταν, ο άλλος σκεφτόταν το στενάχωρο της κόλασης και χαιρόταν» σχολίαζε αργότερα ο άγιος Παΐσιος.
Να πω και μερικά παραδείγματα δικά μου που μου έρχονται στο μυαλό. Κάμνει παράπονα ένας «θρησκευόμενος» σύζυγος επειδή η γυναίκα του μόλις γυρίσει από την εργασία της τακτοποιεί στα γρήγορα τις δουλειές του σπιτιού και μετά όλο το απόγευμα βλέπει ξάπλα τηλεόραση. Νομίζω θα μπορούσαμε να του πούμε : «Ευλογημένε δεν χαίρεσαι που γυρίζει η γυναίκα σου σκοτωμένη από την δουλειά και βρίσκει ένα τρόπο να ξεκουράζεται ; Θα προτιμούσες να πάθαιναν τα νεύρα της και να την γύριζες από γιατρό σε γιατρό; Ενώ τώρα δόξα σοι ο Θεός είναι μια χαρά και χαίρεται την ζωή της».
Είναι κακό να χτυπήσεις έναν άνθρωπο και να τον γεμίσεις στα αίματα ; Σίγουρα είναι πολύ κακό. Και όμως ο μεγάλος άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος συμβουλεύει : «Ράπισον του βλασφημούντος την όψιν, σύντριψον αυτού το στόμα, αγίασον την χείρα δια της πληγής». Και ο άγιος Νικόλαος που χαστούκισε τον Άρειο μέσα στην Α΄ Οικουμενική Σύνοδο, αν και τιμωρήθηκε από τον Αυτοκράτορα Μέγα Κωνσταντίνο, δικαιώθηκε από τον Χριστό για την «κακή» πράξη του.
Όταν στην Βιολογία της Β΄ Λυκείου διδάσκω το μάθημα «ουσίες που προκαλούν εθισμό» δείχνω στους μαθητές το βίντεο «Εξαρτήσεις : Κανενός το πρόβλημα, όλων το σύμπτωμα». Ο Καθηγητής κ. Φαίδων Καλοτεράκης, από τους πιο ειδικούς στην Ελλάδα σχετικά με τις εξαρτήσεις, λέει σ’ ένα σημείο του βίντεο : «Πήγα μ’ ένα μαθητή που ήταν χρήστης ναρκωτικών να γνωρίσω τους δικούς του. Ήταν τόσο απαίσια στο σπίτι του, που είπα στον μαθητή. Παιδί μου, με τέτοια οικογένεια και κάνεις μόνο χρήση ναρκωτικών ; Εγώ στην θέση σου θα είχα αυτοκτονήσει». Δηλαδή σύμφωνα με τον Καθηγητή ο μαθητής ήταν και ήρωας που μόνο έκανε χρήση ουσιών και δεν είχε αυτοκτονήσει.
Η αυτοκτονία δεν είναι κάτι πολύ κακό ; Βέβαια, είναι ότι χειρότερο μπορούμε να κάνουμε στον εαυτό μας. Και όμως, μια Χριστιανή νέα την περίοδο των διωγμών πήγαν σπίτι της να την πάρουν για να την κλείσουν σε οίκο ανοχής. Η νέα παρακάλεσε να την αφήσουν λίγο να προσευχηθεί στον επάνω όροφο του σπιτιού της και αφού προσευχήθηκε λίγο, έπεσε κάτω και σκοτώθηκε. Και είναι αγία της Εκκλησίας μας, δεν θυμάμαι το όνομά της. Οι γυναίκες που έπεσαν στο Ζάλογγο και στην Αραπίτσα για να μην τις ατιμάσουν οι Τούρκοι ; Δεν τις ανακήρυξε αγίες επίσημα η Εκκλησία μας, αλλά στην συνείδηση των Χριστιανών είναι αγίες. Ας το ακούσουν οι Καθηγήτριες του Παιδαγωγικού Θεσσαλονίκης για ποιο λόγο έπεσαν και να μην πολεμάνε την Ελλάδα μέσα στα Ελληνικά Πανεπιστήμια. Δεν νομίζω αυτό να συμβαίνει σε Πανεπιστήμια άλλης χώρας στον κόσμο !
Τελικά νομίζω πως το βαθύτερο σκεπτικό του αγίου Παϊσίου για το εργοστάσιο καλών λογισμών ήταν ότι όλα είναι σχετικά. Είναι κακό να βγάλεις το δεξί σου μάτι ; Σίγουρα πολύ κακό. Και όμως ο Χριστός στο Ευαγγέλιο λέει ότι αν σε σκανδαλίζει και γίνεται αιτία να πας στην αιώνια κόλαση, καλύτερα να το βγάλεις.
