Η εντολή εκείνη είχε διττό νόημα. Ακόμη και πριν από την πτώση του, ο άνθρωπος όφειλε να εργάζεται και να μην αρκείται στην αφθονία των αγαθών που πλουσιοπάροχα του παρείχε η φύση, ως δημιούργημα του Θεού. Όφειλε επί πλέον να φροντίζει για τη διαφύλαξή της.
Κύλισαν οι αιώνες και τόσο στη φύση όσο και στην κοινωνία συνέβησαν σημαντικές μεταβολές. Συναντούμε αχανείς εκτάσεις ερήμου γης, η ερημοποίηση των οποίων συντελέστηκε, πριν από τη βιομηχανική επανάσταση, μετά την οποία οι άνθρωποι ενέχονται για την άγρια επέμβαση στο περιβάλλον και την υποβάθμισή του. Η ανάπτυξη της γεωργίας, προ αιώνων, καθώς ο πληθυσμός της γης αυξανόταν, οδήγησε λαούς σε μεθοδευμένους εμπρησμούς δασών. Κοπές δένδρων συντελούνταν και από κτηνοτρόφους, οι οποίοι επιδίωκαν την αύξηση των χορτολιβαδικών εκτάσεων για την εκτροφή του αυξανόμενου ζωικού κεφαλαίου. Και η ανεξέλεγκτη υλοτόμηση συνέβαλε κάπως στον περιορισμό της δασοκάλυψης. Οι Ρωμαίοι, ελέχθη με μεγάλη δόση υπερβολής, είχαν αποψιλώσει το όρος Λίβανος, για να κατασκευάσουν σταυρούς για τους Εβραίους, που είχαν επαναστατήσει! Ασφαλώς όμως η ερημοποίηση δεν οφείλεται σε ανθρώπινες κακές επεμβάσεις στο περιβάλλον. Φυσικά φαινόμενα, κατά γεωλογικές περιόδους, προκάλεσαν την ερημοποίηση, καθώς ο άνθρωπος της προβιομηχανικής εποχής δεν είχε τη δυνατότητα να προκαλέσει μη αναστρέψιμες βλάβες. Αυτό δεν λαμβάνεται διόλου υπ’ όψη σήμερα που γίνεται υπέρμετρα λόγος για κλιματική αλλαγή, ενώ πλέον ο άνθρωπος είναι σε θέση να προκαλέσει τρομακτικές και μη αναστρέψιμες βλάβες στη φύση λόγω των δραστηριοτήτων του και των μέσων που διαθέτει για την ανάπτυξη αυτών.
Κατά τη νεωτερικότητα αλλάξε άρδην ο τρόπος εργασίας, λόγω των μέσων που εφεύρε ο άνθρωπος, για να βελτιώσει την κατάστασή του. Άλλαξε όμως και ο τρόπος θεώρησης της φύσης από μέρους εκείνων, που έχοντας αρνηθεί τον Θεό, δεν αισθάνονταν τη δέσμευση προς τους πρωτοπλάστους, η οποία, όπως και το προπατορικό αμάρτημα, μεταβιβάστηκε στις επόμενες γενιές: «εργάζεσθαι και φυλάσσειν»! Σήμερα οι οικονομικά ισχυροί δεν εργάζονται με την κλασική έννοια του ρήματος αλλά αισχροκερδούν έχοντας στην υπηρεσία τους καλά αμειβόμενους συμβούλους, πολιτικούς, οικονομολόγους, δημοσιογράφους και άλλους. Και όχι μόνο δεν νοιάζονται για τη διαφύλαξη του πλανήτη, αλλά επιφέρουν τρομακτικές μεταβολές συντελώντας στην επέκταση της ερημοποίησης και σε άλλα εδάφη, λόγω υποβάθμισης αυτών, στην ένταση της λειψυδρίας και στη μείωση της απόδοσης των καλλιεργησίμων εδαφών. Εγγίζουν τα 2.000.000.000 οι συνάνθρωποί μας, που δεν έχουν πρόσβαση σε πόσιμο νερό. Αυξάνει ανησυχητικά το κόστος καλλιέργειας λόγω πτώσης της στάθμης των υδροφόρων οριζόντων και της καθυπόταξης των καλλιεργητών στα οργανωμένα συμφέροντα πολυεθνικών εταιριών. Ακόμη και να δεχθούμε ότι όλες οι πυρκαγιές οφείλονται σε φυσικά αίτια και ουδεμία σε εμπρησμό, όχι βέβαια εξ αμελείας, τα μέτρα που λαμβάνονται για την αντιμετώπιση του κινδύνου, που μας απειλεί, είναι ανεπαρκέστατα. Η καταστροφή μεγάλων δασικών εκτάσεων στον Αμαζόνιο, στην Ινδονησία και στο Καμερούν μαρτυρούν την αναλγησία των κρατούντων για τη διαφύλαξη της φύσης. Βέβαια το αυτό ισχύει και για την πατρίδα μας. Και υποκριτικοί στο έπακρον οι κρατούντες αποδίδουν τα πάντα αποκλειστικά στην κλιματική αλλαγή, αν και γνωρίζουμε ότι μεταβολές και μάλιστα εντονότερες συνέβησαν κατά το παρελθόν, ενώ είναι πολύ ενωρίς να αποφανθούμε ότι δοκιμαζόμαστε από μία ακόμη, αν δεν αναμείνουμε λίγες ακόμη δεκαετίες για να συναγάγουμε ασφαλή συμπεράσματα.
Έχοντας υποταχθεί στα σχέδια των οικονομικά ισχυρών αποδεχθήκαμε ως λύση την κάλυψη όλων των κορυφογραμμών με ανεμογεννήτριες και την εγκατάσταση φωτοβολταϊκών συσκευών ακόμη και σε καλλιεργήσιμες εκτάσεις με αναπόφευκτη συνέπεια τη μείωση τόσο της ζωικής όσο και της φυτικής παραγωγής, καθώς οι δήμοι δεν φαίνεται να αμύνονται και οι αγρότες έχουν φτάσει σε απόγνωση εκ της εχθρικής των κυβερνήσεων προς αυτούς πολιτικής. Υπάρχουν και οικολογικά κινήματα, οι εκπρόσωποι των οποίων προβάλλονται ως υπερασπιστές της φύσης και βλέπουν ως τον μεγαλύτερο κίνδυνο την αύξηση του πληθυσμού και την καύση υδρογονανθράκων και όχι την απληστία των οικονομικά ισχυρών. Ο πλανήτης μπορεί και σήμερα ακόμη να διαθρέψει διπλάσιο και πλέον πληθυσμό, αν πάψει η σπατάλη των εχόντων και η άγρια εκμετάλλευση, η οποία διέπλασε τα χρηματιστήρια αξιών (οικονομικών βέβαια), ενέργειας (για φθηνή ενέργεια στους λαούς) και βασικών ειδών διατροφής (για να χορτάσουν οι πεινασμένοι)!
Η φροντίδα για αναδασώσεις, για βελτίωση του εδάφους, που υποβαθμίζεται διαρκώς, λόγω αλόγιστης χρήσης λιπασμάτων και εντομοκτόνων, και για παρεμβάσεις προς συγκράτηση της ερημοποίησης είναι ασήμαντη έως ανύπαρκτη. Απαιτείται κόστος και οι κατέχοντες δεν έχουν διάθεση να «σπαταλήσουν»! Όσο για τον «υπερπληθυσμό» τη λύση δίνουν οι πόλεμοι, με τους οποίους επιτυγχάνεται και η μείωση του ανθρώπινου πληθυσμού και η αύξηση των κερδών από την πώληση οπλικών συστημάτων! Ίσως τεθούν σύντομα σε εφαρμογή και άλλα σχέδια μείωσης του πληθυσμού.
Ο άγιος Κοσμάς ο Αιτωλός προφήτευσε: «Οι άνθρωποι θα μείνουν πτωχοί, γιατί δεν θάχουν αγάπη στα δένδρα» και κατ’ επέκταση στη φύση. Πρόσθεσε και άλλες προφητείες, κατά τις διδαχές του: «Λυπηρόν είναι να σας το ειπώ· σήμερον, αύριον καρτερούμεν δίψες, πείνες μεγάλες πού να δίδωμεν χιλιάδες φλουριά και να μην ευρίσκωμεν ολίγον ψωμί”. Και ακόμη «Ζώα δεν θα μείνουν· θα τα φάνε». Είναι δυνατόν ορθολογικός άνθρωπος να πιστέψει στην πραγμάτωση των προφητειών αυτών; Ναι, αν ο «ορθολογισμός» του του επιτρέψει να μελετήσει τις προφητείες που πραγματώθηκαν και σχετίζονται με την αλματώδη ανάπτυξη της τεχνολογίας: «Θα δείτε στον κάμπο αμάξι χωρίς άλογα να τρέχει γρηγορότερα από τον λαγό”. “Θάρθει καιρός πού θα ζωσθεί ο τόπος με μια κλωστή”. “Θάρθει καιρός πού οι άνθρωποι θα ομιλούν από ένα μακρινό μέρος σέ άλλο, σαν νάνε σέ πλαγινά δωμάτια, π.χ. από την Πόλι στη Ρωσία”. «Θα δήτε να πετάνε άνθρωποι στον ουρανό σαν μαυροπούλια και να ρίχνουν φωτιά στον κόσμο». Οι δύσπιστοι ας ερευνήσουν τα χειρόγραφα. Σώζονται ευτυχώς. Τέλος επαληθεύθηκε η προφητεία για την έλευση του ποθούμενου στα μέρη μας, όταν πέσουν δυό Πασχαλιές μαζί! Η απελευθέρωση μεγάλου τμήματος της βόρειας Ελλάδος συνέβη το 1912, οπότε το Πάσχα συνέπεσε με τη μεγάλη εορτή του Ευαγγελισμού (25η Μαρτίου).
Ο άγιος Κοσμάς πορευόμενος από τόπο σε τόπο, κρατώντας στο χέρι του το σκαμνί, επάνω στο οποίο κήρυττε, στεκόταν να εμβολιάσει αγριοαχλαδιές, να έχουν οι περαστικοί να τρώνε. Η παράδοση συνεχίστηκε επί πολλές δεκαετίες από τους αγροφύλακες. Τώρα θεωρούμε ότι τα οπωροφόρα δένδρα είναι σε πλήρη επάρκεια. Καθώς έχουν μεταβληθεί δραματικά οι κοινωνικές συνθήκες, το σύστημα εξουσίας μας εξώθησε προς τα αστικά κέντρα, για την επιβίωση, καθώς η ζωή στην ύπαιθρο ήταν σκληρή. ΟΙ τελευταίες γενιές αγνοούν σε θλιβερό βαθμό τη φύση και θα είναι δύσκολο, σε περίοδο κρίσης, να προσαρμοστούν στη ζωή της υπαίθρου. Επαναπαυόμαστε όμως με τη διαβεβαίωση των κρατούντων ότι όλα βαίνουν καλώς. Με προφητείες θα ασχολούμαστε τώρα.
Ο άγιος Κοσμάς συνεπής προς την πίστη του και τα κηρύγματά του, αφού φώτισε το Γένος μας, συνέβαλε στο να κτιστούν πολλά σχολεία και παρέμεινε με μοναδική ιδιοκτησία το τριμμένο του ράσο και το σκαμνί του, οδηγήθηκε στο μαρτύριο, που επισφράγισε την άκρα συνέπεια στον βίο του. Σήμερα εμείς έχουμε ως πρότυπο στην εκπαίδευση τον διεφθαρμένο και άπληστο Βολταίρο, τον άκρως ασυνεπή μεταξύ λόγων και πράξεων, όπως και κάθε δημαγωγός διαχρονικά. Μπορεί οι διαβασμένοι να απαξιώνουν τον άγιο, ο λαός μας όμως θα τον τιμήσει και φέτος (24/8) στους πολλούς ιερούς ναούς, που έκτισε προς τιμήν του. Έτσι τίμησαν στη Σαμαρίνα πρόσφατα (17/8) τον νεομάρτυρα Δημήτριο (1808), που ο Αλή πασάς των Ιωαννίνων έκτισε ζωντανό. Ο Γάλλος Πουκεβίλ, που έγραψε το συναξάρι του, αδυνατούσε να κατανοήσει την σταθερότητα και την αντοχή του, κατά το μαρτύριο. Ασφαλώς είναι ακατανόητα για τους ανθρώπους, που έχουν θεμελιώσει τον βίο τους στο «φάγωμεν, πίωμεν, αύριον γαρ αποθνήσκομεν»!
Καλό είναι να μελετήσουμε τις διδαχές και τις προφητείες του αγίου Κοσμά. Πολύ θα ωφεληθούμε. Θα προσεγγίσουμε τον Χριστό και τη δημιουργία Του.
«Μακρυγιάννης»
