Γράφει ο Κώστας Δαλακιουρίδης
Μικροί ακόμα διαβάζαμε για τη ζωή του Σαίξπηρ (ω καιροί, ω ήθη). Έλεγε ο μεγάλος τραγωδός ότι η ζωή είναι ένα θέατρο που ο καθένας καλείται να παίξει το ρόλο του. Κι αναρωτιόμασταν, ποιος διάλεγε τους ηθοποιούς, ποιοι ήταν οι θεατές κι τι αξία έχει μια τέτοια ζωή όταν δεν έχεις την ελευθερία να διαλέξεις εσύ τον ρόλο σου.
Οι στωικοί από την πλευρά τους θεωρούσαν ανάλογα με την περίσταση, τη ζωή σαν γιορτή, σαν παιγνίδι, σαν υφάδι στον αργαλειό, σαν αθλητική συνάντηση ή σαν στρατιωτική θητεία. Τελικά αν το πολυεξετάσουμε μόνο τα τελευταίο είναι ο κανόνας ενώ τα άλλα περιστασιακά. Και μάλιστα με συνεχείς αγγαρείες.
Σήμερα δεν σου δίνεται καν η ευκαιρία να σκεφθείς. Μπαίνεις στο μαγγανοπήγαδο και γυρνάς το καρούλι για να πίνουν νερό οι άλλοι. Άλλωστε στα βασικά μεταφυσικά ερωτήματα έχει απαντήσει ο υλισμός και τις απαντήσεις τις δεχθήκαμε με ευχαρίστηση.
– Από πού ήρθαμε;
– Μια μακριά ιστορία τυχαίων εξελικτικών μεταλλάξεων, από τα πρωτόγονα κύτταρα, μέσα από το καλαμάρι την κουκουβάγια και τη γάτα, και μετά μέσω του μεγάλου πίθηκου.
– Τι πρέπει να κάνουμε με τις ζωές μας;»
– Να επιζούμε, να αναπαραγόμαστε, να αναζητούμε την ευχαρίστηση και ν’ αποφεύγουμε τον πόνο.
– Τι συμβαίνει μετά τον θάνατο;
– Τίποτε – απλά σάπια ύλη, σήψη και δυσωδία θανάτου.
Εδώ είναι ο σύγχρονος μηδενισμός στην πιο αυθεντική και πιο αποκαρδιωτική μορφή. Επιπλέον αν κανείς μπει μέσα στη λογική του είναι πρακτικά αδύνατο να δραπετεύσει. Κι εμείς μπήκαμε για τα καλά. Σταματήσαμε ακόμα και να βλέπουμε τον ουρανό μήπως φανεί σαν βλασφημία στη σύγχρονη προοδευτικότητα. Το πολύ πολύ τον κοιτάμε για να δούμε αν θα βρέξει για να πάρουμε ομπρέλα.
Οι κοινωνίες μας αποδέχτηκαν αυτές τις απαντήσεις, τις δίνει άλλωστε η επιστήμη με το σημερινό εννοείται επίπεδο γνώσεων. Τώρα δεν ρωτάμε για ρόλο. Παρακαλάμε έστω και για κομπάρσοι. Μια ζωή χειραγώγηση. Μια ζωή στράτευση στις ιδέες των επικυρίαρχων.
Κι όμως σαν παιδιά ζούσαμε τη ζωή. Ο χρόνος ήταν δικός μας. Για την ακρίβεια ο βιολογικός μας χρόνος ήταν πολύ μεγαλύτερος από τον αστρονομικό. Οι στιγμές μας ήταν μεγαλύτερες.
– Πού είναι εκείνα τα ατελείωτα απογεύματα της νιότης; Ρωτάει ο ποιητής.
Τώρα συμβαίνει το αντίστροφο. Ο χρόνος μικραίνει απελπιστικά, βάζουμε ένα σωρό πράγματα να κάνουμε σε λίγη ώρα αγχωνόμαστε, τα θαλασσώνουμε κι έχουμε την καρδιά μας να μη συμφωνεί με αυτούς τους ρυθμούς. Η ζωή μάς ξεπέρασε και μας σέρνει. Δεν προλαβαίνουμε καν να διαβάσουμε το σενάριο κι αυτοσχεδιάζουμε. Δυστυχώς αυτό που βγαίνει είναι μια ατέλειωτη κακοφωνία και ασχήμια. Πουθενά αρμονία. Πουθενά ομορφιά. Γιατί αυτά είναι μέσα μας, κι αν είμαστε άδειοι τι περιμένουμε να βγει; Το μόνο που μας απομένει είναι μια ελπίδα δυστυχώς όμως χωρίς πυξίδα.
Σημείωση: Τα τρία μεταφυσικά ερωτήματα από το βιβλίο του Κάρολ «το εγώ και η ψυχή» που θα κυκλοφορήσει σύντομα.
Κώστας Δαλακιουρίδης
