Του Κώστα Δαλακιουρίδη
…είχαν την τύχη να παρακολουθήσουν άνθρωποι με πνευματικές ανησυχίες και κυρίως όσοι αναρωτιούνται που πάει επί τέλους ο κόσμος αυτός. Ο αστροφυσικός κ. Δανέζης είναι χαρισματικός ομιλητής και ενήμερος για τις τελευταίες εξελίξεις στην επιστήμη και την τεχνολογία.
Με απλά λόγια παρουσίασε τον τρόπο που λειτουργεί ο ανθρώπινος εγκέφαλος και ο ηλεκτρονικός. Πώς δημιουργείται ο μηχανισμός της σκέψης στον άνθρωπο και πώς παίρνει αποφάσεις ο ηλεκτρονικός υπολογιστής. Ο φόβος είπε δεν προέρχεται από τον υπολογιστή αλλά από αυτόν που είναι πίσω του, δηλαδή τον άνθρωπο. Αυτός τον προγραμματίζει και του μαθαίνει τεχνικές. Ο άνθρωπος τον προγραμματίζει να σκοτώνει ή να θεραπεύει. Προς το παρόν ο υπολογιστής είναι ένα μέσο ή ένα όπλο, ένα νυστέρι ή ένα πιστόλι. Το θέμα είναι ποιος το κρατάει.
Η μεγάλη διαφορά είναι ο τρόπος που προσλαμβάνουν τα δεδομένα. Ο υπολογιστή τα παίρνει κυρίως από έξω και τα επεξεργάζεται λογικά ή μάλλον μαθηματικά. Το ανθρώπινο μυαλό έχει άλλες δυνατότητες και μέσα στις αποφάσεις του βάζει τα συναισθήματα που έχουν τρομακτικές ικανότητες. Οι διεργασίες που κάνει είναι μυστήριες και οι ψυχολόγοι ακόμα ακουμπούν στα ρηχά. Ένα ισχυρό συναίσθημα αλλάζει τον άνθρωπο μέχρι και τον χαρακτήρα του και το κοσμοείδωλο που έχει δημιουργήσει.
Ο Σπινόζα ένας φιλόσοφος των μέσων χρόνων το είχε συλλάβει. Για να καταπολεμήσεις ένα συναίσθημα δεν θα χρησιμοποιήσεις τη λογική αλλά ένα άλλο πιο δυνατό αντίθετο συναίσθημα. Βέβαια μπορείς να σπείρεις αμφιβολίες και να αφήσεις τους συγκινησιακούς συμβιβασμούς και δολιχοδρομίες να κάνουν τη δουλειά τους αλλά αυτό αργεί.
Όμως αυτό που φοβάται ο κ. καθηγητής δεν είναι αν πλησιάσουν οι υπολογιστές το ανθρώπινο μυαλό, αλλά το αντίθετο. Να μη μας προγραμματίζουν σαν υπολογιστές και μας χειραγωγούν για να υπακούμε στις εντολές, δηλαδή να απεμπολήσουμε την ελευθερία μας και την προσωπική μας σκέψη. Τρανό παράδειγμα είναι η πολιτισμική λογοκρισία.
Από τη γέννηση μέχρι και την εφηβεία το ανθρώπινο μυαλό δημιουργεί βιβλιοθήκες με εμπειρίες και τρόπους συμπεριφοράς. Με αυτές πορεύεται στην υπόλοιπη ζωή και με αυτές εγκρίνει και κατακρίνει. Οι περισσότεροι άνθρωποι έτσι λειτουργούν, με εντολές που παίρνουν από ιδεολογικά κέντρα. Και δεν τις παίρνουν άμεσα όπου κανείς μπορεί να επαναστατήσει αλλά έμμεσα μέσα από τις βιβλιοθήκες. Η κοινωνία με τους κανόνες τα ήθη και τα έθιμα, οι θρησκείες, οι φιλοσοφίες χειραγωγούν παιδιόθεν τον άνθρωπο και του κατευθύνουν τη σκέψη. Γι’ αυτό την παιδεία την αναστατώνουν συνέχεια κι αυτός είναι ένας από τους λόγους που δεν θέλουν ιδιωτικά σχολεία. Τα θέλουν όλα κάτω από έλεγχο και αυτό είναι που πρέπει να ελεγχθεί από νέες δομές που μπορεί να αναπτύξει μια κοινωνία.
Βέβαια τέτοιες ομιλίες θα έπρεπε να γίνονται στα σχολεία. Και θα έπρεπε παρόμοια θέματα να θίγουν κι άλλοι ομιλητές. Ζητάμε πολλά;
Κώστας Δαλακιουρίδης
