Του Γιάννη Κορομήλη
Ερχόμαστε τώρα στο δεύτερο ερώτημα. Στο γιατί δηλαδή επιλέγεται συνήθως η αναθεώρηση κι όχι η καθιέρωση, η θέσπιση, ενός νέου Συντάγματος. Για να απαντήσουμε στο ερώτημα θα βοηθήσει το να ερευνήσουμε και να διερευνήσουμε το παρελθόν των πολιτικών μας κομμάτων. Ακολουθώντας τη παραίνεση του Όργουελ, ο οποίος, είπε: «αν θέλεις να κατανοήσεις το μέλλον έλεγξε (διερεύνησε) το παρελθόν». Στα κόμματα το ισχύον Σύνταγμα (αρθ.29)- αλλά και προηγούμενό του- επιφυλάσσει ιδιαίτερη θέση στη συνταγματική, τάξη της χώρας, ανάγοντας τη συμμετοχή του πολίτη και τη δράση του μέσα σ΄αυτό σε θεμελιώδες δικαίωμα. Ταυτοχρόνως καθιστά το κόμμα θεσμό με αποστολή να υπηρετεί το δημοκρατικό πολίτευμα.
Διαφωτιστικά, εν προκειμένω, είναι τα άρθρα 12,29 των Συνταγμάτων του 1974/1986/2001. Στο αρθ. 12 γίνεται λόγος για το δικαίωμα σύστασης «ενώσεων και μη κερδοσκοπικών σωματείων», ενώ το 29 αφορά ειδικά στα πολιτικά κόμματα ως ειδικής ποιότητας συλλογικά υποκείμενα, τα οποία μάλιστα χρηματοδοτούνται, δικαιοπρακτικά, από το κράτος. Ωστόσο πριν την συνταγματική κατοχύρωση τους τα πολιτικά κόμματα, έκαναν τη δική τους διαδρομή. Σύμφωνα με τον μεγάλο θεωρητικό της γερμανικής Δημοκρατίας της Βαϊμάρης, μετά τον καταστροφικό για την Γερμανία (που τον προκάλεσε) Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, Heinrich Triepel υπήρξαν τέσσερες ιστορικές φάσεις απ΄ όπου διήλθε το κομματικό φαινόμενο: α) της καταπολέμησης του, β) της αγνόησης του, γ) της νομιμοποίησης του και δ) της συνταγματικής ενσωμάτωσής του.
Οι τέσσερες αυτές φάσεις ανταποκρίνεται στη σταδιακή μετάβαση από τον υπήκοο στον πολίτη, από την πολιτική σιωπή του λαού στην πολιτική του άρθρωση και τελικά στη νομιμοποίηση της ίδιας της πολιτικής, ακόμα και στη συνταγματική της ενσωμάτωση. Ως εδώ καλά. Όμως με την μεγάλη αλλαγή τη φύσης του καπιταλισμού, το 1970 (οπότε ήρθε ο χρηματοπιστωτικός καπιταλισμός) και, στη συνέχεια, την κατάρρευση του «σοσιαλιστικού» μπλοκ (1989, 90), άλλαξε και η νεωτερικότητα. Από την μοντέρνα εποχή περάσαμε στην μεταμοντέρνα, χαρακτηριστικά της οποίας είναι: ο μηδενισμός (Π. Κονδύλης: «τα εμπορεύματα έγιναν αξίες και οι Αξίες εμπορεύματα»), ο εθνομηδενισμός, ο λαϊκισμός κ.α. Στη συνέχεια ήρθε κι η καπιταλιστική κρίση του 2008. Η οποία ήρθε και στην Ελλάδα με λίγη καθυστέρηση και δεν πρόκειται να φύγει παρά μετά από αρκετές δεκαετίες (όπως προβλέπουν οι ειδικοί).
Τα προαναφερθέντα αποτέλεσαν μεγάλη ανατροπή παγκοσμίως. Στη χώρα μας- για πολλούς λόγους- επήλθε μια καταστροφική, «κοσμογονική» αλλαγή στα πάντα σχεδόν. Σε παρόμοια κατάσταση βρεθήκαμε- όχι ασφαλώς ίδια, δυο διαφορετικές εποχές δεν μπορεί να είναι ίδιες, παρόμοιες μπορεί- με αυτή μετά την Κατοχή και τον εμφύλιο δηλ. το 1950. Με μια διαφορά. Τότε ήμασταν σε χειρότερη οικονομική κατάσταση από ΄το σήμερα, αλλά υπήρχε και μας ενδυνάμωνε η ελπίδα, η βεβαιότητα ότι «ταχ’ αύριον έσετ΄ άμεινον», ότι δηλ. το αύριο μας θα είναι καλύτερο. (Τα λόγια αυτά από τα οποία προηγούνται το «Θαρσείν χρεί» τα είπε η θεά Αθηνά δια του Οδυσσέα στους Έλληνες που πολιορκούσαν την Τροία). Και πέσαμε με τα μούτρα στη δουλειά και έτσι κάναμε τη μεγάλη αλλαγή. Που ονομάστηκε το «Ελληνικό θαύμα».
Σήμερα, αντιθέτως, αυτή η ελπίδα, αυτή η βεβαιότητα δεν υπάρχει. Κι ας είναι «εκ των ων ουκ άνευ». Δεν υπάρχει. Κι αυτό που πρώτα και πάνω απ΄όλα ζητούμε σήμερα είναι η Ελπίδα. «Ζητείται ελπίς» που θάλεγε κι ο Α. Σαμαράκης. Ψάχνουμε ένα δένδρο γερό να ακουμπήσουμε. Μια ιδέα να πιστέψουμε. Ένα εθνικό όραμα να εμπνευστούμε. Μια αξιόπιστη πολιτική ηγεσία, να την ακολουθήσουμε. Και τίποτα απ΄όλα αυτά δεν μας εγγυάται η σημερινή κυβέρνηση. Και μόνο το γεγονός ότι επιδιώκουν όπως λεν, αναθεώρηση του Συντάγματος με «αριστερό αποτύπωμα» αρκεί για να μας πείσει απόλυτα ότι δεν ενδιαφέρονται να βγάλουν τη χώρα από την κρίση αλλά μόνο να διαιωνίσουν την παραμονή τους στην εξουσία. Άσχετα με το τι θέλουμε εμείς ο λαός .
Η τελευταία παράγραφος, είμαι της γνώμης ότι, αποτελεί την περιληπτική απάντηση στο τρίτο ερώτημα της προηγούμενης στήλης. Δηλ. «Γιατί στις σημερινές ειδικές συνθήκες οι κυβερνώντες επέλεξαν και δρομολογούν νέα (πολλοστή) αναθεώρηση κι όχι λαϊκή Συντακτική Εθνοσυνέλευση.
Συνεχίζεται…
