Το δημοτικό πάρκο Κατερίνης ήταν πάντοτε ένα από τα αξιοθέατα της πόλης, κι από τα ομορφότερα πάρκα στην Ελλάδα.
Γράφει ο Θόδωρος Δημητριάδης
Σήμερα, εκτός από τη δροσιά που προσφέρει στους επισκέπτες του, εκτός από τις θεατρικές και μουσικοχορευτικές παραστάσεις στο ανοιχτό θεατράκι του, τον ζωολογικό κήπο κλπ. το προτιμούν και πολλοί νιόπαντροι μετά την τελετή για να φωτογραφηθούν με φόντο τα εντυπωσιακά σιντριβάνια, τα καταπράσινα δέντρα και τα λουλούδια του.
Πριν από μερικά χρόνια έγινε πανελλήνια γνωστό όταν λειτούργησε ως το Πάρκο των Χρωμάτων με την μαγευτική χριστουγεννιάτικη εικόνα, με τα χιλιάδες πολύχρωμα φωτάκια και τον γιορταστικό διάκοσμο.
Αντιγράφουμε ορισμένα πολύ ενδιαφέροντα ιστορικά κλπ. στοιχεία, που δημοσίευσε το KapaNews:
Από την απελευθέρωση της πόλης (1916) μέχρι το 1952
Μέχρι την απελευθέρωση της Κατερίνης ο χώρος του σημερινού πάρκου (λίγο μεγαλύτερος απ’ ότι είναι σήμερα) χρησιμοποιούνταν από τους Τούρκους ως στρατώνας (Κισλά). Συγκεκριμένα, στην δυτική πλευρά της περιοχής, ήταν εγκατεστημένοι οι στρατώνες, ενώ ο υπόλοιπος χώρος χρησίμευε για στρατιωτικές ασκήσεις.
Σε ότι αφορά τα δύο κανόνια που υπάρχουν σήμερα στο πάρκο, και είναι τοποθετημένα στη Βόρεια είσοδο ως πολύτιμα ιστορικά κειμήλια αφού είναι κομμάτια που άφησαν οι Οθωμανοί κατά την φυγή τους, θυμίζουν την απελευθέρωση, αλλά και την τουρκική παρουσία και κατοχή.
Μετά την απελευθέρωση, οι τότε αρχές της πόλης αποφάσισαν να κηρύξουν το χώρο αυτό (μια έκταση περίπου 80 στρεμμάτων) κοινοτική-δημοτική έκταση και να τον διαμορφώσουν σε χώρο πλατείας και πρασίνου. Έτσι ο χώρος ονομάστηκε πλατεία Ολυμπιάδος. Το 1928 όμως, από την συνολική έκταση μόνον τα 70 αποδόθηκαν στην κοινότητα, αφού τα υπόλοιπα παραχωρήθηκαν στον Σύλλογο Μικρασιατών Προσφύγων.
Επίσης, εκείνα τα χρόνια, ένα μεγάλο μέρος της έκτασης καταλάμβανε το 1ο δημοτικό γήπεδο της Κατερίνης. Το γήπεδο ήταν πρόχειρα περιφραγμένο με συρματόπλεγμα και είχε εισόδους από την πλευρά του πάρκου και από τη Νότια πλευρά προς Μυλαύλακο. Μάλιστα, σε κάποια γωνιακά σημεία του, πίσω από τις εστίες (τα γκόλποστ), έξω δηλαδή από τον ποδοσφαιρικό χώρο, υπήρχαν πρόχειρα γήπεδα με στημένους φιλέδες για βόλεϊ.
Στο γήπεδο λοιπόν αυτό, είχαν τις έδρες τους οι ποδοσφαιρικές ομάδες ΜΕΓΑΣ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ, και ΟΛΥΜΠΟΣ.
Το δημοτικό γήπεδο του πάρκου είχε μεγάλα πλατάνια προς τη Νότια πλευρά του, αλλά και ένα σπιτάκι. Το δημοτικό αυτό γήπεδο στο τέλος της δεκαετίας του ’50 καταργήθηκε και δόθηκε για άλλες χρήσεις.
Το 1933 σε τμήμα του σημερινού πάρκου ιδρύεται ένας σχολικός κήπος έκτασης 3 περίπου στρεμμάτων. Το είχαν μοιραστεί μεταξύ τους τα σχολεία της πόλης και είχαν το καθένα τον κήπο του. Έτσι, τα παιδιά ξεκινούσαν μια φορά την εβδομάδα, φορτωμένα με κασμάδες, τσάπες, φτυάρια και ποτιστήρια και πήγαιναν να καλλιεργήσουν το σχολικό κήπο. Υπήρχαν λαχανόκηποι, ανθόκηποι και δεντρόκηποι, φυτεμένοι σε παρτέρια.
Σ’ ένα τμήμα του πάρκου αργότερα κτίστηκε στο σημερινό 4ο Γυμνάσιο και Λύκειο Κατερίνης. Το κτίριο εγκαινιάστηκε το Νοέμβριο του 1971 και λειτούργησε αρχικά ως Γυμνάσιο θηλέων Κατερίνης, ενώ από το 1979 συστεγάστηκε με το 4ο Γενικό Λύκειο. Σήμερα, στο σχολείο υπάρχουν αρχεία από 1976-1977 έως 1978-1979 Β Λύκειο Θηλέων Κατερίνης.
Ο ζωολογικός κήπου του πάρκου παλαιότερα ήταν μικρός και είχε τοποθετηθεί στην άκρη του. Αυτός διατηρήθηκε μέχρι και την τελευταία ανάπλαση του κήπου την προηγούμενη δεκαετία. Ωστόσο αποτελούσε πόλο έλξης και προσοχής μικρών και μεγάλων. Φιλοξενούσε ελάφια, ζαρκάδια, αλεπού, λύκους, παγόνια, περιστέρια μαϊμούδες (θυμόμαστε πολύ αμυδρά και το Ζάχο που αποτελούσε την ατραξιόν του ζωολογικού κήπου στα δικά μας παιδικά χρόνια) και άλλα διάφορα ζώα και πτηνά. Μέχρι πριν μερικά χρόνια μάλιστα στο σημείο εκείνο υπήρχαν ακόμη οι περιστερώνες. Σήμερα έχουν φύγει απ΄ το σημείο και υπάρχει μια παιδική χαρά.
Για πολλές δεκαετίες το πάρκο της Κατερίνης ήταν σημείο αναφοράς όλης της πόλης, και όχι μόνο. Εκεί πήγαινε (κυρίως τις Κυριακές) βόλτα ο κόσμος με τις οικογένειές του, έδιναν τα κρυφά ραντεβού τους τα ζευγαράκια. Μάλιστα, «τα κανόνια» ήταν ένα από τα αγαπημένα σημεία για ραντεβού των ζευγαριών. Στο σημερινό χώρο της «Εκάβης» λειτουργούσε εκείνα τα χρόνια και μέχρι τα τέλη της δεκαετίας του ΄60 το δημοτικό καφενείο με την επωνυμία «Μουλέν Ρουζ». Τ’ όνομα το έδωσε τότε κάποιος από τους ενοικιαστές του στην μεταπολεμική περίοδο. Το αρχικό κτήριο κατασκευάστηκε στα μέσα της δεκαετίας του ’30, και εκείνο τον καιρό αποτελούσε ένα κτήριο εξαιρετικής ομορφιάς, ένα στολίδι της πόλης! Σήμερα στη θέση αυτή περίπου δεσπόζει το πολυπολιτισμικό κέντρο της «Εκάβης».
Πάντως, η αλήθεια είναι ότι το πάρκο από παλιά μέχρι σήμερα φιλοξένησε και φιλοξενεί πολλές εκδηλώσεις. Παλιότερα μάλιστα υπήρξε χώρος διεξαγωγής γυμναστικών επιδείξεων. Έχουν πραγματοποιηθεί κατά καιρούς μουσικές και χορευτικές εκδηλώσεις σε διάφορα σημεία του πάρκου. Σήμερα στον χώρο του θεάτρου, στους καλοκαιρινούς μήνες παρουσιάζονται θεατρικές και μουσικές παραστάσεις. Στο μνημείο δε των Βαλκανικών Αγώνων γίνονται κάθε χρόνο εκδηλώσεις μνήμης.
Το πάρκο Κατερίνης υπήρξε ανέκαθεν και χώρος φωτογράφησης για τα νιόπαντρα ζευγάρια της πόλης. Συνήθεια που κρατά καλά μέχρι σήμερα. Δεν ξεχνάμε φυσικά και τις εμπορικές δραστηριότητες, όπως εκθέσεις βιβλίων, ανθοκομικές εκθέσεις, παζάρια αγροτικών προϊόντων κ.α. που γίνονται συνήθως σε ανοικτούς χώρους του πάρκου.
Σε ότι αφορά την παιδική χαρά, θυμίζουμε ότι παλαιότερα βρισκόταν στη νοτιοδυτική πλευρά του πάρκου, ενώ σήμερα, και μετά την τελευταία ανάπλαση βρίσκεται στην βορειοδυτική.
Η πρώτη διαμόρφωση του χώρου ως πάρκο, ξεκίνησε το 1913, όταν παραδόθηκε ο χώρος στην κοινότητα. Το 1922 η κοινοτικές αρχές ίδρυσαν το φυτώριο των πεύκων. Μάλιστα τότε, ορίστηκε και υπεύθυνη υπάλληλος για την άρδευση και την περιποίηση του. Αγοράστηκαν και τα πρώτα παγκάκια, όπως επίσης και αγκαθωτό σύρμα για την περίφραξή του χώρου.
Το 1926 παραγγέλθηκαν από την Δεντροκομικό Κηπουρικό Σταθμό Αθηνών 2000 δεντρύλια γλεδισχιάς ακανθώδους και 3 οκάδες σπόροι γκλεδισχιάς. Μαζί με την παραγγελία αυτή, κλήθηκε επίσης από την Αθήνα ο γεωπόνος κ. Μπένος για να επιβλέπει στη φύτευση και την τοποθέτηση των δέντρων και δεντρυλλίων. Περίπου την ίδια περίοδο παραγγέλθηκαν από την Ευρώπη, και συγκεκριμένα από την Αυστρία, κέδροι και πεύκα για να φυτευτούν στο πάρκο.
Το 1952 το πάρκο διαμορφώθηκε από τον καθηγητή πανεπιστημίου κ. Ν. Κανταρτζή. Για την εποχή εκείνη ήταν πολύ όμορφο και πολύ μεγάλο. Είχε όλων των ειδών καλλωπιστικά δέντρα και φυτά, λουλούδια, παρτέρια, ψηλά πεύκα και πλατάνια, κέδρους, και στη μέση ένα σιντριβάνι με χρυσόψαρα. Το συγκεκριμένο σιντριβάνι δεν έφυγε ποτέ από το σημείο αφού υπάρχει μέχρι και σήμερα και λειτουργεί. Θυμίζουμε ωστόσο ότι για πάρα πολλά χρόνια ήταν ανενεργό και μόλις πριν 3-4 χρόνια επισκευάστηκε και επαναλειτούργησε.
Αυτά είναι όσα γνωρίζουμε μέχρι σήμερα για την ιστορία του πάρκου της Κατερίνης, και αυτό το οφείλουμε στην πολύ καλή δουλειά που έκαναν οι μαθητές του του 4ου ΓΕΛ Κατερίνης, με τους υπεύθυνους και επιβλέποντες καθηγητές τους, Δημήτρη Μπεϊνά και Σεβαστή Παντελιάδου. Όλη τους η δουλειά ωστόσο πρέπει να σημειώσουμε ότι αποτελεί έρευνα με πηγές:
- Γιάννης Καζταρίδης από το βιβλίο του «Κατερίνη¨Από τη μικρή πόλη στην πολύτροπη πόλη», έκδοση του Δήμου Κατερίνης
- Άκης Δημητριάδης από το βιβλίο του «Οι Κυριακές στην Κατερίνη», έκδοση του Συλλόγου Προστασίας Παιδιών «Βενιαμίν»
- Κατερίνη: Ιστορία-Κοινωνία-Πολιτισμός (του Δήμου Κατερίνης).
Να προσθέσουμε ορισμένα ακόμα πληροφοριακά στοιχεία:
To πάρκο είναι στενά συνδεδεμένο με τη ζωή της πόλης. Αποτελούσε πάντα το καμάρι της Κατερίνης γιατί ήταν από τα πρώτα πάρκα στην Ελλάδα, σχεδιασμένο μάλιστα από τον καθηγητή πανεπιστημίου Νίκο Κανταρτζή, ο οποίος σχεδίασε και τον Εθνικό Κήπο στην Αθήνα και όλα τα πάρκα της Αττικής.
Είχε όλων των ειδών τα καλλωπιστικά φυτά και δέντρα, κέδρους και πανύψηλα πλατάνια, και στη μέση το σιντριβάνι με τα χρυσόψαρα. Επίσης ένα δασικό ξύλινο κιόσκι, όπου ο βασιλιάς Παύλος και η βασίλισσα Φρειδερίκη γευμάτισαν σε μια επίσκεψη τους στην Κατερίνη.
Στο διπλανό χωμάτινο δημοτικό γήπεδο έγραψαν σελίδες δόξας οι ποδοσφαιρικές ομάδες της Κατερίνης ΜΕΓΑΣ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ, ΟΛΥΜΠΟΣ και ΠΙΕΡΙΚΟΣ.
Μερικοί από τους ποδοσφαιριστές του ΜΕΓΑ (ΜΕΓΑΛΟΥ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ) ήταν: Δρανδάκης, Κεφαλίδης, Ταξίδης, Καρπούζας, Μπίκας, Καραφουλίδης Βαγγέλης, Καραφουλίδης Δήμος, Αμανατίδης, Ορφανίδης, Τόνας, Καρανταγλίδης, Καραουλάνης, Τσίρος.
Μερικοί από τους παίκτες του ΟΛΥΜΠΟΥ ήταν: Κρεοπωλίδης, Χελιδόνης, Σιδηρόπουλος (Τράντης), Μάντζιος, Χατζηχιδίρογλου (Μπέμπης), Φραγκουλίδης (Τακάκης), Μπαμπανίκος, Λαζαρίδης, Μακρίδης (Νάνος), Φραντζίδης (Μόρνας), Γατσιός, Μουμουλίκας, Θεοδωρίδης, Φουλίδης, Σιδηρόπουλος Πόλυς, Πορτοκαλλίδης, Καραβέργος, Χριστοφορίδης, Κατσάρας, Λαζαρίδης Νικόλας, Μόσχης.
Φωτογραφίες της στιγμής μπορούσε κανείς να βγει και στο πάρκο, όπου υπήρχαν υπαίθριοι φωτογράφοι με κάτι μεγάλες φωτ. μηχανές, σαν φυσούνα, με κουκούλα, στημένες πάνω σε τρίποδα. Ένας από αυτούς τους φωτογράφους ήταν κι ο Τζανής.
Οι παρελάσεις
Από το πάρκο ξεκινούσαν οι παρελάσεις, που διέσχιζαν την κεντρική λεωφόρο της πόλης Μεγάλου Αλεξάνδρου για να φτάσουν και να περάσουν μπροστά από τους επισήμους στην πλατεία Ελευθερίας. Αυτό γινόταν τρεις φορές το χρόνο: Στις 25 Μαρτίου (που ξεκίνησε η επανάσταση εναντίον των Τούρκων), στις 16 Οκτωβρίου (απελευθέρωση της πόλης από τους Τούρκους) και 28 Οκτωβρίου (επέτειο της αντίστασης και του ΟΧΙ εναντίον των Ιταλών). Οι μαθητές φορούσαν άσπρο πουκάμισο και μπλε κοντό παντελόνι (τα κορίτσια μπλε φούστα). Μαζεύονταν όλα τα σχολεία της πόλης εκεί όπου σήμερα είναι τα σιντριβάνια κι από εκεί ξεκινούσε η παρέλαση, με τη σημαία επικεφαλής και τα τύμπανα πιο πίσω να δίνουν το βήμα. Σημαιοφόρος ήταν ο καλύτερος μαθητής του σχολείου. Πρώτα παρελαύναν τα δημοτικά σχολεία τα δημόσια και στη συνέχεια το ιδιωτικό του Παπαδημητρίου. Κατόπιν το 6/τάξιο Γυμνάσιο, οι πρόσκοποι, τα πολιτιστικά σωματεία και στο τέλος ο στρατός.
Στην έξοδο του πάρκου περνούσαν μπροστά από το μνημείο των πεσόντων ηρώων, κι από εκεί έμπαιναν στην οδό Μεγάλου Αλεξάνδρου. Κάπου στο ύψος του σιντριβανιού, με το πελώριο πλατάνι, άρχιζε από τα μεγάφωνα η μουσική της μπάντας του Δήμου, με μαέστρο τον Διαμαντόπουλο, κι ο πολύς κόσμος αριστερά και δεξιά στα πεζοδρόμια.
Η κατάληξη της παρέλασης ήταν στην κεντρική πλατεία Ελευθερίας. Κάτω από τη δυνατή μουσική της μπάντας, τα μεγάφωνα και τα χειροκροτήματα του κόσμου, περνούσαν καμαρωτοί και με παράστημα μπροστά από τους επισήμους της εξέδρας, για να καταλήξουν 100 μέτρα πιο κάτω στην εκκλησία της Ανάληψης.
Στο πάρκο κατέληγε παλιά η κυριακάτικη «βόλτα», δηλαδή ο περίπατος πάνω-κάτω την Μεγάλου Αλεξάνδρου, με τα αντρόγυνα ντυμένα στα καλά κυριακάτικα ρούχα να βαδίζουν αγκαζέ. Σ΄αυτήν την βόλτα δινόταν και η σπάνια ευκαιρία στους νεαρούς και νεαρές να ανταλλάσσουν κρυφές ματιές και ραβασάκια, όπως π.χ. «Το βράδυ θα σε περιμένω στο πάρκο». Η δυτική πλευρά του πάρκου, δηλαδή προς τη μεριά του παλιού νοσοκομείου, προσφερόταν για ερωτικά ραντεβού, αφού ήταν σκοτεινή και αρκετά ρομαντική ανάμεσα στα λουλούδια και τα δέντρα.
Αυτή η δυνατότητα, για κρυφά ραντεβού, ατόνησε τα επόμενα χρόνια όταν όλοι απέκτησαν αυτοκίνητο και τα ραντεβού κλείνονται πλέον όλες τις ώρες του 24ωρου, σε άλλα μέρη μακριά από την Κατερίνη. Η πρόσφατη απόφαση της ΔΗΠΑΚ (Δημοτικά Πάρκινγκ Κατερίνης) στο πάρκο να τοποθετηθούν παντού κάμερες που θα παρακολουθούν όλες τις κινήσεις, έδωσε την χαριστική βολή για κρυφές συναντήσεις. Οπότε τα ερωτευμένα ζευγαράκια δυστυχώς πρέπει να βρουν κάποιο άλλο μέρος για τις ρομαντικές τους συναντήσεις.
Η συμβολή του Νίκου Κανταρτζή
Μεγάλη ήταν η συμβολή στην ανάπλαση του το 1952 από τον καθηγητή Πανεπιστημίου Νίκο Κανταρτζή, και μάλιστα σε χρόνο ρεκόρ μόνον μέσα σε δύο μήνες, παρ’ ότι είχε έκταση 60 στρεμμάτων. Για την εποχή του ήταν πολύ μεγάλο και όμορφο.
Ο Νίκος Κανταρτζής είναι πανελλήνια αναγνωρισμένος ως καθηγητής γεωπόνος – ανθοκόμος και αρχιτέκτων τοπίου.
Το 1947 ίδρυσε για πρώτη φορά στην Ελλάδα την Έδρα και το Εργαστήριο Ανθοκομίας στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης και το 1968 έφερε άπό τις Η.Π.Α. στη χώρα μας, επίσης για πρώτη φορά, την Αρχιτεκτονική του Τοπίου.
Το 1981 ως Διευθυντής – Καθηγητής οργάνωσε στο Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών την Έδρα και το Εργαστήριο Ανθοκομίας & Αρχιτεκτονικής Κήπων.
Έχει διδάξει στο Πολιτειακό Πανεπιστήμιο Μασαχουσέτης, στη Γεωπονική Σχολή του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας και στη Σχολή Τεχνολογίας Γεωπονίας Τ.Ε.Ι. Ηπείρου.
Έχει δημοσιεύσει 50 συγγράμματα και επιστημονικές εργασίες, και έχει εκπονήσει περισσότερες από 300 μελέτες.
Έχει οργανώσει 8 ανθοκομικές εκθέσεις στο αγρόκτημα του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, 4 στην Ανωτ. Γεωπονική Σχολή Αθηνών και μία στο Τ.Ε.Ι. Άρτας.
Διατέλεσε Πρόεδρος της Επιτροπής Δημοσίων Πάρκων και Δενδροστοιχιών του Υπουργείου Γεωργίας για μια πενταετία, όταν ανακαίνισε των Εθνικό Κήπο και άλλα πάρκα της Αττικής.
Το 1984 και 1987 για λογαριασμό της Ελληνικής Κυβέρνησης εκπόνησε μελέτες οι οποίες πήραν το χρυσό και αργυρό βραβείο σε Διεθνείς Εκθέσεις στο Λίβερπουλ και Κάϊρο αντίστοιχα.
Έχει εκδώσει πάνω από 20 πολυτελή βιβλία ανθοκομίας και έχει ανακηρυχθεί ως μία από τις σημαντικότερες προσωπικότητες της Ευρώπης.
Είναι παντρεμένος με την Σούλα Δεληγιαννίδου, με την οποία απέκτησαν έναν γιο, τον Αλέξανδρο, καθηγητή Πανεπιστημίου, και μια κόρη, την Κατερίνα, καθηγήτρια μουσικής. Αειθαλείς πλησιάζουν σήμερα σε ηλικία τα 100 έτη.
Ο Νίκος Κανταρτζής σχεδίασε και δημιούργησε επίσης το όμορφο πάρκο στα Ευαγγελικά, που είναι ανάμεσα στην Ευαγγελική Εκκλησία και τον Καλό Σαμαρείτη. Αρχικά ήταν ιδιοκτησία της εκκλησίας, κατόπιν όμως περιήλθε κι αυτό στον Δήμο Κατερίνης.
