Του Γιάννη Κορομήλη
Μιλήσαμε χθες για την πρώτη σημασία του λαϊκισμού (αυτή με «αρνητικό πρόσημο») που επικρατεί στην Ευρώπη και στην Ελλάδα. Στα βασικά της χαρακτηριστικά αναφέραμε α) την σκόπιμη ανειλικρίνεια, ή αλλιώς τις πολλές και μεθοδευμένες ανακρίβειες που δεν είναι – όπως ο κ. Τσίπρας ισχυρίστηκε στη Βουλή – αυταπάτες αλλά συνειδητά και σκόπιμα ψέματα στην υπηρεσία του βασικού στόχου: της κατάληψης δηλ. της εξουσίας και της, πάση θυσία, διατήρησής της. Κάτι που καθημερινά σχεδόν καθίσταται πασιφανές. β) την «¨ανακάλυψη» και ανάδειξη «εχθρού». Της Δημοκρατίας, του λαού, της Αριστεράς, της χώρας. Κάποιου εχθρού τέλος πάντων που να φταίει για όλα τα στραβά κι ανάποδα. Προπάντων για τα δικά τους, των λαϊκιστών δηλ. και της κυβέρνησης τους. Την… αναγκαιότητα του εχθρού ανέδειξαν πρώτοι «αστοί πολιτικοί» ( Μακιαβέλι π.χ). Πιο πρόσφατα ο Καναδός πολιτικός (1939- ) Μ.Β. Malroney ο οποίος είπε: «Στην πολιτική, κυρία μου χρειάζεσαι φίλους, αλλά πάνω απ΄ όλα χρειάζεσαι έναν εχθρό».
Η σημερινή ελληνική κυβέρνηση έχει ανακηρύξει σταθερό εχθρό της σύμπασα την Αντιπολίτευση, με χειρότερο της αξιωματική τοιαύτη. Έτσι για όλα τα κακά και όσα καναν τα κόμματα της αντιπολίτευσης από γενέσεως του Νεοελληνικού Κράτους και μέχρι σήμερα και για όσα έγιναν τα τελευταία δυο και πλέον τελευταία χρόνια που βρέθηκε στην κυβέρνηση η ίδια, ευθύνονται, η Ν.Δ και το Π.α.σ.ο.κ.! Στην αντίρρηση ότι δεν μπορεί, λογικά, να ευθύνονται άλλοι για την ανικανότητα, τα λάθη και τις παραλείψεις της «πρώτης φοράς Αριστεράς» κυβέρνησης (με λίγο από ακροδεξιά), η ΝΔ και το Π.α.σ.ο.κ., η απάντηση τους αφοπλιστική: Μπορεί και παραμπορεί. Αυτοί δεν κυβερνούσαν όλα τα προηγούμενα χρόνια; Ε, αυτοί δημιούργησαν την κατάσταση κι εμείς «παρά τις άοκνες και εργώδης μάχες που δίνουμε σε όλα τα μέτωπα» δεν μπορούμε «να βάλουμε κάποια τάξη στο χάος που παραλάβαμε». Τα παλιότερα χρόνια οι επόμενοι μιλούσαν για «καμένη γη» που παρέλαβαν από τους προηγούμενους τώρα η καμένη γη προβιβάστηκε. Έγινε χάος!
Στα πλαίσια της χώρας μας ( ή και της Ευρώπης ευρύτερα) ο καθηγητής συγκριτικής πολιτικής στο Πανεπιστήμιο Μακεδονίας (και άλλων πανεπιστημίων της Ευρώπης) Τάκης Παππάς ορίζει τον λαϊκισμό ως «δημοκρατικό αντιφιλελευθερισμό». (Τ. Παππάς, 2015). Υποστηρίζει, και επιχειρηματολογεί ότι ο ορισμός αυτός αποδίδει πλήρως την έννοια του λαϊκισμού ως «αντίθετου πόλου» του πολιτικού φιλελευθερισμού (που επικρατεί σ΄ολόκληρη τη δύση). Κατά το Φρ. Φουκουγιάμα εξάλλου ο κοινοβουλευτικός φιλελευθερισμός είναι το ιδανικό πολιτικοοικονομικό σύστημα με το οποίο «τελειώνει η ιστορία αφού δεν πρόκειται να αναδειχθεί άλλο καλύτερο». «Με λίγα λόγια – γράφει ο Τ. Παππάς- ο λαϊκισμός είναι ενδεχομένως δημοκρατικός, αλλά δε είναι ποτέ φιλελεύθερος» (Τ. Παππάς, 2015). Κάτι ανάλογο λέει, απηχώντας τον Robert Dahl (1956), ο θεωρητικός της κοινωνικής επιλογής William Riker. Υποστηρίζει ότι υπάρχει ξεκάθαρη κατηγορηματική διάκριση ανάμεσα στις δυο όψεις της δημοκρατίας:Αυτή που αποτελεί φιλελεύθερη και εκείνη που ονομάζει λαϊκίστικη. Αποφαίνεται ο Riker: « Ο φιλελευθερισμός και ο λαϊκισμός εξαντλούν, όλες τις πιθανότητες της δημοκρατικής θεωρίας».
Μ΄ άλλα λόγια, μας λέει ο W.Riker η Δημοκρατία ή θα είναι φιλελεύθερη ή θα είναι λαϊκίστικη. Τρίτον τι δεν υπάρχει. Άσχετα πως ονομάζεται. Μας λέει δηλαδή πως οι «λαϊκές δημοκρατίες» του π. υπαρκτού σοσιαλισμού απλώς δεν ήταν Δημοκρατίες (ήταν δικτατορίες του προλεταριάτου). Δημοκρατίες πάντως δεν ήταν. Ωσαύτως τα λαϊκίστικα φαινόμενα που αναπτύχθηκαν και αναπτύσσονται σε μη δημοκρατικά πλαίσια (Αργεντινή του Περόν για παράδειγμα ή του Τσάβες και του Μαδούρο στη Βενεζουέλα- που τόσο συμπαθούν οι κ. Τσίπρας και Παππάς – και του εξίσου συμπαθή για τους ίδιους Φιντέλ Κάστρο και του αδελφού αυτού Ραούλ κ.α.) διαφοροποιούνται ασφαλώς από τον ορισμό του λαϊκισμού και δεν έχουν καμία σχέση με τη Δημοκρατία.
Το ίδιο δεν έχουν σχέση με τη Δημοκρατία τα όποια νεοναζιστικά ή νεοφασιστικά ή και άκρως νεοφιλελεύθερα κόμματα. Δημοκρατία χωρίς ελευθερία δεν μπορεί να νοηθεί. Μετά από τις επισημάνσεις των Τ. Παππά, R.Dahl, W. Riker ξαναφτάνουμε στο αρχικό ερώτημα: Είναι πιθανό ή λαϊκίστικη σημερινή κυβέρνηση να μετεξελιχθεί σε κίνδυνο για την Ελληνική Δημοκρατία;
Συνεχίζεται
