Του Γιάννη Κορομήλη
Η εποχή μας χαρακτηρίζεται εποχή της πληροφορίας. Κι όχι άδικα. Δεδομένου ότι τόσες πληροφορίες που έχει στη διάθεση του ο σύγχρονος άνθρωπος, ανά πάσα στιγμή και για πολλά από όσα συμβαίνουν σ΄όλο τον κόσμο, δεν τις είχε σε καμιά προηγούμενη εποχή. Σίγουρα μαθαίνει πολλά, όχι όμως όλα. Διότι παρεμβαίνουν οι μηχανισμοί παραπληροφόρησης ή και μηχανισμοί απόκρυψης πληροφοριών, ένα τεράστιο δίκτυο που είναι παντού και πάντα παρόν. Φυσικά αυτή τη δυνατότητα την έχουν οι κάτοικοι των αναπτυγμένων κρατών. Στις υποανάπτυκτες ή και σε κάποιες αναπτυσσόμενες χώρες δεν διατίθενται για πολιτικούς ή οικονομικούς λόγους όλα τα απαιτούμενα μέσα.
Σε μερικές μάλιστα όπου κυβερνούν απολυταρχικά καθεστώτα μπορεί να υπάρχουν κάποια μέσα αλλά να απαγορεύεται η χρήση τους ή να περιορίζεται για πολιτικούς λόγους. Τέτοια δείγματα παρουσιάζει η Τουρκία του Ερντογάν. Στη χώρα μας πάντως, όπως και σε άλλες χώρες της Ευρώπης, της Δύσης γενικότερα, η πληροφόρηση σκοντάφτει σε τρία αξεπέραστα εμπόδια: 1. Η απόκρυψη πληροφοριών. Υπάρχουν, ως γνωστόν ευάριθμα μεγάλα Πρακτορεία Ειδήσεων (π.χ Ρόιτερ, Google κ.λ.π.) με παγκόσμιο βεληνεκές. Αυτά κυρίως «διακινούν» τις πληροφορίες. Από κάποιους βέβαια ελέγχονται. Κι αυτοί οι κάποιοι είναι οικονομικά και πολιτικά ισχυροί. Αποφασίζουν λοιπόν ποιες ειδήσεις θα διακινηθούν και ποιες όχι. Απόκρυψη γίνεται ακόμα από ανάλογους μηχανισμούς κάθε χώρας.
2. Διαστρέβλωση πληροφοριών. Μπορεί να γίνει η από το κάθε μέσο (πρακτορείο, τύπο έντυπο ή ηλεκτρονικό κ.λ.π.). Σ΄αυτό συμβάλλει και η κομματική τοποθέτηση του μέσου. Υπάρχουν βέβαια και ανεξάρτητα μέσα. Αυτά όμως είναι λίγα και συνήθως περιφερειακά. Μικρού ή μέσου βεληνεκούς.
3. Η μεγάλη πληθώρα πληροφοριών. Τα μέσα ενημέρωσης αυξήθηκαν αλματωδώς. Κυρίως το δεύτερο μισό του 20ου αιώνα και τα χρόνια του 21ου αιώνα. Χάρη στα «τεράστια βήματα» της Επιστήμης και της Τεχνολογίας. Ο ενδιαφερόμενος πολίτης (γιατί υπάρχουν και οι μη ενδιαφερόμενοι λόγω άγνοιας αδυναμίας ή «μπαφιάσματος») δεν ξέρει τι να πρωτοδεί ή πρωτακούσει. Ούτε βέβαια μπορεί να είναι σίγουρος ότι όσα ειπώθηκαν ανταποκρίνονται στην αλήθεια. Και τούτο διότι τα περισσότερα ηλεκτρονικά μέσα δεν έχουν όπως οι εφημερίδες, τα ραδιόφωνα, τα αναγνωρισμένα κανάλια, ούτε καν όνομα υπευθύνου. Άρα μπορούν να λεν ότι θέλουν χωρίς να φοβούνται την τσιμπίδα του νόμου.
Σε κάθε περίπτωση η πληθώρα των πληροφοριών αποπροσανατολίζει, με κίνδυνο να πέσει θύμα παραπληροφόρησης ο «ανύποπτος πολίτης». Και οι περισσότεροι σήμερα μπορεί να ενταχθούν σ΄αυτή την κατηγορία. Γιατί για να μπορείς να ξεχωρίσεις το ψέμα από την αλήθεια, να καταλάβεις τι σημαίνουν πολλές, άγνωστες στους πολλούς, λέξεις που χρησιμοποιούνται, να καταλήξεις σε κάποια χρήσιμα και σίγουρα συμπεράσματα πρέπει να γνωρίζεις πολλά πράγματα. Και πολλούς ειδικούς κατά περίπτωση όρους.
Και σε πολλούς γεννιέται, εύλογα η απορία: Όλο αυτό το κομφούζιο με την πληροφόρηση είναι τυχαίο άραγε ή μήπως προκύπτει ως αποτέλεσμα των εχόντων τη δύναμη να κατευθύνουν σε κάποιο βαθμό την ροή και το περιεχόμενο της; Μήπως τελικά επιδιώκεται σκόπιμα η πλήρης σύγχυση των πολιτών ώστε «να άγονται και να φέρονται», από τους ισχυρούς και τα τσανάκια τους; Όπως και να΄χει πάντως η πληροφόρηση θα αυξάνεται και θα εμπλουτίζεται συνεχώς με την πάροδο του χρόνου. Θα αυξάνεται αντίστοιχα και η σύγχυση ολοένα και περισσότερων πολιτών. Για να καταλήξει πού; «Μέτρο άριστον» (κι όχι, όπως πολλοί συνηθίζουν να λεν: παν μέτρον άριστον,) όπως έλεγαν οι πρόγονοι μας. Και στον τομέα αυτό ξεφύγαμε από το μέτρο. «Μηδέν άγαν» (τίποτα το υπερβολικό) μας έλεγαν επίσης. Και σ΄αυτό φτάσαμε ήδη στην υπερβολή. Που θα αυξάνεται.
Έτσι που μπλέχτηκαν, από κάθε άποψη, τα πράγματα ίσως να έχουν δίκιο οι επιστήμονες μελλοντολόγοι: Μπορεί μόνο σοφοί άνθρωποι, να είναι σε θέση να φέρουν στη χώρα μας ( και στον κόσμο) την κανονικότητα. Ώστε να γίνει η χώρα μας (γενικότερα η γή μας) πραγματικά ανθρώπινη.
