Συναντήσαμε την κ. Ελένη Γλύκατζη- Αρβελέρ, Πρύτανη του Πανεπιστημίου της Σορβόννης, στο Δίον, στα πλαίσια των πολιτιστικών εκδηλώσεων που λαμβάνουν χώρα εκεί. Είχε έρθει για να μιλήσει στη Σχολή Γονέων. Μετά την πρώτη γνωριμία αρχίσαμε την κουβέντα μας.
Γιάννης Παπαγεωργίου : κ. Αρβελέρ καλώς ήρθατε στην Ελλάδα. Χαιρόμαστε που σας έχουμε κοντά μας. Θα θέλαμε να μιλήσουμε για τα Αρχαία Ελληνικά. Ποια είναι η γνώμη σας; Πρέπει να εισαχθούν στα Γυμνάσια;
Ελένη Γλύκατζη-Αρβελέρ : Δεν έπρεπε να βγουν ποτέ. Αφού βγήκαν, ίσως θα πρέπει τώρα να σκεφτούμε αν υπάρχουν ικανοί άνθρωποι να τα διδάξουν. Πιο πολύ είναι πρόβλημα κατάρτισης εκπαιδευτικών για τα Αρχαία Ελληνικά παρά των μαθητών. Γι’ αυτό εγώ διατείνομαι ότι πρέπει μεθοδικά να εισαχθούν κείμενα ευκολοκατανόητα που να δείχνουν τη συνέχεια της Ελληνικής Γλώσσας. Δηλαδή να αρχίσουν από αρχαία ελληνικά κείμενα, κάτι σαν την Κύρου Ανάβαση, για να είναι εύκολα τα πράγματα, να προχωρήσουν προς την Κοινή Ελληνιστική, δηλαδή το Ευαγγέλιο, την Καινή Διαθήκη, να ακολουθήσει η Βυζαντινή Γραμματολογία με κείμενα που δείχνουν την εξέλιξη της Γλώσσας. Να μπουν Βίοι Αγίων, αποσπάσματα από Βυζαντινούς Ιστορικούς σαν την Άννα Κομνηνή και να προχωρήσει μεθοδικά μέχρι τη σημερινή εποχή, ώστε τα παιδιά να μαθαίνουν ότι η Ελληνική Γλώσσα είναι συνέχεια και ότι δεν έχει υποστεί διακοπές.
Η Ελληνική Γλώσσα δεν έχει βγάλει θυγατρικές γλώσσες, ακριβώς γιατί δεν έπαψε να μιλιέται ποτέ, ενώ άλλες αρχαίες γλώσσες, σαν τα αρχαία Λατινικά που έπαψαν να μιλιούνται κάποτε, έχουν βγάλει λατινογενείς γλώσσες.
Η Ελληνική Γλώσσα είναι συνέχεια της Γλώσσας που μιλιέται εδώ και χιλιετίες και καλύπτει όλο τον ελληνικό χώρο της Ελλάδας, της Διασποράς, ή τον παλαιότερο χώρο των Ελλήνων Ποντίων, Καππαδοκίας, Μικράς Ασία και όπου υπήρχε Ελληνισμός.
Γιάννης Παπαγεωργίου : Τελευταία δημιουργήθηκε ένας θόρυβος στη Γαλλία για τα Αρχαία Ελληνικά.
Ελένη Γλύκατζη-Αρβελέρ : Βέβαια δημιουργήθηκε θόρυβος στη Γαλλία. Οι Γάλλοι διαπίστωσαν ότι, ενώ διέθεταν τα χρήματά τους για να διδάσκουν τα Αρχαία Ελληνικά στα Γυμνάσια, στα παιδιά τους, δίδασκαν εφτά καθηγητές σε τμήμα τριών μαθητών, πράγμα που το θεώρησαν ασύμφορο. Έτσι σκέφτηκαν ότι ήταν προτιμότερο να κατευθύνουν τους μαθητές σε άλλα τμήματα, όπου θα υπήρχε περισσότερη προτίμηση, να γίνει μια σύμπτυξη των εκπαιδευτικών κέντρων.
Η κ. Ρομιγύ και εγώ προβάλλαμε το αίτημα να γίνεται ελεύθερη εκλογή από τους μαθητές ευρωπαϊκών γλωσσών, ώστε να επιλέγουν με κάποια κριτήρια που θα τους φαίνονται χρήσιμα. Όμως δεν πρέπει να περιμένουμε από τη Γαλλία να σώσει τα Αρχαία Ελληνικά.
Όταν με ρώτησαν τι κάνετε κ. Αρβελέρ και γιατί το κάνετε, απάντησα φιλέλληνες υπάρχουν, αναρωτιέμαι αν υπάρχουν Έλληνες.
Γιάννης Παπαγεωργίου : Άραγε σήμερα η Ελληνική Γλώσσα διατρέχει μεγαλύτερο κίνδυνο από την εισαγωγή ξένων λέξεων;
Ελένη Γλύκατζη-Αρβελέρ : Υπάρχουν χιλιάδες λέξεις που χρησιμοποιούμε και οι οποίες είναι ξενόφερτες, π.χ. η λέξη ρούχο είναι σλαβικής προέλευσης. Η Ελληνική Γλώσσα δεν κινδυνεύει από αυτές. Εκείνο που είναι ελληνικότατο είναι η δομή της Γλώσσας, η έκφραση των νοημάτων και των συναισθημάτων, η συνέχιση της Γλώσσας.
Το να μπούνε κάποιες ξένες λέξεις σε μια γλώσσα δεν σημαίνει βέβαια ότι αυτή κινδυνεύει, φτάνει να υπάρχει η σωστή γνώση της δομής της και της έκφρασης.
Το γεγονός ότι πολλές ελληνικές λέξεις χαρακτηρίζουν έννοιες του τεχνολογικού πολιτισμού, δεν σημαίνει ότι όλοι οι άνθρωποι καταλαβαίνουν την ελληνική γλώσσα. Σημαίνει ότι κάποτε υπήρχε ένας τεχνικός πολιτισμός, ο οποίος μπορούσε να εκφρασθεί με ελληνική λέξη. Όπως θα διαπιστώσετε, οι περισσότερες ξενόφερτες λέξεις είναι του τεχνολογικού πολιτισμού. Ο τεχνολογικός πολιτισμός, όπως και να το κάνουμε δεν έχει την Ελλάδα ως ρίζα.
Γιάννης Παπαγεωργίου : Τι αντιπροσωπεύει το Βυζάντιο για την Ελλάδα με την πορεία του στην Ιστορία;
Ελένη Γλύκατζη-Αρβελέρ : Το αίμα του, την καρδιά του, το πνεύμα του, την Ορθοδοξία του, την πνευματικότητά του, τη ρίζα του. Αν μπορούμε να πούμε ότι είμαστε απόγονοι κάποιων, είμαστε απόγονοι των Ρωμιών, των Βυζαντινών, γιατί οι Ρωμιοί είναι οι Βυζαντινοί και όχι βέβαια απόγονοι των σαράντα χιλιάδων Αθηναίων που επί σαράντα χρόνια αναστάτωσαν τον κόσμο ολόκληρο.
Γιάννης Παπαγεωργίου : Ερώτηση : Πώς νομιμοποιούνται κάποιοι καθηγητές να λένε ότι το Βυζάντιο ήταν χιλιόχρονη σκοτεινή ιστορία;
Ελένη Γλύκατζη-Αρβελέρ : Το κάνουν αυτό, γιατί αυτοί οι καθηγητές ακολουθούν μια παράδοση που ξεκίνησαν κάποιοι ανίδεοι και ανιστόρητοι, οι οποίοι πρόβαλαν τη λέξη Βυζάντιο από καθολικούς καλογήρους, επειδή δε μπορούσαν να χρησιμοποιήσουν το ευγενές σύμφωνα με αυτούς όνομα Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία, ονόμασαν μια Αυτοκρατορία με το όνομα Βυζάντιο, η οποία γι’ αυτούς ήταν σχισματική, αιρετική.
Εμείς πέσαμε στην παγίδα και το δεχθήκαμε, ονομάζουμε ακόμη και σήμερα Βυζάντιο, κάτι το σκοταδιστικό, κάτι το ανώφελα πολύπλοκο, αντί να σκεφτούμε ότι ο βασικός, ο ευγενής τίτλος, ο πνευματικός τίτλος του Βυζαντίου είναι Ρώμη, Ρωμαϊκό Κράτος ή Ρωμανία, Ρωμιοσύνη, Ρωμιοί.
Αυτοί οι καθηγητές λένε ότι το Βυζάντιο είναι σκοταδιστικό, γιατί αυτοί ως σκοταδιστές δεν ξέρουν το φως.
Γιάννης Παπαγεωργίου : Σήμερα η Βυζαντινή Ιστορία δεν έχει καταλάβει τη θέση που της αξίζει.
Ελένη Γλύκατζη-Αρβελέρ : Τόσο το χειρότερο για την Ελλάδα, γιατί η Βυζαντινή Ιστορία στην Ευρώπη είναι μία βάση της ιστορικής κατάρτισης των φοιτητών άσχετα από αυτά που θα βρουν μετά. Και υπερηφανεύομαι για ένα πράγμα, ότι αυτή τη στιγμή, όντας αυτή που έχει την έδρα των Βυζαντινών σπουδών και του Βυζαντινού πολιτισμού στη Σορβόνη, συνεχίζω μια παράδοση σε μια έδρα που ήταν η πρώτη που δημιουργήθηκε για Βυζαντινές σπουδές σ’ όλο τον κόσμο. Ιδρύθηκε στο τέλος του 19ου αιώνα στη Γαλλία, όταν στην Ελλάδα δεν υπήρχε έδρα βυζαντινών σπουδών.
