Το 1978, ο Νίκος Καρτάλης ήταν μόλις εννέα ετών, όταν ανάμεσα στις περιπέτειες που ζούσε ως παιδί στο χωριό, μπήκε για πρώτη φορά στο σπήλαιο της Αλιστράτης από τη φυσική του είσοδο. Κατεβαίνοντας δέκα μέτρα με σκάλα μέσα στη γη, πάτησε πόδι στον «κρυμμένο θησαυρό» με τον πλούσιο σταλαγμιτικό και σταλακτιτικό διάκοσμο και την ποικιλομορφία των χρωματισμών. Τότε δεν είχε ίσως φανταστεί ότι αρκετά χρόνια αργότερα το σπήλαιο αυτό θα αναδεικνυόταν με τέτοιον τρόπο ώστε να αποτελεί, σήμερα, ένα από τα ομορφότερα στην Ευρώπη και πως ο ίδιος -ως καθηγητής (οικονομολόγος) στο Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας πλέον- θα αναλάμβανε χρέη επιστημονικού διευθυντή.
Ήταν η παιδική του περιέργεια, αλλά και η άγνοια κινδύνου, που τον είχε οδηγήσει τότε στον θαυμαστό κόσμο του σπηλαίου της Αλιστράτης, η αξιοποίηση του οποίου ξεκίνησε το 1998, δηλαδή 20 χρόνια μετά τη στιγμή που ο ίδιος είχε εκείνη τη μοναδική εμπειρία. Μια εξίσου όμορφη εμπειρία βιώνουν και σήμερα οι πολλοί επισκέπτες – Έλληνες και ξένοι- του σπηλαίου, στους οποίους επιφυλάσσεται, όμως, και μία μικρή έκπληξη κατά την είσοδό τους στον χώρο, αφού τούς υποδέχεται ένα ρομπότ: η πολύγλωσση Περσεφόνη, η οποία μιλάει 33 γλώσσες! Και, μάλιστα, πέραν των Αρχαίων Ελληνικών, που φαίνεται να «ψηφίζουν» με πάθος πολλοί από τους ξένους επισκέπτες, εδώ και λίγο καιρό, ήρθαν να προστεθούν και τα Ποντιακά στην πλούσια «παλέτα» των γλωσσών της.
«Ούτε που θα μπορούσα ποτέ να φανταστώ εκείνη τη στιγμή, στην ηλικία των εννέα χρόνων, ότι το σπήλαιο της Αλιστράτης θα αποτελούσε για εμένα το πιο φροντισμένο και hi-tech παιδί μου», επισημαίνει, μιλώντας στο ΑΠΕ-ΜΠΕ, ο κ. Καρτάλης. Αν και αποτελεί τον επιστημονικό διευθυντή του σπηλαίου της Αλιστράτης εδώ και πολλά χρόνια, ο ίδιος δεν σταματά να ονειρεύεται την περαιτέρω εξέλιξή του και με περίσσια επιμονή και προσήλωση δηλώνει ότι θα επιδιώξει να το καταστήσει το πιο hi-tech σε όλο τον κόσμο. Τού πήρε 12 χρόνια -από το 2005 οπότε και συνέλαβε την ιδέα- ώστε να εξασφαλίσει, το 2017, την απαραίτητη χρηματοδότηση κι έτσι να βάλει μπρος το σχέδιό του για τη δημιουργία του ρομπότ Περσεφόνη, το οποίο ξεναγεί -κατά ένα μέρος- τους επισκέπτες στο σπήλαιο της Αλιστράτης.
Το ρομπότ εξελιγμένης τεχνολογίας, που ξεναγεί από πέρυσι τον Ιούλιο τους επισκέπτες του σπηλαίου από την είσοδο έως και τα 100 πρώτα μέτρα εντός αυτού, κατασκευάστηκε εξ ολοκλήρου (το λογισμικό) στο Ίδρυμα Τεχνολογίας και Έρευνας (ΙΤΕ) και έχει τη δυνατότητα να απαντά σε περισσότερες από 30 προκαθορισμένες ερωτήσεις.
Η «Περσεφόνη» αποτελεί το ένα από τα πέντε βήματα ψηφιακού μετασχηματισμού στο σπήλαιο Αλιστράτης με χρηματοδότηση από το πρόγραμμα Interreg και το διακριτικό τίτλο i-cave. «Πέρυσι το καλοκαίρι μου έστειλε ηλεκτρονικό μήνυμα μια ιαπωνική εταιρεία κατασκευής ρομπότ, ζητώντας μου πληροφορίες για την Περσεφόνη», τονίζει με ενθουσιασμό ο κ. Καρτάλης, προσθέτοντας ότι «επί 17 χρόνια είχα την ιδέα και προσπαθούσα να την εντάξω σε κάποιο πρόγραμμα. Χαίρομαι που δεν κατέθεσα τα όπλα και είμαι ενθουσιασμένος που το σπήλαιο Αλιστράτης πέτυχε παγκόσμια πρωτοτυπία και καινοτομία».
Η ψηφιακή όμως επανάσταση εντός του σπηλαίου, δεν σταματά στη μυθική Περσεφόνη. Η εφαρμογή του QR μέσα στο σπήλαιο, δίνει τη δυνατότητα στους επισκέπτες, μέσω του κινητού τους τηλεφώνου, να περιηγούνται και να παίρνουν πληροφορίες για τους γεωλογικούς σχηματισμούς, ενώ θα μπορούν να ακούσουν τον μύθο της αρπαγής της Περσεφόνης και στα Αρχαία Ελληνικά. Επιπλέον, παρέχει την δυνατότητα 3D απεικόνισης των βιοσπηλαιολογικών χαρακτηριστικών του σπηλαίου (είδη νυχτερίδων, Αlistrati beroni) και της ψηφιακής απεικόνισης της μυθολογικής ενοίκου του σπηλαίου, της Περσεφόνης.
Στο πλαίσιο του ψηφιακού του μετασχηματισμού, το σπήλαιο Αλιστράτης περιλαμβάνει και τη λειτουργία VR (virtual reality), για την απεικόνιση στους επισκέπτες των διαδρόμων του σπηλαίου, στους οποίους δεν υπάρχει δυνατότητα πρόσβασης, αλλά και την ψηφιακή απεικόνιση της δημιουργίας του και εκπαιδευτική ρομποτική για μαθητές, με τη δυνατότητα δημιουργίας ενός αντιγράφου του ρομπότ ξεναγού σε έναν ειδικά διαμορφωμένο διάδρομο και τον αντίστοιχο προγραμματισμό του για την ξενάγηση, αντιγράφοντας τις κινήσεις του ρομπότ-ξεναγού.
Σύντομα, δε, στο τούνελ λίγο πριν από την είσοδο στο σπήλαιο θα εμφανίζεται το ολόγραμμα της θεάς της Γεωργίας, της Δήμητρας, μητέρας της Περσεφόνης και του Δία, η οποία και θα εξιστορεί την αρπαγή της κόρης της από τον θεό του Άδη, τον Πλούτωνα, ο οποίος επειδή την ερωτεύτηκε κεραυνοβόλα αποφάσισε να την κλέψει.
«Με την ανάπτυξη των προαναφερόμενων εφαρμογών, το Σπήλαιο της Αλιστράτης, όχι μόνο καθίσταται θερμοκοιτίδα καινοτομίας και ψηφιακού μετασχηματισμού, παράδειγμα προς μίμηση για τα σπήλαια της Ελλάδας, αλλά και του κόσμου, αλλά πετυχαίνουμε τη βιωσιμότητα και άνθησή του», επισημαίνει ο κ. Καρτάλης.
Στο +30% η επισκεψιμότητα την τελευταία 3ετία – Οι ξένοι δηλώνουν …μαγεμένοι
Από το 2021, οπότε και ανέλαβε δράση το ρομπότ Περσεφόνη, στο σπήλαιο της Αλιστράτης καταγράφεται ετήσια αύξηση επισκεπτών της τάξης του 10% και, όπως σημειώνει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο κ. Καρτάλης, «από τα 50.000 άτομα που μας έχουν επισκεφτεί τα τελευταία τρία χρόνια, οι 20.000 είναι μαθητές δημοτικού, γυμνασίου και λυκείου προερχόμενοι από όλη την Ελλάδα, Κεντρική Μακεδονία, Ανατολική Μακεδονία και Θράκη, Θεσσαλία και Ήπειρο, αλλά και από τα νησιά των Κρήτης, Χίου, Ρόδου και τις Κυκλάδες».
Σε ό,τι αφορά τους ξένους επισκέπτες στο σπήλαιο της Αλιστράτης, λέει πως «μόλις πρόσφατα το επισκέφθηκε ένα ζευγάρια Νεοζηλανδών, οι οποίοι και άναυδοι μού είπαν ότι δεν έχουν ξαναδεί κάτι αντίστοιχο ποτέ στη ζωή τους και παρά το γεγονός ότι ταξιδεύουν συστηματικά».
Μεταξύ των εθνικοτήτων που το επισκέπτονται συμπεριλαμβάνονται σαφώς Ευρωπαίοι και -μεταξύ άλλων- Αμερικάνοι, Χιλιανοί, Βραζιλιάνοι και λίγοι Κινέζοι. Βέβαια, σύμφωνα με τον ίδιο, ο μεγαλύτερος όγκος των ξένων που επισκέπτονται το σπήλαιο της Αλιστράτης είναι Βούλγαροι και Ρουμάνοι και ακολουθούν οι Τούρκοι, οι οποίο την τελευταία διετία πληθαίνουν, οι Ούγγροι, οι Τσέχοι και οι Σέρβοι. Μάλιστα, από πέρυσι, πολλοί από τους επισκέπτες του σπηλαίου της Αλιστράτης είναι και επιβάτες διαφόρων εθνικοτήτων, που επιβαίνουν στα κρουαζιερόπλοια που ρίχνουν άγκυρα στο λιμάνι της Καβάλας.
Πάρκαρε και πάλι το τρενάκι στο Φαράγγι Αγγίτη
Μπορεί το 2022 να ξεκίνησε και πάλι τη διαδρομή του το τρενάκι στο Φαράγγι Αγγίτη -το όχημα που στην πραγματικότητα κινείται με ρόδες και με το οποίο την περίοδο 2009-2014, οπότε και έσβησε τη μηχανή του, περιηγήθηκαν κατά μήκος του ποταμού, περισσότεροι από 20.000 Έλληνες και ξένοι- αλλά «φέτος πάρκαρε και πάλι λόγω των αναγκαίων έργων υποδομής που κρίθηκε επιτακτική ανάγκη να γίνουν για την ασφάλεια των επισκεπτών μας», τονίζει ο κ. Καρτάλης, σπεύδοντας να προσθέσει ότι το 2025 το τρενάκι θα ανάψει και πάλι τη μηχανή του.
Ο ίδιος υπενθυμίζει ότι το τρενάκι, με αφετηρία το σπήλαιο Αλιστράτης, για μία ώρα θα διανύει ενάμισι χιλιόμετρο και θα περνά μέσα από τις προϊστορικές βραχογραφίες, οι οποίες απεικονίζουν σκηνές ανθρώπινης δραστηριότητας, αλλά και διάφορα ζώα μιας μακρινής εποχής, πριν από περίπου 2.500 χρόνια.
Το τρένο, θα τερματίζει και πάλι στο σπήλαιο της Αλιστράτης, περνώντας μέσα από μια μαγευτικής φυσικής ομορφιάς διαδρομή στο Φαράγγι του Αγγίτη, που είναι παραπόταμος του ποταμού Στρυμόνα. Οι επισκέπτες, εκτός από τις ομορφιές του ποταμού, θα μπορεί να θαυμάσει τη χλωρίδα και την πανίδα, που είναι από τις πιο σπάνιες και αν είναι τυχεροί ίσως να συναντήσουν -μεταξύ άλλων- αετούς, γεράκια, ερωδιούς και σταχτοτσικνιάδες.
Ελ. Αλ.
*Τις φωτογραφίες παραχώρησε για χρήση ο Νίκος Καρτάλης
