Γράφει ο Καθηγητής Γιώργος Πιπερόπουλος
Θα ξεκινήσω το σημερινό μου άρθρο γνωστοποιώντας στους νεότερους αναγνώστες και υπενθυμίζοντας στους πιο ώριμους στην ηλικία ότι στη δεκαετία του 1980 δίδαξα Ψυχολογία στο ΤΕΦΑΑ του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, ότι διετέλεσα ψυχολόγος στις ΠΑΕ Απόλλων Καλαμαριάς και ΗΡΑΚΛΗΣ και ότι επί σειρά δεκαετιών κοινωνικο-ψυχολογικά άρθρα-απόψεις μου για το ελληνικό ποδόσφαιρο φιλοξενήθηκαν σε πολλές αθλητικές εφημερίδες της Θεσσαλονίκης και της Αθήνας. Υπενθυμίζω, χωρίς εγωιστική έπαρση, ότι μου ανήκει η πατρότητα του εξαντλημένου βιβλίου μου με τίτλο: «Ενας ψυχολόγος στο γήπεδο» και της φράσης-ατάκας:
«Βρίσκω απείρως συναρπαστικότερη την πολιτική του ποδοσφαίρου από το ποδόσφαιρο της πολιτικής…»
**********************
Ότι τα πράγματα είναι βαριά ΑΡΡΩΣΤΑ στον χώρο του ελληνικού ποδοσφαίρου δεν θέλει συζήτηση, θεωρείται ΔΕΔΟΜΕΝΟ και η αλήθεια (χωρίς αυτό να αποτελεί παρηγοριά) είναι ότι δεν πρόκειται για αποκλειστικά Ελληνικό φαινόμενο, αλλά για παγκόσμιο. Απλά, όπως συμβαίνει και σε άλλες εκφάνσεις εθνικών κοινωνικό-οικονομικό-πολιτιτικό και πολιτιστικών δραστηριοτήτων εμείς στην Ελλάδα αγνοούμε τον «μέσο όρο» και ΄λειτουργούμς ή ΑΡΙΣΤΑ ή ΑΡΡΩΣΤΑ…
Αναλύοντας τα τρέχοντα, παλιοί δημοσιογράφοι, παίκτες, παράγοντες και φίλοι μου λένε ότι υπήρξαν χρονιές στην ιστορία του ελληνικού ποδοσφαίρου και εποχές που μένουν και μετουσιώνονται σε αξιομνημόνευτα τεκμήρια μεγαλείου για τους νέους, καθώς χθεσινοί και σημερινοί φίλαθλοι κριτικάρουν το σημερινό ποδόσφαιρο και συναφή φαινόμενα στον ελληνικό χώρο…
Μου μιλάνε πολλοί για το «χθες» και το βρίσκουν φοβερά πιο συναρπαστικό, αισθητά πιο καθαρό, αναμφίβολα λιγότερο εμπορικό από το σήμερα.
Γίνονται αναφορές στον τάδε και τον δείνα, στον απαράμιλλο ψυχισμό «εκείνων» των παικτών, στο πάθος και την αγωνιστικότητα ανθρώπων που πραγματικά αγάπησαν την μπάλα, τα έδιναν όλα σε κάθε αγώνα, το θεωρούσαν ανυπέρβλητη τιμή να φορέσουν την φανέλα της εθνικής, ιερό χρέος και καθήκον να τιμούν τη φανέλα του συλλόγου τους κάθε Κυριακή…
Με εμφανή πόνο αναρωτιούνται πώς και γιατί χάθηκαν εκείνες οι «χρυσές» εποχές!…
Η ψευδαίσθηση του «χθες» σ’ όλο το μεγαλείο της!…
Στις επιστήμες της συμπεριφοράς λέμε πως για κάθε άνθρωπο, άσχετα με την εκπαίδευση και την κοινωνική του θέση, η αναπόληση του «χθες» διακρίνεται από την αντισηπτική μας τάση να εξαφανίζουμε κάθε τι «βρώμικο» και να «ωραιοποιούμε» το παρελθόν πείθοντας τους εαυτούς μας, έστω πρόσκαιρα, ότι ΧΘΕΣ όλα ήταν τόσο όμορφα, τόσο λεβέντικα, τόσο αξιόλογα…
Ενώ σήμερα…
Δεν αποτελεί χαρακτηριστικό γνώρισμα αποκλειστικά και μόνο των ρομαντικών ατόμων αυτή η «εκλεκτική αναπόληση» του παρελθόντος!
Πρόκειται και είναι μια πανανθρώπινη τάση που την εκδηλώνουν, έστω περιστασιακά και εφήμερα, και τα πλέον «προσγειωμένα» άτομα, ακόμη και οι αναγνωρισμένοι «ρεαλιστές», αλλά αυτοί γρήγορα συνέρχονται, ενώ αντίθετα οι ρομαντικοί παραμένουν αθεράπευτα γοητευμένοι με το ωραιοποιημένο χθες!…
Ακούω αυτές τις αναφορές σε περασμένες όμορφες χρονιές και σπουδαίες εποχές και ομολογώ ότι συχνά κάνω αγώνα σαν κοινωνιολόγος-ψυχολόγος και φίλαθλος να καλμάρω ισορροπώντας την εσωτερική μου διαμάχη ανάμεσα στη ρομαντική αναπόληση και την ρεαλιστική αξιολόγηση, να καταπολεμήσω αυτή την ψευδαίσθηση των ωραίων εποχών που ουσιαστικά ποτέ δεν… τις είχαμε!
Έχουμε εδώ και πολλά χρόνια στην Ελλάδα «επαγγελματικό» ποδόσφαιρο και αμέτρητοι είναι οι επικριτές του, όπως αμέτρητα είναι και τα υπέρ του θεσμού θετικά επιχειρήματα.
Έχουμε Διοικητικά Συμβούλια που απαρτίζονται από «μετόχους», δηλαδή από ιδιοκτήτες των Ποδοσφαιρικών Ανώνυμων Εταιρειών.
Έχουμε παίκτες που καθώς εισέπραξαν και εισπράττουν μυθικά ποσά, έγιναν μέτοχοι ή ιδιοκτήτες επιχειρήσεων, ζουνε σε σύγχρονα «παλάτια», οδηγούν πανάκριβα αυτοκίνητα και ντύνονται πολύ… σικάτα!.
Έχουμε χρυσοπληρωμένους ξένους και ντόπιους προπονητές που εισπράττουν, κατά μέσο όρο, χοντρά νούμερα σε ευρώ ή δολάρια, ενώ η νομοθεσία λέει πως ο μισθός τους σταματά σε μερικές χιλιάδες ευρώ τον μήνα!
Έχουμε όμορφα εθνικά στάδια με σύγχρονους χλοοτάπητες, έχουμε πλήρη κάλυψη των αγώνων με τα σύγχρονα ηλεκτρονικά μέσα του ραδιοφώνου και της τηλεόρασης.
Έχουμε δεκάδες καθημερινών και εβδομαδιαίων εφημερίδων και περιοδικών που ασχολούνται με τα σπορ, γενικά, και το ποδόσφαιρο ειδικά.
Έχουμε το ΠΡΟ-ΠΟ να κάνει απλούς φιλάθλους πλούσιους κάθε εβδομάδα, ενώ ταυτόχρονα «γεμίζει» τον ιδιοκτήτη του κορβανά με εκατομμύρια.
Έχουμε καλοκαιρινές προετοιμασίες στο «εξωτερικό», έχουμε τους ξένους παίκτες σε κάθε ομάδα, έχουμε και εξειδικευμένους «μεσάζοντες» στις συχνές μεταγραφικές «αγοραπωλησίες» που ΘΗΣΑΥΡΙΖΟΥΝ!
Έχουμε εκείνο το «αθάνατο παρασκήνιο» που δρα σε σύγχρονες μεθόδους και τεχνικές.
Έχουμε τον κλασικό κυκλοθυμισμό της ντόπιας σφυρίχτρας.
Έχουμε «σικέ» παιχνίδια και «ίντριγκες» ανάμεσα σε παίκτες και διοικήσεις, ανάμεσα σε παίκτες – διοικήσεις – σφυρίχτρες και, και, και…
Έχουμε συνδέσμους… χούλιγκαν!
ΠΟΔΟΣΦΑΙΡΟ, όμως, έχουμε;
Αν θέλουμε να είμαστε ρεαλιστές πρέπει να παραδεχθούμε ότι… ΔΕΝ έχουμε, ή μάλλον έχουμε, αλλά με τα τόσα εκατομμύρια ευρώ που επενδύθηκαν σε παίκτες και ΠΑΕ, με τα τόσα που «λέμε» ή όντως ξοδεύουμε, δεν φτάσαμε εκεί που θα έπρεπε.
Αν θέλουμε να είμαστε ρεαλιστές, θα δούμε ότι πολλά από τα σημερινά είδωλα του «πράσινου παλκοσένικου» ουσιαστικά δεν βοηθήθηκαν ποτέ να γίνουν «επαγγελματίες» να ζουν, να δρουν, να παίζουν, να συμπεριφέρονται σαν «επαγγελματίες»…
Τη μια μέρα είναι άσημα, φτωχά παιδιά και την άλλη μέρα μερουσιώθηκαν σε διάσημους, χρυσοπληρωμένους παίκτες χωρίς να παρεμβληθούν οι απαραίτητες διαδικασίες εκμάθησης του ρόλου, των δικαιωμάτων και των υποχρεώσεων του «επαγγελματία» ποδοσφαιριστή.
Στο μακρινό χθες είχαμε παράγοντες που «εθελοντικά» και υποτίθεται με προσωπικά τους έξοδα έπαιρναν στα χέρια τους, τους συλλόγους γιατί αγαπούσαν την μπάλα, αγαπούσαν το ποδόσφαιρο…
Σήμερα έχουμε πάλι «παράγοντες» που με δικά τους χρήματα συντηρούν τις ομάδες, τους συλλόγους που δεν είναι πια απλά σωματεία αλλά «Ποδοσφαιρικές Ανώνυμες Εταιρείες»!
Θα μου πείτε «καλά οι εισπράξεις που γίνονται, τα έσοδα από τις διαφημίσεις, τα έσοδα τα εκατομμύρια από τις μεταγραφές, τα εκατομμύρια ευρώ σε εισιτήρια που από πραγματική “αγάπη” προσφέρει ακόμη ο “ανώνυμος” αγνός φίλαθλος, πού πηγαίνουν;».
Το ελληνικό ποδόσφαιρο, όσο κι αν άλλαξαν πολλές πτυχές του και πολλά πρόσωπα, όσο κι αν γιγαντώθηκε με αστρονομικά ποσά «ο χορός των εκατομμυρίων», βασικά… δεν άλλαξε και πολύ από το τόσο «ωραιοποιημένο χθες»…
Αυτό, για να είμαστε αντικειμενικοί, το πιστοποιούν κάθε χρόνο οι «παρουσίες» που δίνουμε στα ευρωπαϊκά γήπεδα σαν τους… κομήτες (με την ιστορικά ΑΝΕΠΑΝΑΛΗΠΤΗ της ΕΘΝΙΚΗΣ και του Όττο Ρεχάγκελ στο EURO-2004) και το πιστοποιεί η αθρόα εισαγωγή «ξένων» ποδοσφαιριστών και προπονητών.
Λυπάμαι αν σας στενοχώρησα σήμερα, αλλά αυτή η «ωραιοποίηση του χθες» είναι μια… ψευδαίσθηση και ομολογώ σαν απλός φίλαθλος ότι αυτό το ανυπόφορο «σήμερα» αν δεν νοικοκυρευτούμε θα μας φαίνεται μετά από μερικά χρόνια με την συγκεκριμένη ψυχολογική διαδικασία ‘ωραιοποίησης’:
«Απαράμιλλα γοητευτικό!..»
