Γράφει ο Καθηγητής Γιώργος Πιπερόπουλος
Τις τελευταίες μέρες απολαμβάνουμε τους αγώνες ποδοσφαίρου «Euro-2020» που μας στέρησε η πανδημία. Βλέπουμε συναρπαστικό ποδόσφαιρο σε επίπεδο Εθνικών Ομάδων, βιώσαμε και θα δούμε και πολλές άλλες ατομικές προσπάθειες κορυφαίων παικτών και θα χειροκροτήσουμε τις συλλογικές προσπάθειες εκπληκτικών ομάδων, παραμερίζοντας την πικρία ότι λείπει η δική μας Εθνική Ομάδα.
Είδαμε και θα βιώσουμε εκπλήξεις που δημιουργήθηκαν καθώς οι παίκτες πειθάρχησαν στο «εμείς» και προσπάθειες που χάθηκαν επειδή επικράτησε το ΕΓΩ!..
Στο γήπεδο, τελικά, τι προέχει, πειθαρχία ή πρωτοβουλία;
Να ένα δίλημμα κάθε παίκτη, κάθε προπονητή σε κάθε λεπτό του αγώνα σε κάθε ανοικτό ή κλειστό γήπεδο ποδοσφαίρου, μπάσκετ ή βόλεϊ και κάθε άλλου ομαδικού σπορ…
Δίλημμα; Λάθος….
Όσο και αν σοκάρει η διαπίστωσή μου πιστεύω ότι ουσιαστικά δεν υπάρχει τέτοιο δίλημμα, ότι βασικά πρόκειται για την παρανόηση της πραγματικότητας που θεμελιώνεται στη συχνή επανάληψή της….Μοιάζει δηλαδή με τη θέση του αρχαίου μας φιλοσόφου Ηράκλειτου ότι εάν επαναλάβεις αρκετές φορές κάποιο ψέμα, στο τέλος πες, πες, πες θα το δεχτείς και συ ο ίδιος ως…αλήθεια!…
Πειθαρχία, λοιπόν;
Σίγουρα η πειθαρχία είναι απαραίτητη στα ομαδικά σπορ όπως το ποδόσφαιρο, το μπάσκετ ή το βάλλει, τόσο απαραίτητη όσο και η αγαστή συνεργασία μεταξύ παικτών που στοχεύει μόνιμα σε δύο σταθερούς σκοπούς- την προστασία της δικιάς μας εστίας ή μπαγκέτας ή καρτ και την παραβίαση της αντίπαλης!
Οι έντεκα ρόλοι που υποδύονται σε κάθε ποδοσφαιρική αναμέτρηση οι παίκτες μιας ομάδας ή οι πέντε αντίστοιχοι στο μπάσκετ δεν είναι απόλυτα κομμένοι και ραμμένοι ούτε τελεσίδικα στερεότυποι. Οπωσδήποτε στο ποδόσφαιρο ένας αμυντικός παίκτης δεν είναι κυνηγός και αντίστροφα, αλλά στο σύγχρονο ποδόσφαιρο με τις προϋποθέσεις καλογυμνασμένων ανδρών που διαθέτουν τεχνικές γνώσεις και ικανότητες και την κατάλληλη ψυχολογική “φόρμα” τα πάντα είναι δυνατά και βρίσκονται μέσα στους κανόνες του παιχνιδιού!
Πειθαρχώντας στο συγκεκριμένο σύστημα που υποδεικνύει ο προπονητής οι παίκτες κάθε ομάδας μπορούν και να ολοκληρώσουν τους ρόλους τους και να υποχρεώσουν τον αντίπαλο να προσαρμοσθεί στο δικό τους στυλ.
Στην εξέλιξη, όμως, κάθε παιχνιδιού συχνά, πιο συχνά παρότι θα πίστευε κανείς αβίαστα, τα συστήματα εναλλάσσονται καθώς η κάθε ομάδα στοχεύει να επιβληθεί του αντιπάλου της ή οι εξελίξεις των φάσεων αναιρούν τη λογική του δικού μας συστήματος της προσυμφωνημένης στρατηγικής!
Πειθαρχία, λοιπόν, με εξαφάνιση κάθε ίχνους πρωτοβουλίας;
Όσες ομάδες και όσοι τεχνικοί και παίκτες το πιστεύουν και το εφαρμόζουν αυτό, συνήθως με το τελικό σφύριγμα…ψάχνονται!
Πειθαρχία σημαίνει πιστή προσήλωση στις απαιτήσεις κάθε μεμονωμένου ρόλου κάθε συγκεκριμένου μέλους της ομάδας των έντεκα ή των πέντε και συλλογικά τήρηση της στρατηγικής που συμφωνήθηκε πριν την έναρξη του αγώνα…
Και η πρωτοβουλία;
Οι ευκαιρίες για ανάπτυξη πρωτοβουλίας σε κάθε αγωνιστική αναμέτρηση είναι σχεδόν απεριόριστες: ακόμη και οι πλέον ισχυρές και καθιερωμένες ομάδες, ακόμη και οι πλέον δυνατοί παίκτες κάνουν σφάλματα, αφήνουν κενά, δημιουργούν τις προϋποθέσεις για την εφαρμογή της κόντρας για ανάπτυξη πρωτοβουλίας από τους παίκτες ακόμη και ενός ασθενέστερου αγωνιστικά αντιπάλου. Εδώ ακριβώς δημιουργούνται οι προϋποθέσεις όχι μόνο για την διαπίστωση της επιθυμίας αλλά και για την επιτυχημένη επίδειξη πρωτοβουλίας.
Πειθαρχία ή πρωτοβουλία;
Το δίλημμα είναι, επαναλαμβάνω εμφαντικά, πλαστό, είναι ίσως στενά συνυφασμένο μόνο με ολάκερη την ατομική και συλλογική νοοτροπία μας, την προσωπικότητά μας, την κοινωνική μας ψυχολογία– καθώς δύσκολα όχι μόνο μέσα στα γήπεδα, ανοικτά, κλειστά, στεγνά ή υγρά, πάνω στο συναρπαστικό παλκοσένικο των σπορ αλλά και σε κάθε δραστηριότητά μας αδυνατούμε να το παραδεχθούμε…
Όπως και να το δούμε όσο κι αν το ταλαιπωρήσουμε δεν παύει να είναι καθοριστικό εθνικό, ψυχολογικό μας χαρακτηριστικό….
Είμαστε ένας απειθάρχητος λαός.
Μας συγκινεί η ατομική προσπάθεια, ανάβουμε σαν Έλληνες με τις επιδείξεις πρωταγωνιστικής πρωτοβουλίας πού, όταν επιτύχει την αναγάγουμε σε “ηρωική πράξη” κάποιου ταλαντούχου ημίθεου των γηπέδων…
Αδυνατούμε να κατανοήσουμε ότι η πειθαρχία δεν αναιρεί, δεν αποκλείει την πρωτοβουλία…
Ενώ η πρωτοβουλία, ως αποκλειστικός στόχος, ως αναλλοίωτη συμπεριφορά, διαλύει, αναιρεί, κατακερματίζει την πειθαρχία. Σίγουρα μερικές φορές μια πρωτοβουλία απολήγει – κατά λάθος – σε επιτυχία, αλλά ας μην μπερδευόμαστε: κάθε κανόνας έχει τις εξαιρέσεις του που απλούστατα υπάρχουν για να τον επιβεβαιώνουν!
Και στα σπορ οι επιστήμες της ψυχολογίας και της κοινωνιολογίας μας υποχρεώνουν να συστήσουμε πρώτιστα την τήρηση της πειθαρχίας την ίδια στιγμή που τα ψυχό-διανοητικά και ψυχό-συναισθηματικά μας αισθητήρια βρίσκονται σε κατάσταση ετοιμότητας έτσι ώστε όταν χρειασθεί επίδειξη πρωτοβουλίας να το…τολμήσουμε!…
Και αυτά τα λεγόμενά μου ας τα πάρουν υπόψη τους και οι κάθε λογής παράγοντες και παραγοντίσκοι που δυσκολεύουν αφάνταστα το έργο του προπονητή καθώς και οι ίδιοι με τις ακατονόμαστες «πρωτοβουλίες» τους διασπούν την ενότητα της ομάδας και καταστρέφουν – με τις πασίγνωστες συνέπειες – την τόσο απαραίτητη αίσθηση “ πειθαρχίας ” στις εντολές του τεχνικού ηγέτη…
Πειθαρχία ή πρωτοβουλία;
Κλείνω προτείνοντας να απολαύσουμε τα υπόλοιπα παιχνίδια μέχρι την ημέρα του τελικού που θα γίνει σε Βρετανικό έδαφος και συγκεκριμένα στο Wembley Stadium στις 11 Ιουλίου.
Το δίλημμα είναι πλαστό.
Σε κάθε ομάδα, βασικά, απαιτείται πειθαρχία με ετοιμότητα για ανάληψη και επίδειξη πρωτοβουλίας…
