Της Μαρίας Σπυράκη
Ο Γιούνκερ ανακοίνωσε το Σχέδιο για την Ανάπτυξη και τις δουλειές στην ολομέλειά μας στο Στρασβούργο το Νοέμβριο του 2014.
Η ιδέα ήταν να περάσουμε στην νέα εποχή των χρηματοδοτήσεων έργων και μικρομεσαίων στην Ευρώπη αξιοποιώντας το κορυφαίο συγκριτικό πλεονέκτημα της ΕΕ. Το μήνυμα συμπυκνώνεται στα εξής:
«Στην ΕΕ είμαστε μία ασφαλής αυλή και μπορούμε να γίνουμε ακόμη ασφαλέστερη με τις εγγυήσεις που προσφέρουμε μέσω της τεχνογνωσίας της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων. Εφόσον επενδύσετε στο έδαφος της ΕΕ μόνο να κερδίσετε μπορείτε…»
Συνολικά 21 δις για δουλειές και υποδομές προσφέρονται με τη μορφή εγγυήσεων από τον κοινοτικό προϋπολογισμό και την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων με στόχο να μοχλεύσουν 315 δις μέχρι το 2018. Μέχρι τον Ιούλιο 2017 το Σχέδιο Γιούνκερ, μέσω του Ευρωπαϊκού Ταμείου Στρατηγικών Επενδύσεων, που είναι το χρηματοδοτικό του εργαλείο, μόχλευσε 225,3 δις δηλαδή έφθασε στο 72% του στόχου.
Στην Ελλάδα ως τώρα έχουν εγκριθεί 1,2 δις τα οποία αναμένεται να μοχλεύσουν 3,7 δις. Από μία απλή αναζήτηση στην ιστοσελίδα της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων, θα δει κανείς ότι σχεδόν το 1 δις προέρχεται από χρηματοδοτήσεις σε τράπεζες που προορίζονται για δάνεια σε μικρομεσαίους (465 εκ. σε Alpha και Εθνική) 60 εκ. σε ιδιωτικές εταιρίες (CretaFarm, Upstream, Diorama) ενώ 280 εκ. έχουν εγκριθεί για το έργο της Fraport των περιφερειακών αεροδρομίων. Δάνειο 24 εκ έλαβε η ΤΕΡΝΑ για το αιολικό πάρκο στη Βοιωτία και τέλος το ψηφιακό έργο που αναφέρεται στον πίνακα αφορά δάνειο 150 εκ. που θα λάβει ο ΟΤΕ, δηλαδή η Deutsche Telekom.
Τα ερωτήματα που εύλογα εγείρονται με βάση τα παραπάνω δεδομένα είναι:
α: Γιατί η κυβέρνηση δεν κατόρθωσε ως τώρα να χρηματοδοτήσει κανένα μεγάλο έργο υποδομής από το Σχέδιο Γιούνκερ; Από τη σύνδεση του λιμανιού της Θεσσαλονίκης με την ΠΑΘΕ -σχετική απάντηση της Επιτρόπου Μεταφορών Βιολέτα Μπουλκ σε ερώτησή μου – μέχρι το αεροδρόμιο της Καστοριάς, το τούνελ στην περιφερειακή του Υμηττού και το σταθμό των υπεραστικών λεωφορείων, οι σχετικές προτάσεις κρέμονται στο διαδικτυακό τόπο του Ευρωπαϊκού Ταμείου Στρατηγικών Επενδύσεων χωρίς νεώτερα.
β: Πόσα από τα χρήματα που έχουν υπογράψει οι Τράπεζες στο πλαίσιο του Σχεδίου Γιούνκερ έχουν φθάσει στις μικρομεσαίες επιχειρήσεις; Η αδυναμία των μικρομεσαίων να διαχειριστούν τα δάνεια τους και η ταυτόχρονη αδυναμία των Τραπεζών να διευθετήσουν το πρόβλημα αφήνει μια μεγάλη ευκαιρία να πάει χαμένη. Στην Ιταλία αλλά και στη γειτονική Βουλγαρία οι πόροι του Σχεδίου Γιούνκερ αποτελούν το βασικό πυλώνα χρηματοδότησης των μικρομεσαίων. Τουλάχιστον τρεις φορές ο αρμόδιος αντιπρόεδρος της Κομισιόν Γίρκι Κατάινεν πρότεινε δημοσίως στην Ελλάδα να συστήσει χρηματοδοτικές πλατφόρμες που θα δίνουν δάνεια από 3 εως 50 χιλιάδες ευρώ σε μικρομεσαίους. Δεν εισακούστηκε…
γ: Γιατί η κυβέρνηση δεν έχει ορίσει ως σήμερα Αναπτυξιακή Τράπεζα; Πάνω από 40% των πόρων του Σχεδίου Γιούνκερ μοχλεύονται μέσω των Αναπτυξιακών Τραπεζών. Και οι 26 από τις 27 χώρες που μοχλεύουν πόρους από το Σχέδιο Γιούνκερ έχουν εξ΄ αρχής ορίσει μία ή περισσότερες Αναπτυξιακές Τράπεζες. Η κυβέρνηση είχε εδώ και ένα χρόνο το πράσινο φως των πιστωτών να προχωρήσει στην μετεξέλιξη του ΕΤΕΑΝ σε Αναπτυξιακή Τράπεζα – σχετική απάντηση του Επιτρόπου Μοσχοβισί σε ερώτησή μου – και τελικά υπόσχεται τώρα, μετά από παραίνεση του Eurogroup, ότι η Αναπτυξιακή Τράπεζα θα λειτουργήσει το πρώτο εξάμηνο του 2018, οπότε και τελειώνει η πρώτη φάση του Σχεδίου Γιούνκερ.
Τα δεδομένα δείχνουν πως η κυβέρνηση δεν μπορεί να χρησιμοποιήσει το νέο, μοντέρνο και ανταγωνιστικό χρηματοδοτικό εργαλείο του Σχεδίου Γιούνκερ. Ο λόγος είναι απλός. Το Σχέδιο Γιούνκερ δεν χρηματοδοτεί χώρες αλλά projects, είναι δηλαδή ευθέως ανταγωνιστικό και θέλει σοβαρές, ώριμες, βιώσιμες και κερδοφόρες προτάσεις. Τέτοιες ετοίμασαν, κατέθεσαν και έλαβαν χρηματοδότηση εθνικές και τοπικές αρχές όχι μόνο από μεγάλες χώρες, όπως η Γερμανία και η Γαλλία, αλλά και νέοι στην ΕΕ όπως η Κροατία.
Το Σχέδιο Γιούνκερ είναι για πολλούς η αρχή του τέλους των επιδοτήσεων. Είναι σίγουρα για όλους η νέα τάση για την προσέλκυση επενδύσεων στην ΕΕ. Στη δεύτερη φάση του ,που θα διαρκέσει ως το 2020, ο στόχος είναι να μοχλευθούν 500 δις ευρώ. Στην Ελλάδα χάσαμε ήδη την πρώτη φάση. Η άγνοια, η δαιμονοποίηση του κέρδους και η παντελής πολιτική αδυναμία της κυβέρνησης να προσελκύσει επενδύσεις κοστίζουν τελικά πολύ περισσότερο από τα δάνεια των Μνημονίων. Κρατούν την Ελλάδα αλυσοδεμένη στην εποχή των επιδοτήσεων όταν το τρένο των επενδύσεων στην Ευρώπη δεκαπενταπλασιάζει ταχύτητα (15 είναι ο πολλαπλασιαστής των επενδύσεων στο Σχέδιο Γιούνκερ).
