Του Γιάννη Κορομήλη
Ένας από τους μεγαλύτερους συγγραφείς του κόσμου ο, κατά τον Αλμπέρ Καμύ προφήτης της εποχής μας, Φιοντόρ Ντοστογιέφσκι , θέλοντας προφανώς να αναδείξει την πολυδυναμία της διαφθοράς, έγραψε μια νουβέλα μια προσφυή νουβέλα με τίτλο: «Το όνειρο ενός γελοίου». Η κεντρική ιδέα της νουβέλας είναι η εξής: Ο γελοίος κάποιου ρωσικού χωριού, πρωί πρωί πήγε στο τοπικό καφενείο και, απευθυνόμενος στους θαμώνες του, λέει ότι το βράδυ που προηγήθηκε είδε ένα παράξενο όνειρο. Δεν ήξερε πώς, βρέθηκε στο όνειρο του σ΄ένα άλλο άγνωστο πλανήτη. Οι άνθρωποι εκεί – που έμοιαζαν εξωτερικά εμάς, τους γήινους – δεν μπορεί, έλεγε, να ήταν άνθρωποι. Γιατί από άποψη συμπεριφοράς, πολιτισμού ήταν το κάτι άλλο. Δεν είχαν ούτε αστυνομία, ούτε στρατό, ούτε δικηγόρους , δικαστήρια, ούτε φυλακές. Δεν μάλωναν ποτέ μεταξύ τους, ούτε ήξεραν τι πάει να πει πόλεμος, ή δικτατορία ή αδικία. Με δυο λέξεις ήταν ένα κόσμος παντελώς διαφορετικός από το δικό μας.
«Έμεινα – στο όνειρο μου βέβαια- μια περίπου ώρα. Ύστερα έφυγα. Γύρισα πίσω στη γη». Κάποιος από τους παρευρισκόμενους τον ρώτησε: Και τι έκανες αυτή την ώρα στον ξένο πλανήτη; Και πήρε την απάντηση του:
«ΤΟΥΣ ΔΙΕΦΘΕΙΡΑ ΟΛΟΥΣ»!!! Ένας ολόκληρος κόσμος, δηλαδή, πολιτισμένος, ηθικός, αγγελικά πλασμένος, διεφθάρη από ένα γελοίο συνάνθρωπό μας. Μάλιστα σε μια μόνο ώρα!. Αυτή είναι η δύναμη της διαφθοράς…
Εμείς οι Έλληνες προπάντων, λόγω της μακραίωνης και πλούσιας ιστορίας μας, έχουμε ζήσει και πάθει πολλά καθ΄όλη τη διάρκεια της ιστορίας μας. Για να μην μιλήσουμε και για τη προϊστορία μας- μακραίωνη- επίσης και για το «συλλογικό μας ασυνείδητο», όπως και τα «αρχέτυπα» που το διαπερνούν, όπως πρώτος αναφέρθηκε σ΄αυτά ο μαθητής του Φρόιντ, κι ένας από τους τρεις «ψυχολόγους του βάθους» ο Ελβετός ψυχίατρος Καρλ Γκούσταβ Γιουνγκ.
Με τα δεδομένα που προαναφέρθηκαν (αρχέτυπα, συλλογικό ασυνείδητο, δύναμη της διαφθοράς) εξηγείται εύκολα τόσο το φαινόμενο του λαϊκισμού- το οποίο παρουσιάζει στις μέρες μας ανοδικές τάσεις- όσο και η επιδημική του διάσταση. Μπορούμε λοιπόν να ισχυριστούμε ότι από το 1981 και μέχρι σήμερα στη χώρα μας τελικά έχουμε «λαϊκίστικη δημοκρατία». Η οποία, τα τελευταία τέσσερα περίπου χρόνια, έχει παρουσιάσει και δείγματα περεταίρω ενίσχυσης του λαϊκισμού και συρρίκνωσης της Δημοκρατίας.
Ο καθηγητής πανεπιστημίου (παλιότερα στο Αριστοτέλειο και τώρα στο Κεντρικό Ευρωπαϊκό Πανεπιστήμιο της Βουδαπέστης και στο του Ελσίνκι Φιλανδίας) Τάκης Σ. Παππάς, ερμηνεύει ως εξής την κρίση που μας ταλαιπωρεί από το 2010 μέχρι σήμερα, και κανείς δεν ξέρει μέχρι πότε «… Η ελληνική κρίση είναι συνέπεια του γεγονότος ότι στη μεγάλη πολιτική και ιδεολογική μάχη που δόθηκε κατά τη Μεταπολίτευση (από το 1974 και εντεύθεν) ανάμεσα στον Φιλελευθερισμό και στον λαϊκισμό, ο λαϊκισμός επικράτησε κυριολεκτικά «κατά κράτος…»
Αξίζει, νομίζω, να προσθέσουμε εδώ και μια ακόμη άποψη. Αυτή του Γερμανού καθηγητή του πανεπιστημίου Πρίνστον Γιαν – Βέρνερ Μύλερ ο οποίος έγραψε για το λαϊκισμό: «… Ο λαϊκισμός στην Ευρώπη συνδέεται, πρωτίστως από φιλελεύθερους σχολιαστές, με ανεύθυνες πολιτικές ή διάφορες μορφές πολιτικής «μαστροπείας» ( με τη «δημαγωγία» και το «λαϊκισμό» να χρησιμοποιούντα ως εναλλάξιμες έννοιες(…). »
Συγκεκριμένα εδώ και καιρό ο λαϊκισμός έχει συνδεθεί με τη συσσώρευση δημοσίου χρέους αυτή η σχέση λαϊκισμού -δημοσίου χρέους κυριαρχεί και στις πρόσφατες συζητήσεις, σχετικά με κόμματα, όπως ο ΣΥΡΙΖΑ στην Ελλάδα ή οι Ποδέμος στην Ισπανία, τα οποία πολλοί ευρωπαίοι σχολιαστές θεωρούν εκδοχές του «αριστερού λαϊκισμού».
Τα προαναφερθέντα θα μας βοηθήσουν ασφαλώς στην αναζήτηση της σωστής απάντησης στο ερώτημα που τέθηκε στις αρχές της εβδομάδας από τη στήλη: « …2. Υπάρχει δρόμος εξόδου από το τέλμα στο οποίο ταλανιζόμαστε, ώστε να βρεθούμε κάποτε (και πότε;) στην κανονικότητα, στην αξιοπιστία και στην αξιοπρέπεια;
Συνεχίζεται…
