Γράφει: Ιω. Α. Καλιαμπός
Στις 7 Ιουλίου 2004 ο Μίχος Γ. Ζιώγας-Ντουραλής (†2005) εξιστορεί τις περιπέτειές του στον πόλεμο της Αλβανίας. Η συζήτηση αναφέρεται στη θυσία του αδερφού του Κώστα Γ. Ζιώγα (1912-1941). Επειδή ο Μιχάλης είναι κλινήρης στο σπίτι του, στη συζήτηση συμμετέχει και η λατρευτή του σύζυγος Όλγα (†2018), το γένος Ν. Γερομιχαλού. Μεταφέρω την κουβέντα, όπως την άκουσα από τον Μιχάλη (τοπικό ιδίωμα).
ΤΟΠΙΚΟ ΙΔΙΩΜΑ: Ι Κώτσιους ι Ζιώγας σκουτώθκι σ’ ν’ Αλβανία του ’41 ζ Μπάλιανη στις 15 του Γενάρ’. Ήταν μι τουν ανθυπολοχαγό Απουστόλ’ Δάμπλια.
Του ταχιά έμαθι κι αυτός ότι σκουτώθκι ι Κώτσιους. Ιγώ αλληλογραφούσα. Δεν είχα μάθ’ ότι σκουτώθκι. Σ’ ν’ Αλβανία κι ‘γώ. Ταλιπουρήθκα κι ‘γώ στου μπόλιμου. Τάγμα Μαντούβαλου. Ξικινήσαμι απ’ τ’ Σαλουνίκ’ μαζί για του μπόλιμου. Υπό τη διοίκησή του. Ιγώ ήμαν μι του 50 σύνταγμα. Ι Κώτσιους είχι του 16. Ήταν ιδώ. Επιστρατεύτηκι, της κλάσιως του ’32. Υπηριτούσι κι όταν κηρύχθκι ι πόλιμους. Ιγώ ήμαν μπρουστά, προυτού κηρυχτεί ο πόλιμος στην Νεροπηγή, στα σύνορα. Στης Φλώρινας τα χωριά ικεί γύρου. Ι Κώτσιους ήταν δικανέας. Κι ήταν προπολεμικός στη θητεία. Κι κατατάθκαμι. Ιγώ ήμαν στρατιώτς. Κληρουτός τότι.
Κατατάθκαμι στη Βέροια. Κι ι Κώτσιους. Του χουριό μας ικεί κατατάθκαμι. Δε θυμούμι αν ήταν μαζί κι ι Γιάντζ τ’ Νικουλή (Γερομιχαλός). Ι Κώτσιους ήταν υπό την διοίκηση του Απουστόλ’. Κι όταν τραυματίσκι ι Απουστόλς, ι Κώτσιους του μπήρι στουν ώμου. Κι του ταχιά σκουτώθκι ι Κώτσιους. Ιγώ του έμαθα όταν μι έστειλι γράμμα η διοίκηση. Μιτά απού μέρις. Ζήτησα πληροφορίες (κλαίει).
ΟΛΓΑ: Μη συγκινέσι τώρα, δε γκάμ’. Μη στεναχωριέσι.
ΜΙΧΑΛΗΣ: Κι μ’ απάντζι του 16 σύνταγμα.
ΟΛΓΑ: Βρήκαν τα οστά τουν αδιρφό σ’ του Γκώτσιου; τα ‘φιραν ιδώ;
ΜΙΧΑΛΗΣ: Όχ’. Ποιός να τζ βρει ικεί που ήταν οι καημέν’ σ’ ν’ Αλβανία! Κατουχή ήταν, δε σ’ άφναν πουθινά να πας. Κι ποιος να φρουντίσ’ ύστιρα! Ύστιρα είχαμι ανταρτουπόλιμουν.
–Μαζί με τον Κώτσιο πήγατε στην Αλβανία;
-Ιγώ υπηριτούσα κληρουτός. Ήμασταν στα σύνουρα. Κι ύστιρα λάβαν μέρους εφιδρείες ζ ντζ 14 του Φλιβάρ’. Του ’41. Απ’ τουν Ουκτώβριου είχαμι φύγ’. Προμηνύουνταν…Διότι τουν Αύγουστο είχαν βουλιάξ’ την “Έλλη”.
-Σε ποια σύνορα πήγες;
-Στου Μοράβα.
-Ο Κώτσιος;
-Στη Μπάλιανη. Μέσ’ σ’ ν’ Αλβανία. Στου 16 σύνταγμα.
-Όταν ο Αποστόλης Δάμπλιας τραυματίστηκε, έφυγε από εκεί;
-Του μπήραν τραυματία, του μπαν στου νουσουκουμείου. Την επαύριο ο Κώτσιος σκοτώθκι. Μετά, όταν ζήτησα πληροφορίες από το σύνταγμα μι είπαν:
«έφυγι, έπεσε ηρωϊκώς μαχόμενος».
———-
Σημείωση: Στο Ηρώο της Σκοτίνας καταγράφονται τα θύματα της Αλβανίας: 1) Κωνσταντίνος Ζιώγας, 2) Αναστάσιος Οικονόμου, 3) Απόστολος Τσινιάνης, 4) Ιωάννης Γερομιχαλός, 5) Νικόλαος Παραμύθας, 6) Γεώργιος Τράντας, 7) Γεώργιος Σαούλιας, 8) Αθανάσιος Σαούλιας.
