Τρισεκατομμύρια λίτρα φρέσκου, δωρεάν νερού πέφτουν από τον ουρανό πάνω στις πόλεις του πλανήτη κάθε χρόνο – κι όμως το μεγαλύτερο μέρος καταλήγει στις υδρορροές, τις αποχετεύσεις και τα ποτάμια. Στην καλύτερη περίπτωση αυτό αποτελεί τεράστια σπατάλη φυσικών πόρων. Στη χειρότερη δημιουργεί καταστροφικές αστικές πλημμύρες, με ανθρώπινα θύματα και περιουσίες να εξαφανίζονται κάτω από το νερό.
Η επιβίωση και η εξέλιξη ανθρώπινης κοινωνίας εξαρτάται από τη διαχείριση του νερού παγκοσμίως, τη στιγμή μάλιστα που η ανάγκη για νερό έχει σχεδόν οκταπλασιαστεί, ανάμεσα στο 1900 και το 2010. Η αύξηση του πληθυσμού της γης, η οικονομική ανάπτυξη και η μετατόπιση των διατροφικών συνηθειών «ζητούν» όλο και περισσότερο νερό. Κάπου το νερό λείπει και κάπου περισσεύει…
Με τις πόλεις να γιγαντώνονται και την κλιματική αλλαγή να απειλεί με ακραία καιρικά φαινόμενα, πέφτουν στο τραπέζι πολλές λύσεις. «Πρέπει να βρούμε νέους τρόπους να σκεφτούμε το νερό της βροχής, όχι σαν πρόβλημα αλλά σαν ευκαιρία και σαν ένα φυσικό πόρο που θα αυξήσει τις προμήθειές μας» έχει δηλώσει ο καθηγητής μηχανικής περιβάλλοντος του Stanford, Richard Luthy.
Στη διάσκεψη για το κλίμα στη Γλασκώβη, δεν δόθηκε αρκετή προσοχή στα ζητήματα που αφορούν στο νερό, τόνισε ο Τιμ Γουέινραϊτ (Tim Wainwright), διευθύνων σύμβουλος της WaterAid. «Ο τρόπος που επηρεάζει η κλιματική αλλαγή τους ανθρώπους είναι σχεδόν εξολοκλήρου μέσω του νερού, είτε γιατί είναι υπερβολικά πολύ, είτε υπερβολικά λίγο. Οπότε, γιατί δεν μιλάμε για το νερό συνεχώς; Χρειαζόμαστε για το νερό το είδος δράσης που ήδη συμβαίνει για την ενεργειακή μετάβαση», τόνισε.
Μελέτη του 2016 διαπίστωσε ότι τα δύο τρίτα του παγκόσμιου πληθυσμού- 4 δισεκατομμύρια άνθρωποι- ήταν αντιμέτωποι με ελλείψεις νερού και πολλοί ήταν σε αυξημένο κίνδυνο πλημμυρών και ξηρασιών, που προκαλεί η κλιματική κρίση.
«Η κλιματική κρίση είναι μία κρίση νερού στον πυρήνα της», ανέφερε χαρακτηριστικά ο Γουέινραϊτ. Τα μοτίβα των βροχοπτώσεων έχουν αλλάξει σε πολλά μέρη του πλανήτη. «Πιο έντονες και πιο συχνές πλημμύρες μολύνουν τις πηγές νερού και καταστρέφουν καλλιέργειες ή σπίτια, ενώ μεγαλύτερης διάρκειας και συχνότερες ξηρασίες στερεύουν τις πηγές που πολλοί άνθρωποι χρειάζονται για να επιβιώσουν».
Ο Γουέινραϊτ επισημαίνει ότι υπάρχει ελάχιστη δράση για να βοηθηθούν οι κοινότητες που επηρεάζονται. Ανάλυση της WaterAid το 2020 διαπίστωσε ότι το νερό έχει λάβει λιγότερο από το 3% της κλιματικής χρηματοδότησης συνολικά.
Στην Κίνα το νερό…. είναι πρόβλημα
Στην Κίνα, μία από τις πιο γρήγορα αναπτυσσόμενες οικονομίες του κόσμου, το νερό… διχάζει! Με πληθυσμό 1,4 δισεκατομμυρίων ανθρώπων, και μετά από δεκαετίες αστικοποίησης και ρύπανσης, το νερό «διχάσει» τη χώρα.
Η βόρεια Κίνα υποφέρει πιο πολύ από έλλειψη νερού, καθόλη τη διάρκεια του χρόνου, ενώ η νότια Κίνα αν και έχει περισσότερη ποσότητα νερού, έχει εποχικά προβλήματα. Το 80% του νερού είναι συγκεντρωμένο στη νότια Κίνα εννοώ στα βόρεια «χτυπά» η καρδιά των εθνικών εξελίξεων.
Τα ακραία καιρικά φαινόμενα και οι πλημμύρες κάνουν όλο και χειρότερα τα πράγματα αναγκάζοντας σύμφωνα με τους Times, πάνω από 1.000.000 ανθρώπους να φύγουν από τα σπίτια τους.
Πόλεις «σφουγγάρια» ίσως δώσουν τη λύση στην κρίση του νερού
Η «πόλη σφουγγάρι» είναι μία φυσική λύση που χρησιμοποιεί το αστικό τοπίο για να συγκρατεί και να διαχειρίζεται το νερό, με στόχο να υπάρχει έλεγχος στη ροή των υδάτων, αλλά και να αποτρέπονται τα πλημμυρικά φαινόμενα στο αστικό τοπίο. Στο πλαίσιο της «πόλης σφουγγάρι» – που είναι μια πολύπλοκη δομή – δημιουργούνται αδιάβροχες επιφάνειες ώστε μέρος των υδάτων να εξατμίζονται και τα υπόλοιπα αργά να αποστραγγίζουν. Αυτό σημαίνει «αδιάβροχοι» δρόμοι και πεζοδρόμια, φυτεύονται περισσότερα δέντρα και δημιουργούνται «έξυπνα κτίρια» σε ένα γενικότερο πλαίσιο. Οι στέγες καλύπτονται με γρασίδι για μεγαλύτερη απορρόφηση του νερού και βάφονται σε πάρα πολύ ελαφριά χρώματα ώστε να αντανακλούν τη θερμότητα.
Το κόνσεπτ αυτό προτάθηκε για πρώτη φορά από Κινέζους ερευνητές το 2013 και η βασική ιδέα ήταν του καθηγητή Kongjian Yu. Ειδικός σε θέματα αστικής οικολογίας και αρχιτεκτονικής τοπίου, είναι ο ιδρυτής του σχεδιαστικού γραφείου, Turenscape, στο Πεκίνο. Μέχρι το 2030, υπολογίζεται ότι 70% των πόλεων στην Κίνα προσανατολίζονται προς αυτό το μοντέλο ανάπτυξης. Όπως ανέφερε στο Euronews Green: «Σήμερα περισσότερο από ποτέ που αντιμετωπίζουμε την παγκόσμια κλιματική αλλαγή, πρέπει να ξανασκεφτούμε τον τρόπο που χτίζουμε τις πόλεις μας, το πώς συμπεριφερόμαστε στο νερό και τη φύση και τον τρόπο που ορίζουμε τον πολιτισμό μας». Η κεντρική ιδέα της πόλης «σφουγγάρι» βασίζεται στις αρχαίες πρακτικές της καλλιέργειας και της διαχείρισης του νερού, που χρησιμοποιούσαν οι «σοφοί» αγρότες άλλων εποχών.
Ένα παράδειγμα επιτυχημένης πόλης «σφουγγάρι» είναι το «Qunli stormwater park» περιοχή Harbin της βόρειας Κίνας. Εκεί το νερό συγκεντρώνεται, καθαρίζεται και αποθηκεύεται και παρέχεται ένας καταπληκτικός καταπράσινος δημόσιος χώρος για τους κατοίκους.
Η κινεζική κυβέρνηση έχει επιλέξει 16 πιλοτικές πόλεις και έχει μοιράσει κονδύλια ύψους 55 εκατομμυρίων δολαρίων για να εφαρμοστούν κάποιες προοδευτικές στρατηγικές διαχείρισης νερού. κάποιες από αυτές είναι η αυτές οι πόλεις είναι η Wuhan, η Chongqing και η Xiamen.
«Ο οικολογικός σχεδιασμός μιας πόλης είναι πολλά περισσότερα από το να βάλεις μερικές πράσινες ταράτσες και κάποια εξωτικά κηπάρια. Είναι ένας πρωτοποριακός τρόπος να ξανασκεφτείς την υφή αυτής της πόλης».
Το Βερολίνο είναι η πρώτη ευρωπαϊκή πόλη «σφουγγάρι»
Περισσότερα δέντρα, υπόστεγα και τέντες σε δημόσιους χώρους, πράσινες οροφές, σπίτια βαμμένα σε ανοιχτές αποχρώσεις που αντανακλούν τη θερμότητα, ειδικά διαμορφωμένα οδοστρώματα που αντέχουν τις πολύ υψηλές θερμοκρασίες, σιντριβάνια, πισίνες και ενίσχυση των συστημάτων ύδρευσης και αποχέτευσης. Αυτά είναι μερικά μόνο από τα δεκάδες μέτρα που συνέστησε ειδική επιτροπή επιστημόνων στο δήμο του Βερολίνου προκειμένου να είναι έτοιμο να αντιμετωπίσει μελλοντικά τις συνέπειες της κλιματικής αλλαγής. Τα πορίσματα του ερευνητικού σχεδίου «StEP Klima KONKRET» αποδεικνύουν καταρχήν ότι το Βερολίνο βρίσκεται σε καλό δρόμo. Παράλληλα προτείνονται νέα βήματα.
Η υπεύθυνη για θέματα κλιματικής αλλαγής από τον δήμο του Βερολίνου, Χάικε Στοκ, αναφέρει στη DW ότι «κλειδί» για την αντιμετώπιση των ακραίων καιρικών φαινομένων είναι η σωστή διαχείριση των υδάτινων πόρων. «Θέλουμε να κάνουμε το Βερολίνο να μοιάζει με… σφουγγάρι», λέει χαρακτηριστικά. «Στόχος μας είναι να αποφύγουμε στο μέλλον ει δυνατόν την πλήρη κάλυψη των αστικών επιφανειών με τσιμέντο ή ασφαλτικό σκυρόδεμα. Όπου είναι εφικτό πρέπει να προτιμούμε υλικά με αυξημένη απορροφητικότητα».
Μια άλλη μέθοδος αύξησης της απορροφητικότητας είναι η κάλυψη με πράσινο των οροφών κτιρίων, για παράδειγμα με γκαζόν. Οι πράσινες οροφές μπορούν να απορροφήσουν μεγάλη ποσότητα νερού, η οποία στη συνέχεια επιστρέφει στην ατμόσφαιρα μέσω της εξάτμισης, δημιουργώντας παράλληλα μία αίσθηση δροσιάς. «Θέλουμε επίσης να δημιουργήσουμε τεχνητές λίμνες, μικρές τάφρους και αστικούς υγρότοπους, καθώς και πάρκα και άλλους χώρους πρασίνου, όπως εσωτερικές αυλές και πράσινες μεσαίες λωρίδες στους δρόμους. Όλα αυτά συμβάλλουν στη συγκράτηση του νερού της βροχής, στην προστασία των σπιτιών από πλημμύρες, στην ομαλή λειτουργία του αποχετευτικού συστήματος και παράλληλα στην προστασία των φυσικών λιμνών και ποταμιών», ανέφερε επίσης η Χάικε Στοκ.
*Με πληροφορίες από ΑΠΕ, Euronews Green, Guardian, Turenscape
Πηγή: https://www.ethnos.gr/
