Το παγκόσμιο φαινόμενο της ενεργειακής κρίσης έχει γίνει αισθητό στους καταναλωτές στα περισσότερα μήκη και πλάτη της Γης. Όμως δεν υποφέρουν εξίσου όλα τα νοικοκυριά, τόσο εξαιτίας των δομικών διαφορών στις ενεργειακές αγορές των επιμέρους κρατών, όσο και εξαιτίας των μέτρων που έχουν λάβει οι κυβερνήσεις για να αμβλύνουν το βάρος της εκτόξευσης της τιμής του ρεύματος.
Σύμφωνα με την Τράπεζα της Αμερικής, ο τετραπλασιασμός των τιμών της ενέργειας σε όλη την Ευρώπη θα έχει ως αποτέλεσμα την αύξηση των λογαριασμών του ρεύματος κατά μέσο όρο κατά 54% σε σχέση με το 2020, ενώ η διαφορά θα γίνει πιο αισθητή στην Ιταλία και τη Βρετανία.
Ο Guardian συγκέντρωσε τη στρατηγική που ακολουθούν ορισμένα ευρωπαϊκά κράτη για να υποστηρίξουν τους πολίτες από τους κραδασμούς.
Μεγάλη Βρετανία
Στις 7 Φεβρουαρίου αναμένεται να ανακοινωθούν νέες αυξήσεις στις τιμές της ενέργειας, με τα νοικοκυριά να ελπίζουν ότι πριν την εφαρμογή τους την 1η Απριλίου θα έχουν ήδη συμφωνηθεί μέτρα στήριξης.
Στο δυνητικό πακέτο μέτρων περιλαμβάνεται η αφαίρεση του 5% ΦΠΑ από τους λογαριασμούς ενέργειας ή η μεταφορά τους στις ετήσιες φορολογικές εισφορές. Στις πιο ριζοσπαστικές ιδέες περιλαμβάνεται η δημιουργία ενός «μηχανισμού σταθεροποίησης» που θα δώσει συμπληρωματικές ενισχύσεις στους προμηθευτές ενέργειας βάσει της τιμής της αγοράς. Το κόμμα των Εργατικών υποστηρίζει ένα σχέδιο επιδότησης λογαριασμών με την φορολόγηση των έκτακτων κερδών που προέκυψαν για τους παραγωγούς πετρελαίου και φυσικού αερίου της Βόρειας Θάλασσας στη διάρκεια της κρίσης.
Ολλανδία
Η Ολλανδία, όπως και η Ελλάδα, εξαρτώνται σε μεγάλο βαθμό στο φυσικό αέριο για την παραγωγή ηλεκτρικού ρεύματος, αλλά και για την οικιακή θέρμανση. Η κυβέρνηση έλαβε μέτρα μέσα σε λίγες εβδομάδες από την εκτόξευση των τιμών, συνθέτοντας ένα πακέτο στήριξης αξίας πολλών δισεκατομμυρίων ευρώ για την προστασία των νοικοκυριών και των μικρών επιχειρήσεων.
Η ολλανδική κυβέρνηση προχώρησε τον Οκτώβριο σε περικοπή των ενεργειακών φόρων, μειώνοντας τους ετήσιους λογαριασμούς των νοικοκυριών κατά 400€ κατά μέσο όρο. Επιπροσθέτως, περίπου €150 εκατομμύρια διοχετεύτηκαν σε προγράμματα ενεργειακής αναβάθμισης των κατοικιών. Ακόμη €500 εκατομμύρια θα δοθούν σε μικρές επιχειρήσεις με τη μορφή μειώσεων στις ενεργειακές εισφορές.
Τα μέτρα, που συνολικά θα κοστίσουν €3,2 δισεκατομμύρια, τέθηκαν σε ισχύ από την 1η Ιανουαρίου και θα διαρκέσουν για ένα έτος.
Γαλλία
Και η Γαλλία βιάστηκε να συμφωνήσει σε ένα πακέτο μέτρων, εν μέρει ενθυμούμενη και τις αντιδράσεις των «Κίτρινων Γιλέκων» στην αύξηση των τιμών των καυσίμων το 2018.
Η γαλλική κυβέρνηση έχει ήδη προχωρήσει σε περικοπές ορισμένων ενεργειακών φόρων για να επιβραδύνει την αυξητική πορεία της αξίας των λογαριασμών, με το συνολικό κόστος να εκτιμάται στα €8 δισεκατομμύρια. Επιπλέον, θα αξιοποιήσει την ισχύ της για να αναγκάσει την κρατική εταιρεία ηλεκτροδότησης, EDF, να μειώσει το κόστος του ρεύματος, ρίχνοντας τις τιμές κάτω από εκείνες της αγοράς.
Η EDF προειδοποίησε τους επενδυτές της ότι το οικονομικό πλήγμα θα αγγίξει τα €8,4 δισεκατομμύρια.
Γερμανία
Η γερμανική κυβέρνηση έχει στόχο να προστατεύσει τους καταναλωτές μειώνοντας το κόστος υποστήριξης προγραμμάτων πράσινης ενέργειας.
Από φέτος, η γερμανική κυβέρνηση θα αφαιρέσει μια «πράσινη» χρέωση που εμφανίζεται σε οικιακούς λογαριασμούς ρεύματος στα 6,5 cents ανά Κιλοβατώρα. Η κυβέρνηση σχεδιάσει να καλύψει το κενό των εισφορών χρησιμοποιώντας τα €3,3 δισεκατομμύρια που συνέλεξε το θησαυροφυλάκιο μέσω της φορολογίας άνθρακα.
Το γερμανικό κράτος δημιούργησε επίσης ένα πακέτο επιχορηγήσεων αξίας €130 εκατομμυρίων, το οποίο θα μοιραστεί άπαξ στα ευάλωτα νοικοκυριά και θα κατατεθεί στη διάρκεια του καλοκαιριού, όταν παραδοθούν και οι λογαριασμοί από τους προμηθευτές ενέργειας.
Ισπανία
Η κυβέρνηση της Ισπανίας ήταν μια από τις πρώτες που προχώρησαν σε μέτρα στήριξης απέναντι στην εκτόξευση της αξίας του ρεύματος.
Τον περασμένο Σεπτέμβριο συμφώνησε να αφαιρέσει τους φόρους από τους λογαριασμούς μέχρι τον Μάιο, και να αναπληρώσει το δημοσιονομικό κόστος μέσω φορολόγησης των έκτακτων κερδών που προέκυψαν από τη γιγάντωση των τιμών στην αγορά ενέργειας.
Τα έσοδα από τους έκτακτους φόρους αναμένεται να αγγίξουν τα €2 δισεκατομμύρια περίπου, αμβλύνοντας το πλήγμα προς τα νοικοκυριά και να αποτρέψουν τους παραγωγούς αερίου και ηλεκτρικού ρεύματος από «απαράδεκτα» κέρδη στη διάρκεια της κρίσης.
Ιταλία
Το ρεύμα που πληρώνουν τα ιταλικά νοικοκυριά είναι από τα ακριβότερα στην Ευρώπη – και η αύξηση των λογαριασμών θα κινηθεί επίσης στα υψηλότερα επίπεδα εξαιτίας της παγκόσμιας κρίσης του φυσικού αερίου. Αντιδρώντας στην κατάσταση, η ιταλική κυβέρνηση έχει σχεδιάσει ένα φάσμα υποστηρικτικών μέτρων.
Ανάμεσά τους και η περικοπή της φορολόγησης του φυσικού αερίου για όλους τους καταναλωτές και η μείωση των χρεώσεων μέσω των οποίων χρηματοδοτούνται οι επιχορηγήσεις για προγράμματα πράσινης ενέργειας, αλλά και οι επιδοτήσεις των ευάλωτων νοικοκυριών. Συνολικά, τα μέτρα στήριξης αναμένεται να κοστίσουν €8,5 δισεκατομμύρια μέχρι τον Μάρτιο.
Σουηδία
Η σουηδική κυβέρνηση θα διαθέσει σχεδόν €575 εκατομμύρια για να αμβλύνει τις επιπτώσεις της ενεργειακής κρίσης στους οικιακούς λογαριασμούς. Στις αρχές του μήνα ανακοίνωσε σχέδια επιδοτήσεων των χειμερινών λογαριασμών με έως και €574 στο διάστημα από τον Δεκέμβριο μέχρι τον Φεβρουάριο για περίπου 1,8 εκατομμύρια νοικοκυριά που καταναλώνουν περισσότερες από 2.000 Κιλοβατώρες το μήνα.
Νορβηγία
Περισσότερα από €800 εκατομμύρια θα διαθέσει εντός του Δεκεμβρίου η νορβηγική κυβέρνηση, κυρίως με τη μορφή άμεσων επιδοτήσεων στους καταναλωτές.
Στις αρχές του μήνα, δεσμεύτηκε να αντιμετωπίσει τις «κοινωνικά άδικες» επιπτώσεις της εκτόξευσης της αξίας του ρεύματος, καλύπτοντας το 80% του κόστους του όταν αυτό ξεπερνά τα €7 ανά Κιλοβατώρα. στο διάστημα από τον Ιανουάριο έως τον Μάρτιο.
Δανία
Η δανική κυβέρνηση εξακολουθεί να διαπραγματεύεται το ύψος των πακέτων στήριξης προς τους καταναλωτές.
Μέχρι στιγμής έχει εγκρίνει πακέτο αξίας άνω των €10 εκατομμυρίων ευρώ για την ενίσχυση προϋπάρχοντος προγράμματος στήριξης των ευάλωτων καταναλωτών. Ταυτόχρονα, όμως, προετοιμάζεται να αναλάβει δράση για την υποστήριξη των νοικοκυριών που είναι πιο εκτεθειμένα στην παγκόσμια ενεργειακή κρίση: εκείνα που στηρίζονται στο φυσικό αέριο για τη θέρμανσή τους.
Εκτιμάται ότι περί τα 800.000 νοικοκυριά θα παραλάβουν λογαριασμούς από τους οποίους θα έχει περικοπεί η φορολόγηση.
