Το ράλι ανατιμήσεων στην ενέργεια που θα συμπαρασύρει και βασικά αγαθά απειλεί τους «προϋπολογισμούς» νοικοκυριών και επιχειρήσεων, με την κυβέρνηση να επιδιώκει να υπάρξει μια ευρωπαϊκή απάντηση. Με τις τιμές τους πετρελαίου και του φυσικού αερίου να τραβάνε την ανηφόρα είναι εμφανές πως θα απαιτηθούν πρόσθετα μέτρα στήριξης, με ό,τι αυτό συνεπάγεται για τη δημοσιονομική ισορροπία. Επομένως, πρόκειται για μια δύσκολη εξίσωση και το μήνυμα που εκπέμπει η Αθήνα είναι πως απαιτείται ευρωπαϊκός συντονισμός.
Η Ευρώπη πρέπει να βρει κοινή απάντηση στην αύξηση των τιμών ενέργειας πρόκειται να επισημάνει σήμερα ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης στη Σύνοδο Κορυφής. Σύμφωνα με πληροφορίες θα εστιάσει στο ό,τι είναι σημαντικό να εφαρμοστούν έκτακτα μέτρα στήριξης των Ευρωπαίων καταναλωτών και των ευρωπαϊκών επιχειρήσεων, σημείωσε χαρακτηριστικά πως «από την πρώτη στιγμή που ξέσπασε η διεθνής ενεργειακή κρίση κινητοποιηθήκαμε και στην Ευρώπη, επισημαίνοντας ότι είναι επιτακτική ανάγκη η ανάληψη κοινής ευρωπαϊκής δράσης. Για αυτό προτείναμε τη δημιουργία ενός κεντρικού ευρωπαϊκού μηχανισμού για τη στήριξη των Ευρωπαίων καταναλωτών, με την αξιοποίηση έως και 100 δισεκατομμυρίων ευρώ από τα έσοδα των πλειστηριασμών δικαιωμάτων εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα».
Παράλληλα ο πρωθυπουργός αναμένεται να επισημάνει πως είναι ανάγκη η Ευρώπη να μην είναι εξαρτώμενη από τις διακυμάνσεις των τιμών του φυσικού αερίου και να αναζητήσει εναλλακτικές πηγές ενέργειας. Να σημειωθεί εδώ πως η Ελλάδα μαζί με άλλες ευρωπαϊκές χώρες (Γαλλία, Ισπανία, Ιταλία, Ρουμανία) έχει μιλήσει για κοινή αγορά φυσικού αερίου από την Ευρωπαϊκή Ένωση (στο πρότυπο των εμβολίων κατά του Covid).
Επίσης, ένα ακόμα θέμα που ενδιαφέρει ιδιαίτερα την ελληνική πλευρά – και αναμένεται να τεθεί και σήμερα στη Σύνοδο -είναι η εξαίρεση των ενεργειακών «κονδυλίων» από τους δημοσιονομικούς κανόνες για όσο διάστημα διαρκεί η κρίση. Η κυβέρνηση δεν θέλει να διαταχθεί η δημοσιονομική ισορροπία σε αυτή την κρίσιμη συγκυρία, καθώς στόχος είναι να βγει το καλοκαίρι η χώρα από το καθεστώς ενισχυμένης εποπτείας και να κατακτήσει επενδυτική βαθμίδα στις αρχές του 2023.
Όσον αφορά στην μετάβαση προς την πράσινη οικονομία, αυτό που τονίζεται από την κυβέρνηση είναι πως δεν πρέπει να επιβραδυνθεί, αλλά πρέπει να επιταχυνθεί με έναν τρόπο όμως που δεν θα πλήξει τα ασθενέστερα νοικοκυριά και τις ευρωπαϊκές επιχειρήσεις.
Οι κινήσεις στην ενεργειακή σκακιέρα
Ένας κύκλος συζητήσεων με κράτη της ευρύτερης περιοχής είναι σε εξέλιξη, με το ενεργειακό να βρίσκεται στην πρώτη γραμμή. Το εγχείρημα της ηλεκτρικής διασύνδεσης Ελλάδας – Αιγύπτου συζητήθηκε την προηγούμενη εβδομάδα στη συνάντηση του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη με τον πρόεδρο της Αιγύπτου Αμπντέλ Φατάχ Αλ Σίσι. Μέσω της ηλεκτρικής διασύνδεσης των δύο χωρών η Ε.Ε. μπορεί σταδιακά να εξασφαλίσει μια σταθερή προμήθεια μεγάλων ποσοτήτων πράσινης ηλεκτρικής ενέργειας και η Ελλάδα να αποτελέσει τη γέφυρα της Ευρώπης με την Αφρική.
Παράλληλα χθες ο πρωθυπουργός από το Βουκουρέστι αναφέρθηκε στα σημαντικά περιθώρια συνεργασίας με μια χώρα όπως η Ρουμανία, η οποία παράγει φυσικό αέριο και έχει τη δυνατότητα να παράγει ακόμα περισσότερο στο μέλλον.
Όσον αφορά τις πιθανές επιπτώσεις από τις εξελίξεις στην Ανατολική Ουκρανία από το κυβερνητικό στρατόπεδο τονίζεται πως έχουν ληφθεί όλα τα απαραίτητα μέτρα ώστε ο εφοδιασμός της χώρας με φυσικό αέριο να παραμείνει ασφαλής και να συνεχιστεί απρόσκοπτα. Αυτή τη στιγμή δεν διαφαίνεται στον ορίζοντα κάποιο πρόβλημα, ωστόσο έχει γίνει επεξεργασία ενός plan b. Αυτό προβλέπει πως τυχόν προβλήματα θα αντιμετωπιστούν είτε με προμήθειες LNG είτε με αλλαγή -όπου χρειαστεί- του μείγματος για την ηλεκτροπαραγωγή.
Ασκήσεις επί χάρτου για την επόμενη ημέρα της οικονομίας
Μέτρα τριών ταχυτήτων επεξεργάζονται στην κυβέρνηση, ανάλογα βέβαια και με τα δημοσιονομικά περιθώρια. Το πρώτο πακέτο μέτρων που θα μπει σε ισχύ θα έχει ως στόχο την απορρόφηση των κραδασμών από το νέο ράλι ανατιμήσεων στην ενέργεια. Το δεύτερο πακέτο μέτρων θα είναι εστιασμένο στους πλέον ευάλωτους και δεν θα έχει οριζόντιο χαρακτήρα. Το εύρος αυτού του πακέτου δεν έχει ακόμα αποφασιστεί, καθώς όσο αυξάνονται τα κονδύλια για μέτρα στήριξης στο ενεργειακό πεδίο τόσο μειώνεται το ποσό που μπορεί να πάει για πρόσθετες ενισχύσεις.
Τέλος υπάρχει και ένα τρίτο πακέτο που είναι στην… αναμονή. Η κυβέρνηση θέλει να υλοποιήσει τις προεκλογικές της δεσμεύσεις για μειώσεις φόρων και ασφαλιστικών εισφορών, ωστόσο αυτό θα γίνει σε δόσεις. Μέσα στο πρώτο δεκαπενθήμερο του Μαρτίου αναμένεται να κατατεθεί στη Βουλή το νομοσχέδιο για την αναπροσαρμογή του ΕΝΦΙΑ, ενώ το 2023 θα υπάρξει κατάργηση της εισφοράς αλληλεγγύης.
Πάντως, σε αυτή τη χρονική συγκυρία στόχος είναι να γίνουν προσεκτικές κινήσεις, που να μην διαταράξουν την δημοσιονομική ισορροπία. «Παραμένει πρόθεσή μας να υπάρξουν πολύ στοχευμένες πολιτικές στήριξης, κυρίως των πιο ευάλωτων, στο πλαίσιο αντοχής του Προϋπολογισμού» σημείωσε χθες ο κυβερνητικός εκπρόσωπος Γιάννης Οικονόμου. Πρόσθεσε δε πως «όταν, σταθμίζοντας σωστά τα πράγματα και τις αντοχές της οικονομίας, αποφασίσουμε και το μέγεθος και το εύρος της στήριξης, τότε με πολύ μεγάλη ειλικρίνεια και με πολύ συγκεκριμένο τρόπο, όπως έχουμε κάνει όλο το προηγούμενο διάστημα, θα πούμε τι συγκεκριμένο μπορεί να περιμένει ο κόσμος».
