Ο Ισραηλινός ιστορικός Γιουβάλ Νώε Χαράρι (Yuval Noah Harari), με άρθρο του στον Guardian, τοποθετείται σχετικά με τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία αλλά και το γεγονός πως ο Βλαντίμιρ Πούτιν δε θα καταφέρει ποτέ να κάνει το όνειρό του πραγματικότητα: τη μεγάλη ρωσική αυτοκρατορία. Όπως λέει: «Μπορεί οι Ρώσοι να κατακτήσουν την Ουκρανία, αλλά οι Ουκρανοί έδειξαν τις τελευταίες ημέρες πως δεν θα τους αφήσουν να την κρατήσουν».
Αυτό είναι ψέμα – η Ουκρανία είναι ένα έθνος με περισσότερα από χίλια χρόνια ιστορίας και το Κίεβο ήταν ήδη μια μεγάλη μητρόπολη όταν η Μόσχα δεν ήταν καν χωριό. Όμως ο Ρώσος δεσπότης, σημειώνει ο Χαράρι, έχει πει τόσες φορές το ψέμα του που προφανώς το πιστεύει και ο ίδιος.
Αλλά υπήρχε ένα μεγάλο άγνωστο σχετικά με αυτό το σχέδιο, σημειώνει ο Χαράρι. Όπως έμαθαν οι Αμερικανοί στο Ιράκ και οι Σοβιετικοί στο Αφγανιστάν, είναι πολύ πιο εύκολο να κατακτήσεις μια χώρα παρά να την κρατήσεις. Ο Πούτιν ήξερε ότι είχε τη δύναμη να κατακτήσει την Ουκρανία. Θα αποδεχόταν όμως ο ουκρανικός λαός, το καθεστώς – μαριονέτας της Μόσχας; Ο Πούτιν έπαιξε στοίχημα ότι θα το έκαναν. Εξάλλου, όπως εξήγησε επανειλημμένα σε όποιον ήθελε να ακούσει, η Ουκρανία δεν είναι ένα πραγματικό έθνος και οι Ουκρανοί δεν είναι ένας πραγματικός λαός. Το 2014, οι άνθρωποι στην Κριμαία δεν αντιστάθηκαν σχεδόν καθόλου στους Ρώσους εισβολείς. Γιατί το 2022 να είναι διαφορετικό;
Κάθε ρωσικό τανκ που καταστρέφεται και κάθε Ρώσος στρατιώτης που σκοτώνεται, αυξάνει το θάρρος των Ουκρανών να αντισταθούν. Και για κάθε Ουκρανό που σκοτώνεται βαθαίνει το μίσος των ομοεθνών του. Το μίσος είναι το πιο άσχημο από τα συναισθήματα. Αλλά για τα καταπιεσμένα έθνη, το μίσος είναι ένας κρυμμένος θησαυρός. Θαμμένο βαθιά στην καρδιά, μπορεί να διατηρήσει αντίσταση για γενιές.
Στο πιστοποιητικό θανάτου της ρωσικής αυτοκρατορίας δεν θα είναι γραμμένο το όνομα του Γκορμπατσόφ αλλά του Πούτιν
Για να αποκαταστήσει τη ρωσική αυτοκρατορία, ο Πούτιν χρειάζεται μια σχετικά αναίμακτη νίκη που θα οδηγήσει σε μια σχετικά μισητή ειρήνη. Χύνοντας όλο και περισσότερο ουκρανικό αίμα, ο Πούτιν διασφαλίζει ότι το όνειρό του δε θα πραγματοποιηθεί ποτέ. Δεν θα είναι το όνομα του Μιχαήλ Γκορμπατσόφ γραμμένο στο πιστοποιητικό θανάτου της ρωσικής αυτοκρατορίας: θα είναι του Πούτιν. Ο Γκορμπατσόφ άφησε τους Ρώσουν και τους Ουκρανούς να νιώθουν σαν αδέρφια. Ο Πούτιν τους έχει μετατρέψει σε εχθρούς και έχει εξασφαλίσει πως το ουκρανικό έθνος θα αυτοπροσδιορίζεται εφεξής σε αντίθεση με τη Ρωσία.
Τα έθνη τελικά χτίζονται πάνω σε ιστορίες. Κάθε μέρα που περνά προσθέτει περισσότερες ιστορίες που θα διηγούνται οι Ουκρανοί όχι μόνο στις σκοτεινές μέρες που έρχονται, αλλά στις δεκαετίες και τις επόμενες γενιές. Ο πρόεδρος που αρνήθηκε να φύγει από την πρωτεύουσα, λέγοντας στις ΗΠΑ ότι χρειάζεται πυρομαχικά και όχι βόλτα, οι στρατιώτες από το Φιδονήσι που είπαν σε ένα ρωσικό πολεμικό πλοίο «να γαμ@@@», οι άμαχοι που προσπάθησαν να σταματήσουν τα ρωσικά τανκς καθισμένοι οκλαδόν στο πέρασμά τους., Αυτό είναι το υλικό από το οποίο χτίζονται τα έθνη. Μακροπρόθεσμα, αυτές οι ιστορίες μετρούν περισσότερο από τα τανκς.
«Δυστυχώς, αυτός ο πόλεμος είναι πιθανό να είναι μακροχρόνιος. Αλλά το πιο σημαντικό ζήτημα έχει ήδη κριθεί. Οι τελευταίες ημέρες απέδειξαν σε ολόκληρο τον κόσμο ότι η Ουκρανία είναι ένα πραγματικό έθνος, ότι οι Ουκρανοί είναι ένας πραγματικός λαός και ότι σίγουρα δεν θέλουν να ζήσουν κάτω από μια νέα ρωσική αυτοκρατορία. Το κύριο ερώτημα που μένει ανοιχτό είναι πόσος χρόνος θα χρειαστεί για να διαπεράσει αυτό το μήνυμα τα τείχη του Κρεμλίνου», καταλήγει ο Χαράρι.