Δυστυχώς, στο σημείο όπου σήμερα συγκρούονται τα ουκρανικά με τα ρώσικα συμφέροντα (ανατολική Ουκρανία, Αζοφική Θάλασσα), κατοικούν δεκάδες χιλιάδες ξεχασμένοι Έλληνες. Στη Νότια Ουκρανία, στην περιοχή της Αζοφικής θάλασσας, κατοικούν 104.091 Έλληνες, σύμφωνα με την απογραφή του 1989.
του Αντώνη Κάλφα
Ο πραγματικός αριθμός τους είναι μεγαλύτερος και ξεπερνάει ίσως τις 150.000 από αυτούς οι περίπου 90.000 ζουν στην περιοχή της Αζοφικής με πρωτεύουσα τη Μαριούπολη. Οι Έλληνες της Μαριούπολης αποτελούν σήμερα ένα από τα τελευταία εναπομείναντα συμπαγή μέρη του παρευξείνιου Ελληνισμού. Οι περιπέτειες αυτού του άγνωστου αλλά εκπληκτικού ελληνικού κόσμου συγκροτούν μία από τις πλέον ενδιαφέρουσες σελίδες των Ελλήνων. Μία από αυτές τις ιστορικές περιπέτειες σχετίζεται με τη σοβιετική εμπειρία των παρευξείνιων ελληνικών κοινοτήτων.
Οι Έλληνες εγκαταστάθηκαν στην περιοχή το 1775 όταν η Αικατερίνη η Μεγάλη παραχώρησε την περιοχή αυτή στους 30.000 Έλληνες, οι οποίοι έφυγαν από την ταταροκρατούμενη Κριμαία. Ο ελληνικός πληθυσμός διαμορφώθηκε οριστικά με την εγκατάσταση χιλιάδων Ποντίων κατά τα έτη 1828-1856.
Ο Βλάσης Αγτζίδης είναι ευρύτερα γνωστός για την πολύμοχθη και διαρκή προσπάθειά του να αναδείξει τις πτυχές της ιστορικής παρουσίας του μικρασιατικού και παρευξείνιου ελληνισμού (ιστορική εξέλιξη, κοινωνικές και πολιτικές συμπεριφορές, πολιτισμικές πρακτικές). Διδάκτορας Σύγχρονης Ιστορίας του Τμήματος Ιστορίας και Αρχαιολογίας του ΑΠΘ αναδείχθηκε με μελέτη του που θέμα της είχε τη σοβιετική, κομματική, ελληνόφωνη εφημερίδα του Καυκάσου Κόκκινος Καπνάς (Κόκκινος Καπνεργάτης), μέσω της οποίας αποκωδικοποιούνται οι «απόκρυφοι» επικοινωνιακοί κώδικες της σταλινικής εκδοχής του σοβιετικού καθεστώτος. Τα κύρια ερευνητικά του ενδιαφέροντα σχετίζονται με τον σοβιετικό Μεσοπόλεμο και την ιστορία του σοβιετικού ελληνισμού, καθώς και με τη διαδικασία μετάβασης από την Οθωμανική Αυτοκρατορία στην εποχή των εθνών-κρατών και με την ιστορική εμπειρία του ελληνισμού στη Μικρά Ασία.
Έχει εκδώσει και επιμεληθεί 18 βιβλία. Έχει δημοσιεύσει πολλά άρθρα για τα θέματα που τον ενδιαφέρουν. Από το ’87 αρθρογραφεί σε εφημερίδες (Η Καθημερινή, Ελευθεροτυπία όπου και επιμελούνταν τις Σελίδες Ιστορίας στην Κυριακάτικη Ελευθεροτυπία κ.ά.) και περιοδικά. Υπήρξε επιστημονικός σύμβουλος σε ντοκιμαντέρ της ελληνικής τηλεόρασης, συμμετείχε σε επιστημονικά συνέδρια και έχει δώσει διαλέξεις στην Ελλάδα και στο εξωτερικό. Δίδαξε στο Πάντειο Πανεπιστήμιο και στο Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης. Δίδαξε επίσης στο Τμήμα Επικοινωνίας και Μ.Μ.Ε. του Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών το μάθημα για το συλλογικό Τραύμα και τη διαχείριση της Μνήμης. Από το 2009 επιμελείται το Σεμινάριο Ιστορίας στο «Ελεύθερο Πανεπιστήμιο» του Δήμου Κηφισιάς, ένα εξαιρετικό βήμα διαλόγου και υποδειγματικής προβολής των ζητημάτων της νεότερης ιστορίας του μικρασιατικού ελληνισμού, με διάθεση ερευνητική αλλά και με την ταυτόχρονη αξιοποίηση πολλών ειδικοτήτων (φιλολόγων, ιστορικών, πολιτικών επιστημόνων, εθνολόγων, κοινωνιολόγων, γλωσσολόγων, κριτικών του πολιτισμού, λογοτεχνών και συγγραφέων).
[ΔΙΟΡΓΑΝΩΤΗΣ: Θεματική Πολιτισμού της Νομαρχιακής Επιτροπής του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ Πιερίας]
