Η σύλληψη αλλά και η περιγραφή της σημερινής ανορθόδοξης κατάστασης, παραμένει μυστήρια. Αδυνατεί να πλαισιωθεί σε μία οργανωμένη τάξη από εξηγήσεις , που φαίνεται να βρίσκουν ανταπόκριση στην πραγματικότητα όπου αντιμετωπίζει ο πολίτης.
Δρ. Στέφανος Δ. Αβακιάν
Παρουσιάζει ένα τεράστιο φράγμα, το οποίο φαίνεται αδύνατο να το διαβεί κανείς χωρίς να εναρμονιστεί σε υπάρχουσες αντιλήψεις, που υποστηρίζονται από πολιτικά κίνητρα. Σε ένα πλαίσιο σύγχυσης, φόβου και αβεβαιότητας, οι δυναμικές που τελικά παραμένουν υπεύθυνες για αυτό που ο καθημερινός πολίτης βιώνει στη μερικότητά του αλλά και πληρότητά του, δημιουργούν ένα παράξενο μούδιασμα.
Η ανησυχία μετεξελίσσεται σε έναν βαθύτερο φόβο και η ιδέα της ατομικής συνύπαρξης καταντάει μία κατάσταση, η οποία βρίσκεται στο έλεος των συγκυριών, των δυνάμεων εξουσίας.
Η δύναμη μιας συνεχούς αντίφασης καταντάει αποκρουστική εμπειρία για τον καθένα μας. Εναντιώνεται με αυτό που το άτομο θέλει να κάνει, αλλά δεν μπορεί. Σύναμμα, προσπαθεί να βρει αδιέξοδα μέσα από τις επιλογές, που του παρουσιάζονται μπροστά του.
Η μεγαλύτερη ένταση περιέχεται σε μία πλασμένη πραγματικότητα, που συνεχώς παρουσιάζεται ως πραγματική, αλλά ποτέ δε γίνεται αυτό που αντιπροσωπεύει. Δηλαδή, η έννοια της ‘ανάπτυξης’, της ‘ελευθερίας’ και των θυσιών που οι πολίτες έχουν υποφέρει τα τελευταία τουλάχιστον δέκα χρόνια, υπάγονται σε ένα αχανές αφήγημα, όπου τα ιδανικά για ανάκαμψη, αλλά και η ιδέα της ατομικής ελευθερίας παραμένουν ντροπιασμένες έννοιες.
Μόλις πρόσφατα, η ανάγκη για περιορισμούς και οι αυστηροί περιορισμοί για το τι θα πρέπει να κάνει κανείς στην καθημερινότητά του, περιέχονταν σε μία αυστηρή διαδικασία ελέγχου. Στον βωμό της ατομικής και συλλογικής υγείας, το τι είναι επιτρεπτό και το τι δεν είναι, έγιναν μία μάζα, που μέσα τους έπλαθαν μία σειρά από συγκεκριμένες δομές. Αυτές οι δομές, είναι οι κρατικές δομές που περιέχουν τους νόμους και τις διαδικασίες, όπου κάτι επιτρέπεται ή απαγορεύεται. Άλλες δομές αφορούν την προσωπική έννοια της συμμόρφωσης και της ατομικής ελευθερίας, με βάση τα όρια που θεωρεί πως έχει ο πολίτης.
Από την έναρξη της πανδημίας τα μεγάλα ερωτήματα για την ατομική συμμόρφωση μπήκαν σε μία μπετονιέρα, που το κύλισμά της δοκίμαζε τις αντοχές του κάθε συστήματος ξεχωριστά. Κάποιες φορές χρησιμοποιούσε την ισχύ της ως μέσο φόβου, για την υλοποίηση των σχεδίων της και άλλες φορές έδινε την εντύπωση της υποχώρησης και της δικής της συμμόρφωσης, με τις απαιτήσεις των πολιτών.
Μέσα σε αυτήν τη συνεχή τριβή, αυτό που παραμένει σημαντικό να προσέξει κάποιος είναι πως, δημιουργούνται τάσης συμπεριφοράς και ανεκτικότητας. Οι καταστάσεις δεν έχουν απλά ουδέτερο χαρακτήρα. Χωρίς η σύστασή τους να γίνεται εξ’ ολοκλήρου αντιληπτή, έχουν τη δυνατότητα να πλάσουν ιδέες και συμπεριφορές και να δημιουργήσουν καινούργιες. Ως παράδειγμα, μπορούμε να πάρουμε την εξάσκηση του φόβου, την αδυναμία του καθημερινού πολίτη να νοιώσει την ισχύ της συλλογικής δράσης και την αδυναμία να διοχετεύσει μία συνεχή απόγνωση, η οποία δεν γίνεται αντιληπτή. Ως αποτέλεσμα, το ενδιαφέρον για τον συνάνθρωπο ή το ενδιαφέρον του κράτους προς τον πολίτη, καταντάει μία διαδικασία που μόνο αυτοί που παρατηρούν αυτές τις δομές, μπορούν να εκτιμήσουν και την εξέλιξή τους. Για παράδειγμα, μπορούμε να φανταστούμε τη σχέση της ατομικής συμμόρφωσης σε κανόνες που περιορίζουν την προσωπική ελευθερία. Η δυνατότητα ελέγχου δεν μπορεί να γίνει εμπειρία αντιληπτή στη στιγμή ή περίοδο που λαμβάνει χώρα. Γίνεται αντιληπτή μέσα από την αξιολόγηση, αλλά η μετάβαση σε μία διαφορετική χρονική κατάσταση δημιουργεί την ‘αμνησία’, που κάνει το παρελθόν μια διαδικασία όπου δεν θέλουμε να επαναληφθεί, χωρίς όμως να έχουμε το θάρρος να αποδεχτούμε την συντριβή μας μέσα σε αυτήν τη διαρκή επανάληψη. Επομένως, ο προβληματισμός για τις δομές που μας στηρίζουν αφορά ίσως το ποιο κομβικό σημείο προβληματισμού, γιατί μέσα σε έναν κυκεώνα καταστάσεων το σθένος των εξελίξεων συνεχώς θα μας προσπερνά, αφήνοντας πίσω μόνιμα ένα ερωτηματικό.
