Η σημερινή γενιά θα ‘χει να λέει στις επόμενες: «Εμείς ζήσαμε την πανδημία. Ξέρετε τι θα πει κορονοϊός;». Α, μπορεί να θυμάται και την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία…
Οι πιο πριν τον πόλεμο, την κατοχή και την πείνα… Και αν πάμε και πιο πίσω; Χαρακώματα, προσφυγιά, φτώχεια και σκοτεινό μέλλον.
Λοιπόν, κάθε γενιά όλο και κάτι τραγικό θα έχει να μνημονεύει για να τρομάζει την επόμενη να… τρώει το φαΐ της.
Όμως υπάρχουν χρονιές που ο θάνατος ήταν καθημερινότητα, και τα πράγματα ήταν πολύ χειρότερα από όσα έχουν ζήσει κάποιοι και επαίρονται ότι επιβίωσαν. Πάρτε ανάσα και βουτιά στο έρεβος…
1. Χρόνια σκοτεινά και δίσεκτα: 536 μ.Χ
Οι Σκοτεινοί Χρόνοι ήταν μια τραγική εποχή για πολλούς λόγους. Όταν μια μυστηριώδης ομίχλη απλώθηκε το 536 μ.Χ. κάλυψε τον ήλιο επί 18 μήνες και ουδείς μπορούσε να προβλέψει πόσο πιο μαύρα θα μπορούσαν να γίνουν τα πράγματα. Τι είχε γίνει; Μια ηφαιστειακή έκρηξη στην Ισλανδία προκάλεσε ένα τεράστιο σύννεφο τέφρας που σκέπασε τον ήλιο σε όλη την Ευρώπη, τη Μέση Ανατολή και πολλά μέρη της Ασίας. Η έλλειψη ηλιακού φωτός προκάλεσε κρύο και σκοτάδι με αποτέλεσμα να μην αναπτυχθούν οι καλλιέργειες· επόμενο ήταν η πείνα να θερίσει χιλιάδες ανθρώπους. Κι επειδή τίποτα δεν είναι τόσο κακό που να μην γίνεται χειρότερο: Πανδημία βουβωνικής πανώλης άρχισε το 541 μ.Χ. και κράτησε οκτώ χρόνια. Η πανούκλα, γιατί αυτή ήταν η αρρώστια η πιο γνωστή ως Πανούκλα του Ιουστινιανού, σκότωσε περίπου 50 έως 100 εκατομμύρια ανθρώπους – περισσότερο από τον μισό πληθυσμό της Γης! Κι εμείς μιλάμε για Covid-19… O ιστορικοί συχνά αναφέρουν το 536 μ.Χ. ως τη «χειρότερη χρονιά για να ήταν κάποιος ζωντανός»…
2. Αν βγεις τον άλλο μήνα, πάρε ομπρέλα: 1316
Η Αγγλία είναι γνωστή για τον βροχερό καιρό της, όχι κι έτσι όμως… Οι χειρότερες βροχοπτώσεις στην ιστορία του Ηνωμένου Βασιλείου κράτησαν έξι συνεχόμενους μήνες! Η βροχή άρχισε να πέφτει ραγδαία το καλοκαίρι του 1314 και δεν σταμάτησε μέχρι που τέλειωνε το φθινόπωρο. Ακόμη και μετά έξι μήνες συνεχών καταιγίδων, ο βροχερός καιρός και οι σκληροί χειμώνες συνεχίστηκαν σε όλη τη διάρκεια του 1315 και του 1316, προκαλώντας πείνα και ανέχεια, που άφησε ακόμη και τον Βασιλιά και την Αυλή του χωρίς τα βασικά αγαθά.
Οι ιστορικοί έχουν καταγράψει συγκλονιστικές ιστορίες κλοπών, δολοφονιών, ακόμη και κανιβαλισμού, καθώς τόσο οι αγρότες όσο και οι ευγενείς πάλευαν να κρατηθούν ζωντάνοι. Τελικά, ο καιρός επανήλθε σε κάπως πιο φυσιολογικές συνθήκες το 1317, αλλά αυτό ήταν μόνο η αρχή. Η Μεγάλη Πλημμύρα του 1314 σηματοδότησε το τέλος της Μεσαιωνικής Θερμής Περιόδου και την έναρξη της Μικρής Εποχής των Παγετώνων, η οποία διήρκεσε μέχρι το 1860.
3. Μαύρη η Πανούκλα – μαύρος κι ο θάνατος: 1347
Η πρώτη από τις δύο μεγάλες πανδημίες της βουβωνικής πανώλης , ο Μαύρος Θάνατος του 1347 ήταν μια εφιαλτική περίοδος, όπως περιγράφεται στα βιβλία. Ο λοιμός έφτασε για πρώτη φορά στην Ευρώπη το 1347 όταν πολλά πλοία έδεσαν στη Μεσσήνη της Σικελίας. Οι εργάτες που επιβιβάστηκαν στα πλοία έκαναν μια φρικτή ανακάλυψη: σχεδόν όλοι από τα πληρώματα ήταν νεκροί και όσοι ανάσαιναν ακόμα σύντομα θα πέθαιναν. Ο Μαύρος Θάνατος εξαπλώθηκε γρήγορα σε ολόκληρη την Ευρώπη, σκοτώνοντας περίπου 20 εκατομμύρια ανθρώπους, κάπου το ένα τρίτο του πληθυσμού της ηπείρου. Ο συγγραφέας και μελετητής Giovanni Boccaccio ( ο γνωστός μας Βοκκάκιος) κατέγραψε την εμπειρία του από την πανούκλα στη Φλωρεντία το 1348: Περιέγραψε οικογένειες να στρέφονται η μια εναντίον της άλλης και να κλείνουν τα άρρωστα αγαπημένα τους πρόσωπα έξω από τα σπίτια τους για να κρατήσουν μακριά τον Μαύρο Θάνατο!
4. Ο Κολόμβος μετέφερε και τον θάνατο: 1492
Το 1492, ο Χριστόφορος Κολόμβος διέπλευσε το γαλάζιο του ωκεανού και έφερε τη μαύρη καταστροφή στη Βόρεια Αμερική. Αργότερα θα συμπλήρωναν την καταστροφή οι Κονκισταδόρες στη Νότια Αμερική… Όταν, λοιπόν, ο μέγας εξερευνητής πάτησε για πρώτη φορά το πόδι του στη Νέα ήπειρο, έφερε μαζί του μια ποικιλία ασθενειών που οι ιθαγενείς κάτοικοι δεν είχε αντιμετωπίσει ξανά.
Τα πολλά έθνη των αυτόχθονων πληθυσμών, που ζούσαν εκεί επί χιλιάδες χρόνια δεν είχαν εκτεθεί ποτέ σε ανάλογες ασθένειες όπως η ευλογιά, η διφθερίτιδα, η ιλαρά και η βουβωνική πανώλη. Πολλοί ιστορικοί πιστεύουν ότι σχεδόν το 90% του πληθυσμού των ιθαγενών της Βόρειας Αμερικής πέθανε από ευρωπαϊκές ασθένειες μέσα σε μόλις 10 χρόνια. Ο Κολόμβος επίσης εκτός από πατέρας των ασθενειών ήταν και πατέρας του δουλεμπορίου, παίρνοντας χιλιάδες σκλάβους πίσω στην Ευρώπη κατά τη διάρκεια των ταξιδιών του.
5. Η Μόσχα πεινάει και θάβει νεκρούς: 1601
Πώς θα μπορούσε μια ηφαιστειακή έκρηξη στο Περού να προκαλέσει τον πιο καταστροφικό λιμό στην ιστορία της Ρωσίας; Οι ιστορικοί πιστεύουν ότι μια έκρηξη που συνέβη το 1600 στο ηφαίστειο Huaynapatina στο Περού εκτόξευσε τόνους ηφαιστειακής τέφρας και χημικών ουσιών στην ατμόσφαιρα, προκαλώντας έναν «ηφαιστειακό χειμώνα». Ενώ πολλοί άνθρωποι σε όλη την Ευρώπη πάλευαν να βρουν αρκετό φαγητό και γούνες για να ζεσταθούν, ο λιμός στη Ρωσία κλιμακώθηκε όταν η τιμή των σιτηρών διπλασιάστηκε λόγω έλλειψης τροφής. Κατά τη διάρκεια των δύο ετών του λιμού, πάνω από 127.000 πτώματα θάφτηκαν σε ομαδικούς τάφους μόνο στη Μόσχα. Συνολικά, η Ρωσία έχασε το 30% του πληθυσμού της κατά τη διάρκεια του λιμού.
6. Η χρονιά χωρίς καλοκαίρι: 1816
Το καλοκαίρι του 1815, καταγράφηκε η μεγαλύτερη ηφαιστειακή έκρηξη στην Ιστορία, που προκάλεσε τόσο μεγάλη διασπορά τέφρας στην ατμόσφαιρα που, σχεδόν ολόκληρη η υδρόγειος, κατέγραψε μερικές από τις πιο χαμηλές θερμοκρασίες. Οι καλλιέργειες καταστράφηκαν λόγω του ψύχους και οι ελλείψεις τροφίμων, αλλά και τα κρούσματα χολέρας μάστιζαν χώρες σε όλο τον κόσμο.
Κάποιοι ανέφεραν ότι λίμνες και ποτάμια στην Πενσυλβάνια πάγωσαν καταμεσής του καλοκαιριού – Ιούλιο μήνα – ενώ οι κάτοικοι της Νέας Αγγλίας επλήγησαν από ασταμάτητες χαλαζοπτώσεις. Ένας αγρότης στο Βερμόντ πέθανε από την παγωνιά έπειτα από χιονοθύελλα τον Ιούνιο του 1816! Ο ανιψιός του έλεγε ότι πριν φύγει για να ελέγξει το κοπάδι των προβάτων του, είπε αστειευόμενος: «Αν δεν επιστρέψω σε μια ώρα, ειδοποίησε τους γείτονες και αρχίστε να με αναζητείτε. Ο Ιούνιος είναι ένας κακός μήνας για να θαφτείς στο χιόνι, ειδικά όταν πλησιάζει ο Ιούλιος». … Τρεις μέρες αργότερα, οι γείτονες τον βρήκαν παγωμένο!
7. Ισπανική γρίπη και Μεγάλος Πόλεμος: 1914-1919
Έναν αιώνα προτού ο κορονοϊός κλείσει τον κόσμο στα σπίτια του η πανδημία της ισπανικής γρίπης άλλαξε τη ζωή των ανθρώπων όπως τη γνωρίζουμε σήμερα. Υπολογίζεται ότι το ένα τρίτο του παγκόσμιου πληθυσμού προσβλήθηκε από την ισπανική γρίπη και 50 εκατομμύρια πέθαναν σε όλο τον κόσμο. Ο Α’ Παγκόσμιος Πόλεμος, που άρχισε το 1914 και τέλειωσε το 1918 εξόντωσε περίπου 20 εκατομμύρια ανθρώπους! Πόσα νεκροταφεία πια;
8. Ολοκαύτωμα και όλεθρος: 1941-1945
Το Ολοκαύτωμα έχει καταγραφεί στην Ιστορία ως μια από τις πιο τραγικές, φρικτές αποτρόπαιες και βίαιες πράξεις ανθρώπου προς άνθρωπο. Μεταξύ 1933 και 1945 έξι εκατομμύρια Εβραίοι εξοντώθηκαν με τους πιο ειδεχθείς τρόπους, ενώ εκατομμύρια άλλοι αναγκάστηκαν να υπομείνουν άθλιες συνθήκες σε στρατόπεδα συγκέντρωσης.
Το 1943 θεωρείται η πιο θανατηφόρα χρονιά του Ολοκαυτώματος. Ένα τρομακτικό ότι 1,7 εκατομμύρια Πολωνοί Εβραίοι έχασαν τη ζωή τους μέσα σε αυτό το σύντομο χρονικό διάστημα, αντιπροσωπεύοντας περίπου το 25% όλων των θανάτων από το Ολοκαύτωμα. Στη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου έχασαν τη ζωή τους περισσότεροι από 62 εκατομμύρια ανθρώπους, πολίτες ή στρατιώτες.
9. Κορονοϊός: Όταν ο κόσμος κλείστηκε στα κινητά του..: 2019
Η ασθένεια κορονοϊού γνωστή ως οξεία αναπνευστική νόσος Covid-19, είναι μία μολυσματική ασθένεια που προκαλείται από τον κορονοϊό SARS-CoV-2. Ο ιός και η ασθένεια καταγράφηκαν για πρώτη φορά στην πόλη Γουχάν της Κίνας στα τέλη του 2019. Από τότε έχει διασπαρεί σε όλον τον πλανήτη και έχει εξελιχθεί σε πανδημία, η οποία βρίσκεται ακόμα σε εξέλιξη μέχρι και σήμερα.
Η πανδημία COVID-19 έχει προκαλέσει πάνω από 6 εκατομμύρια θανάτους και πάνω από 500 εκατομμύρια μολύνσεις, γεγονός που την καθιστά μία από τις πιο θανατηφόρες στην Ιστορία. Οι κυβερνήσεις πολλών χωρών έλαβαν μέτρα για την ανάσχεση της εξάπλωσης του ιού, όπως περιορισμός μετακινήσεων και δραστηριοτήτων και έλεγχο των πολιτών. Η πανδημία προκάλεσε εκτεταμένη αναστάτωση στην οικονομία και στις κοινωνικές δραστηριότητες, με αποτέλεσμα τη μεγαλύτερη ύφεση μετά το 2008 και ελλείψεις στις εφοδιαστικές αλυσίδες. Πολλά πανεπιστήμια και σχολεία έμειναν κλειστά, ενώ όλες οι κοινωνικές εκδηλώσεις ακυρώθηκαν.
Για την ώρα περιμένουμε το επόμενο κύμα… των συμφορών. Αισιοδοξία και καλό καλοκαίρι!
