Την ερχόμενη Πέμπτη η πρόεδρος της ΕΚΤ Κριστίν Λαγκάρντ αναμένεται να ανακοινώνει την πρώτη αύξηση επιτοκίων του ευρώ μετά από 11 χρόνια, καθώς και λεπτομέρειες για τον τρόπο λειτουργίας του νέου εργαλείου νομισματικής πολιτικής που φέρεται πως θα αποκαλείται Μηχανισμός Προστασίας Μετάδοσης (Transmission Protection Mechanism -TPM), καθώς ο ανοδικός κύκλος των επιτοκίων αυξάνει και τον κίνδυνο κατακερματισμού των χρηματοπιστωτικών αγορών, δηλαδή της διεύρυνσης της διαφοράς των αποδόσεων (spreads) των κρατικών ομολόγων ορισμένων χωρών, κυρίως του Νότου, έναντι των γερμανικών ομολόγων αναφοράς.
Με τις αγορές να θεωρούν πως η ΕΚΤ είναι πίσω από την καμπύλη, την κατάρρευση του ευρώ να αυξάνει τις πληθωριστικές πιέσεις και την ενεργειακή κρίση να πιέζει την οικονομία, παράλληλα με τη νέα πολιτική κρίση στην Ιταλία, οι αναλυτές αναμένουν μία πιο επιθετική σύσφιξη της νομισματικής πολιτικής.
Ωστόσο, η πρώτη αύξηση επιτοκίων από το 2011 κατά 0,25%, έχει προαγγελθεί για τις 21 Ιουλίου από τη συνεδρίαση της ΕΚΤ τον Ιούνιο, με αποτέλεσμα, αν και τα δεδομένα συγκλίνουν θεωρητικά για μεγαλύτερη αύξηση, οι οικονομολόγοι των επενδυτικών τραπεζών συγκλίνουν πως οι πιθανότητες για κάτι τέτοιο (π.χ. κατά 0,50%) είναι πολύ μικρές, με την ΕΚΤ να προχωρεί τελικά απλώς στην υλοποίηση της «δέσμευσής» της για αύξηση των επιτοκίων μόλις κατά 25 μονάδες βάσης.
Αυτό σημαίνει, όμως, πως την ερχόμενη Πέμπτη η καθοδήγηση της ΕΚΤ θα αυξήσει τις προσδοκίες για μία μεγαλύτερη της αναμενομένης (κατά 0,50%) αύξησης των επιτοκίων (ενδεχομένως κατά 0,75%) τον ερχόμενο Σεπτέμβριο, ώστε να υπάρξει και ένας συμβιβασμός μεταξύ γερακιών και περιστεριών.
Από την άλλη πλευρά, όπως εκτιμούν κορυφαίες τράπεζες, το νέο εργαλείο, το TPM, θα έχει χαλαρούς όρους για τις κυβερνήσεις που θα κληθεί να στηρίξει, ενώ η ρευστότητα που θα δημιουργεί αγοράζοντας τίτλους θα απορροφηθεί εκ νέου σε μια διαδικασία που ονομάζεται «sterilization».
Θα είναι απεριόριστου μεγέθους, θα εστιάζει πλέον σε επιμέρους χώρες, θα είναι ανοιχτού τύπου, δηλαδή δεν θα έχει μία προκαθορισμένη ημερομηνία λήξης, και δεν θα υπάρχουν ποσοτικά όρια. Τυχόν αγορές πιθανότατα θα αποστειρώνονται ώστε να μην επηρεάζουν τις προσπάθειες της κεντρικής τράπεζας στην καταπολέμηση του πληθωρισμού, ενώ θα υπάρξει και επιμερισμός των κινδύνων.
Τι ψηφίζουν 63 οικονομολόγοι
Συνολικά 62 από τους 63 οικονομολόγους που συμμετείχαν σε έρευνα του Reuters προέβλεψαν ότι η ΕΚΤ θα τηρήσει την υπόσχεσή της, αυξάνοντας το επιτόκιο καταθέσεων στο -0,25%. Μόνο ένας προέβλεψε αύξηση 50 μονάδων βάσης.
Ωστόσο, η πλειονότητα των ερωτηθέντων, 19 στους 35, είπε ότι η ΕΚΤ θα πρέπει να εγκαταλείψει την πολιτική αρνητικών επιτοκίων τώρα με μια αύξηση 50 μονάδων βάσης.
Η πλειοψηφία προέβλεψε αύξηση 50 μονάδων βάσης τον Σεπτέμβριο, ακολουθούμενη από αύξηση κατά 25 μονάδες τον Οκτώβριο και τον Δεκέμβριο, ανεβάζοντας το επιτόκιο καταθέσεων στο 0,75%. Αναμένεται να φτάσει στο 1,50% στο τρίτο τρίμηνο του 2023. Ωστόσο, πολλοί επισημαίνουν πως τα περιθώρια στενεύουν, καθώς οι ελλείψεις φυσικού αερίου και οι αυξανόμενες τιμές ενέργειας μειώνουν την αγοραστική δύναμη των νοικοκυριών και πιθανόν να οδηγήσουν την ευρωζώνη σε ύφεση.
