Την 1η Φεβρουαρίου 2021, ο δημοσιογράφος Ko Zin Lin Htet έλαβε ένα τηλεφώνημα από μια πηγή στην πρωτεύουσα της Μιανμάρ. Ο καλών του είπε ότι ο στρατός είχε καταλάβει την εξουσία και συνέλαβε πολιτικούς της αντιπολίτευσης.
Ωστόσο μόλις ο ίδιος έκλεισε το τηλέφωνο, διαπίστωσε πως δεν είχε καθόλου πρόσβαση στο Διαδίκτυο. Ανέβηκε στη μοτοσικλέτα του και πήγε στο Κοινοβούλιο, όπου είδε στρατιωτικούς, όχι αστυνομικούς, να φυλάνε τα κτίρια. Εκείνη τη στιγμή ο δημοσιογράφος συνειδητοποίησε ότι είχε γίνει πραξικόπημα – και ότι, κόβοντας την πρόσβαση στο Διαδίκτυο, η νέα χούντα είχε ρίξει τη χώρα στην εποχή προ διαδικτύου.
Αποδεικνύεται πως τις πρώτες πρωινές ώρες, η χούντα στη Μιανμάρ έστειλε στρατιώτες στους παρόχους Διαδικτύου της χώρας για να αναγκάσουν τους μηχανικούς να διακόψουν τις συνδέσεις με τον έξω κόσμο. Ήταν το πρώτο στάδιο ενός ψηφιακού πραξικοπήματος που αποσκοπούσε στην άσκηση ελέγχου στις επικοινωνίες και στην διακοπή του Διαδικτύου.
Δυστυχώς όπως αναφέρει ο Guardian, η απομακρυσμένη χώρα της Ασίας δεν είναι το μόνο παράδειγμα σχετικά με το πώς κυβερνήσεις εφαρμόζουν «Διαδικτυακά lockdown» ως μορφή ελέγχου της κοινωνίας.
Αύξηση διακοπών του Διαδικτύου το 2021
Το βρετανικό μέσο αναφέρει πως «κυβερνητικές διακοπές» του Διαδικτύου αυξάνονται σε όλο τον κόσμο. Το 2021, υπήρξαν 182 διακοπές σε 34 χώρες, σύμφωνα με την Access Now, μια μη κυβερνητική οργάνωση που παρακολουθεί τη συνδεσιμότητα σε όλο τον κόσμο.
Σύμφωνα με αναλυτική έρευνα της ΜΚΟ, χώρες σε Αφρική και Ασία έχουν στραφεί στις διακοπές λειτουργίας σε μια προσπάθεια να ελέγξουν τη συμπεριφορά των πολιτών, ενώ η Ινδία, κυρίως στην περιοχή Τζαμού και στο Κασμίρ που μαστίζεται από συγκρούσεις, βυθίστηκε στο ψηφιακό σκοτάδι περισσότερες φορές από κάθε άλλη χώρα πέρυσι.
Ψηφιακός αυταρχισμός
Η αυξανόμενη χρήση του «kill switch», όπως αναφέρεται η ολική διακοπή παροχής ίντερνετ, αναδεικνύει μια βαθύτερη παγκόσμια τάση προς τον ψηφιακό αυταρχισμό, καθώς οι κυβερνήσεις χρησιμοποιούν την πρόσβαση στο Διαδίκτυο ως όπλο κατά του ίδιου τους του λαού τους.
«Η διακοπή λειτουργίας του Διαδικτύου είναι γνωστό ότι σε πολλές χώρες αποτελεί σημάδι ή σήμα ότι κάτι κακό πρόκειται να συμβεί», λέει ο Σάιμον Άνγκους, οικονομολόγος από το Πανεπιστήμιο Monash, του οποίου το Παρατηρητήριο Διαδικτύου Monash παρακολουθεί την παγκόσμια συνδεσιμότητα του Διαδικτύου σε πραγματικό χρόνο.
Τα στοιχεία της Access Now δείχνουν ότι οι διακοπές λειτουργίας αυξήθηκαν παγκοσμίως κατά 15% το 2021, σε σύγκριση με το προηγούμενο έτος.
Τέτοιες διακοπές προκαλούν τεράστια οικονομική ζημία – εκτιμάται ότι πέρυσι ανήλθε σε 5,5 δισ. δολάρια – αλλά περνούν σε μεγάλο βαθμό απαρατήρητες από τον έξω κόσμο, επειδή οι ροές πληροφοριών προς και από τις πληγείσες χώρες έχουν διακοπεί.
Ανυπολόγιστη ζημιά
Η επικεφαλής του ΟΗΕ για τα ανθρώπινα δικαιώματα, Michelle Bachelet, καταδίκασε τον Ιούνιο τις διακοπές του Διαδικτύου: «Η διακοπή του Διαδικτύου προκαλεί ανυπολόγιστη ζημιά, τόσο σε υλικό επίπεδο όσο και σε επίπεδο ανθρωπίνων δικαιωμάτων».
Εξαίρεση της κατάστασης δεν θα μπορούσε να αποτελεί η Ουκρανία, καθώς μια ώρα πριν από την εισβολή της Ρωσίας τον Φεβρουάριο, μια μαζική κυβερνοεπίθεση σε ένα βασικό δορυφορικό δίκτυο Διαδικτύου έθεσε εκτός λειτουργίας δεκάδες χιλιάδες ουκρανικά μόντεμ.
Την ίδια ώρα το Σουδάν διέκοψε το Διαδίκτυο μετά το στρατιωτικό πραξικόπημά του. Οι εμφύλιες αναταραχές στην Αιθιοπία και το Καζακστάν προκάλεσαν διακοπή λειτουργίας του διαδικτύου, καθώς οι κυβερνήσεις προσπαθούν να αποτρέψουν την πολιτική κινητοποίηση και να σταματήσουν την εμφάνιση ειδήσεων σχετικά με τη στρατιωτική καταστολή.
Επιπτώσεις των διακοπών λειτουργίας
Όπως αναφέρει ο Guardian οι διακοπές λειτουργίας του Διαδικτύου δεν χρησιμοποιούνται μόνο από κυβερνήσεις που έχουν εμφύλιο στο εσωτερικό τους. Κάθε χρόνο εκατομμύρια χρήστες του Διαδικτύου από το Σουδάν έως τη Συρία, από την Ιορδανία έως την Ινδία χάνουν επίσης την πρόσβαση στο Διαδίκτυο κατά τη διάρκεια της περιόδου των εξετάσεων, καθώς οι κυβερνήσεις τραβούν την πρίζα σε μια προσπάθεια να αποφύγουν την εξαπάτηση με τη βοήθεια της υψηλής τεχνολογίας.
Τα τελευταία πέντε χρόνια, η 21χρονη ασκούμενη γιατρός Aya Hich αναγκάζεται να δίνει τις ιατρικές εξετάσεις της στην Αλγερία χωρίς πρόσβαση στο Διαδίκτυο. Αυτό συμβαίνει επειδή κάθε χρόνο η κυβέρνηση διακόπτει το Διαδίκτυο για πέντε ημέρες για να διασφαλίσει ότι οι μαθητές λυκείου δεν θα αντιγράψουν στις εξετάσεις απολυτηρίου.
Το οικονομικό κόστος – και άλλες λιγότερο προφανείς επιπτώσεις – των διακοπών λειτουργίας του Διαδικτύου επηρεάζει κι άλλους κλάδους. Ο Σουδανός αρχιτέκτονας Tagreed Ahdin θυμάται τις δυσκολίες επιβίωσης για ένα μήνα χωρίς ηλεκτρονικές τραπεζικές συναλλαγές, όταν η χούντα έκλεισε το Διαδίκτυο το 2021.
Ανησυχία
Αυτή που κατέχει την πρώτη θέση στις συνολικές διακοπές λειτουργίας παγκοσμίως είναι η Ινδία.
Το 2021, η μεγαλύτερη δημοκρατία του κόσμου έκλεισε το Διαδίκτυο 106 φορές. Το μεγαλύτερο πλήγμα υπέστη η περιοχή Τζαμού και Κασμίρ.
Τα διαδικτυακά lockdown στην Ινδία αναδεικνύουν μια ανησυχητική τάση, λέει ο David Kaye, καθηγητής νομικής στο Πανεπιστήμιο Irvine της Καλιφόρνια και πρώην ειδικός εισηγητής του ΟΗΕ για την ελευθερία της έκφρασης.
«Ένας τρόπος για να σκεφτεί κανείς πόσο άσχημα είναι να δει πώς εξαπλώθηκε από μέρη όπως το Τατζικιστάν ή το Τόγκο ή το νότιο Καμερούν, όπου το κράτος δικαίου είναι ήδη αρκετά σποραδικό, σε ένα μέρος όπως η Ινδία», πρόσθεσε ο ίδιος.
