Διάφορες «φήμες» ακολουθούν το ορεινό χωριό της Μόρνας που σημαίνει «σκοτεινός τόπος» από το τούρκικο μόρνο που σημαίνει σκοτεινό. Υπάρχει και η άλλη εκδοχή που υποστηρίζει ότι πήρε το όνομά του από τα πολλά δέντρα μουριάς και τα βάτα που υπήρχαν στη γύρω περιοχή. Μάλιστα κάποια στιγμή συγκεκριμένα το 1926 οι κάτοικοί του αποφάσισαν να του αλλάξουν όνομα και να το πουν «Σκοτεινά».
Η Μόρνα ή Σκοτεινά είναι ένα χωριό της Πιερίας, χτισμένο σε 700 μέτρα υψόμετρο σε μια χαράδρα στα Πιέρια όρη, σε ένα πολύ δύσβατο σημείο, που ιδρύθηκε επί τουρκοκρατίας. Αυτό σε συνδυασμό με την πολύ πυκνή βλάστηση κρατούσαν μακριά τον ήλιο τις περισσότερες ώρες της ημέρας. Ξημέρωνε αργά και νύχτωνε πολύ νωρίς. Γεγονός που όπως είναι λογικό ενίσχυσε τις διάφορες.. σκοτεινές ιστορίες!
Το όνομά του ακολουθούν πολλές και διάφορες τρομακτικές ιστορίες που το έχουν αναγάγει σε ένα «στοιχειωμένο» χωριό οι κάτοικοι του οποίου μέσα σε ένα βράδυ αποφάσισαν να το εγκαταλείψουν και να πάνε να ζήσουν κάποια χιλιόμετρα βορειότερα. Σε ένα χωριό που το ονόμασαν ακριβώς το αντίθετο, «Φωτεινά».
Το γεγονός μάλιστα ότι εγκαταλείφθηκε σχεδόν από όλους ενίσχυσε τις ιστορίες για το «στοιχειωμένο» χωριό.
Η περίοδος της ακμής
Η Μόρνα, ωστόσο, δεν έχει μόνο τη σκοτεινή της πλευρά. Πριν την παρακμή του, το χωριό είχε ζήσει για πολλά χρόνια μεγάλη ακμή.
Δρύες, πλατάνια, καστανιές και οξιές «στολίζουν» τα Πιέρια όρη από την αρχαιότητα. Σύμφωνα με αρχαία κείμενα πολλά καράβια ναυπηγήθηκαν στα παράλια της Κατερίνης από δέντρα που κάποτε φύτρωσαν και μεγάλωσαν εκεί.
Ενδεικτικό της ζωντάνιας και της οικονομικής ανάπτυξης που γνώρισε η περιοχή είναι το γεγονός ότι το 1956 το υπουργείο Εμπορίου, επί πρωθυπουργίας Κωνσταντίνου Καραμανλή, αναγνωρίζοντας τη σημαντική συμβολή του εργοστασίου της Μόρνας στην Εθνική Οικονομία, απένειμε στους υπεύθυνους Χρυσό Μετάλλιο, στο πλαίσιο της ΔΕΘ.
Στη Μόρνα υπάρχουν σήμερα δύο εκκλησίες, της Αγίας Παρασκευής και του Αγίου Νικολάου. Η πρώτη βρίσκεται στο κοιμητήριο του χωριού και έχει ρυθμό βασιλικής με τρούλο. Σύμφωνα με μαρτυρίες, εκεί κατέφυγαν οι κάτοικοι του χωριού την περίοδο της κατοχής για να γλιτώσουν από τους Γερμανούς, οι οποίοι σκότωσαν τον παπά μαζί με 14 ενήλικες και δύο παιδιά.
Η περιοχή σήμερα προσφέρεται για πεζοπορία ή ποδήλατο καθώς οι διαδρομές που εξερεύνησαν οι υπεύθυνοι της ποδηλατικής ιστοσελίδας «Σέλα» είναι πολλές και εξαιρετικές.
Το εργοστάσιο ξυλείας
Το δασικό σύμπλεγμα μεταξύ Σκοτεινών (Μόρνας) – Λιβαδίου – Φτέρης και Πλατανορέματος στα Πιέρια Όρη, καλύπτει μια έκταση 100.000 στρεμμάτων. Η οξιά του θεωρείται άριστης ποιότητας και από τις καλύτερες παγκοσμίως.
Εκεί, λοιπόν, για πολλές δεκαετίες λειτουργούσε το Κρατικό Εργοστάσιο Επεξεργασίας Ξύλου.
Στη Μόρνα το 1966, λειτουργούσε το περίφημο «Πανεπιστήμιο των Δασών». Έτσι το αποκαλούσαν. Επρόκειτο για το Κρατικό Εργοστάσιο Επεξεργασίας Ξύλου που έδωσε ζωή στην περιοχή τις δεκαετίες του 1950 και του 1960.
Χαρακτηριστικό της ποιότητας της ξυλείας ήταν ότι επελέγη η Μόρνα για να κατασκευαστεί η θαλαμηγός του βασιλιά Όθωνα με την ίδρυση του ελληνικού κράτους, το 1830. Το πλοίο κατασκευάστηκε από πιερική ξυλεία, όπως αναφέρει ο καθηγητής – ιστορικός Γιάννης Καζταρίδης.
Λόγω της σημαντικής παραγωγής που είχε η συγκεκριμένη Κρατική Επιχείρηση Επεξεργασίας Ξύλου, δημιουργήθηκε στα χρόνια της γερμανικής κατοχής και ένα εργοστάσιο εμποτισμού στην Κατερίνη (1940-1941). Στο εργοστάσιο αυτό, το φουγάρο του οποίου δεσπόζει και σήμερα στον σιδηροδρομικό σταθμό της πόλης, γινόταν παραγωγή πίσσας με την οποία αλείφονταν οι στρωτήρες που χρησιμοποιούσαν οι Ελληνικοί Σιδηρόδρομοι.
Όπως τονίζει ο κ. Καζταρίδης σε συνέντευξη του στο ΑΠΕ-ΜΠΕ: Στην αρχαιότητα, ο Όλυμπος, υπήρξε κατοικία των 12 Θεών και τα Πιέρια Ορη, «σπίτι» των Μουσών, ήταν τα δύο «σήματα κατατεθέν» της Πιερίας. Στις μέρες μας η Πιερία εξακολουθεί να είναι ένας ευλογημένος τόπος.
«Εξάλλου και το πρόθεμα Πιέρ- παραπέμπει σε εύφορη, παχιά γη», επισημαίνει ο κ. Καζταρίδης και συμπληρώνει: «Οι Αθηναίοι της αρχαιότητας, κατέλαβαν την περιοχή της Πιερίας και ίδρυσαν πόλεις, όπως η Πίδνα και η Μεθώνη. Κι αυτό, γιατί πέρα από το ενδιαφέρον τους για τη στρατηγική σημασία της περιοχής στα συγκοινωνιακά οδικά περάσματα και τη θάλασσα, οι Αθηναίοι ήθελαν, κυρίως, να εκμεταλλεύονται την πιερική ξυλεία, από την οποία κατασκεύαζαν τις αθηναϊκές τριήρεις».
Οι «στοιχειωμένες» ιστορίες
Τα μεταφυσικά ή παραφυσικά φαινόμενα που ακολουθούν τη Μόρνα έχουν μια λογική εξήγηση πίσω από την ιστορία. Συγκεκριμένα αυτή η ιστορία συμπυκνώνει την διαδρομή της ελληνικής υπαίθρου.
Μέχρι, ωστόσο, να φτάσει εκεί, είχαν κάνει την εμφάνισή τους σκοτεινές φιγούρες που εμφανίζονται τόσο ξαφνικά όσο εξαφανίζονται. Με πόρτες που ανοιγοκλείνουν μόνες τους. Με απόκοσμες φωνές και πολλά ακόμα ανατριχιαστικά φαινόμενα.
Βοσκοί και άνθρωποι που σχολούσαν από τη δουλειά τους στο εργοστάσιο ξυλείας ήταν μάρτυρες ενός περίεργου φαινομένου. Κοπέλες, μικρής ηλικίας, γυμνές, χόρευαν γύρω γύρω από το χωριό και τον ποταμό Μόρνο. Ήταν ένας χορός έκστασης που τους τρόμαζε με αποτέλεσμα μόλις έπεφτε το σκοτάδι, να κρύβονται στα σπίτια τους και να μη θέλουν να βγουν πριν ξημερώσει. Ελάχιστοι ήταν οι… τολμηροί που κυκλοφορούσαν τη νύχτα.
Το φαινόμενο αυτό οι κάτοικοι της περιοχής το είχαν ονομάσει «γκουλαγκούδια» που σημαίνει γυμνά και αφορούσε επτά κορίτσια που κυκλοφορούσαν και χόρευαν τον δικό τους σκοτεινό χορό τρομοκρατώντας τους κατοίκους με το γοερό κλάμα τους μέχρι που λίγο πριν το ξημέρωμα ανέβαιναν στην κορυφή του βουνού και κρυβόντουσαν σε μια σπηλιά που υπάρχει εκεί και περίμεναν εκεί μέχρι να έρθουν και πάλι τα μεσάνυχτα. Αυτή η ιστορία κράτησε από πολύ παλιά μέχρι και τα τέλη της δεκαετίας του 1960!
Παράλληλα, μια παλιά τρομακτική ιστορία ήταν αυτή με το «μαλλιαρό χέρι» που θεωρητικά κυνηγούσε όσους έβρισκε στο διάβα του. Το σπίτι από το οποίο υποτίθεται πως έβγαινε το «μαλλιαρό χέρι» άνηκε σε έναν νεαρό άνδρα ο οποίος αποφάσισε να φύγει από την Ελλάδα και να αναζητήσει την τύχη του στις Ηνωμένες Πολιτείες όπου τελικά στέριωσε και έκανε οικογένεια και παιδιά. Το σπίτι εγκαταλείφθηκε στην τύχη του και όταν άρχισε να διαλύεται και να παίρνει μια πιο άγρια μορφή ο θρύλος για το τι γίνεται στο εσωτερικό του και την «κατάρα που άφησε πίσω του ο μετανάστης» γιγαντώθηκε με αποτέλεσμα οι κάτοικοι του χωριού να αποφεύγουν ακόμα και απ έξω να περάσουν.
Επιπλέον, φόβος μεγάλος υπήρχε στην περιοχή που λεγόταν Τούρκος και η οποία συνδέεται με την εποχή της τουρκοκρατίας και τα όσα είχαν βιώσει οι Έλληνες με εκτελέσεις και φρικτά βασανιστήρια. Και εκεί υπάρχουν μαρτυρίες για απόκοσμες φωνές και εμφανίσεις πνευμάτων. Εκεί ακούγονταν διάφοροι απόκοσμοι ήχοι αγνώστου προέλευσης. Σκιές έκαναν την εμφάνισή τους και ψίθυροι από το πουθενά σε έκαναν να ανατριχιάζεις.
Η εγκατάλειψη του χωριού
Όλα αυτά, όμως, μέχρι το 1967 οπότε και μπαίνει λουκέτο στο εργοστάσιο. Οι μέρες της δόξας είχαν περάσει ανεπιστρεπτί. Η Μόρνα άρχισε να γίνεται ακόμα πιο σκοτεινή καθώς οι δουλειές λιγόστεψαν και οι νέοι άνθρωποι προτιμούσαν την εσωτερική (και όχι μόνο) μετανάστευση μέχρι που και όσοι έμειναν πίσω, αποφάσισαν να κάνουν το μεγάλο βήμα για ένα καλύτερο αύριο.
Εγκατέλειψαν τα Σκοτεινά και πήγαν μερικά χιλιόμετρα βορειότερα και έχτισαν τα Φωτεινά. Το μέρος εκεί είναι, όντως, πιο φωτεινό και η ποιότητα ζωής καλύτερη. Όταν μάλιστα οι κάτοικοι εγκατέλειψαν το χωριό με σκοπό ουσιαστικά να το μεταφέρουν βορειότερα και να ξεκινήσουν εκεί τη ζωή τους από την αρχή, λέγεται, πως οι αυτοδιοικητικές αρχές τους ζήτησαν να τους εξηγήσουν τον λόγο που προχωράνε σε αυτή την κίνηση αλλά εκείνοι αρνήθηκαν πεισματικά να πουν οτιδήποτε.
Αυτό που ίσως είναι το πιο περίεργο απ’ όλα είναι πως αν σήμερα πάει κάποιος στο χωριό και επιχειρήσει να μπει μέσα στα εγκαταλελειμμένα σπίτια θα διαπιστώσει πως η φυγή των κατοίκων έγινε εσπευσμένα και σίγουρα χωρίς ιδιαίτερη προεργασία.
Φεύγοντας άφησαν πίσω τους τη σκοτεινιά, την κακή ενέργεια, τις παλιές ζωές τους και κυρίως ένα χωριό στο οποίο πλέον τα μόνα που κατοικούν είναι στοιχειωμένοι μύθοι και τρομακτικές ιστορίες για απόκοσμες φωνές και αινιγματικές οπτασίες γυμνών νεαρών κοριτσιών.
Η περιοχή σήμερα προσφέρεται για πεζοπορία ή ποδήλατο καθώς οι διαδρομές που εξερεύνησαν οι υπεύθυνοι της ποδηλατικής ιστοσελίδας “Σέλα” είναι πολλές και εξαιρετικές.
Πληροφορίες: sela.gr (φωτογραφίες Γιάννη Μαυρουδή) & ΑΠΕ – ΜΠΕ (Συνέντευξη του κ. Καζταρίδη στο ΑΠΕ – ΜΠΕ)
Πηγή: ΑΠΕ – ΜΠΕ, mixanitouxronou.gr, travelstyle.gr
