Σοκ ακρίβειας βιώνουν οι καταναλωτές εν όψει ενός ζοφερού χειμώνα, αφού πλέον για να μισογεμίσουν το καλάθι του σούπερ μάρκετ επιλέγουν ολοένα και περισσότερα προϊόντα ιδιωτικής ετικέτας, είδη σε προσφορά και χύμα τρόφιμα.
Άνοδος για 16ο μήνα
Η ανοδική πορεία του υποδείκτη «Είδη διατροφής και μη αλκοολούχα ποτά», που έχει ξεκινήσει από πέρσι τον Ιούνιο συνεχίστηκε και τον Σεπτέμβριο εφέτος, όπως προκύπτει από τα στοιχεία της Ελληνικής Στατιστικής Αρχής, με την πίεση να πολλαπλασιάζεται για τους οικονομικά ευάλωτους. Υπενθυμίζεται ότι τα φτωχά νοικοκυριά δαπανούν πάνω από το 1/3 του μηνιαίου προϋπολογισμού τους (34,8%) για την αγορά τροφίμων.
Λόγω των υψηλότερων τιμών, που αποτυπώνονται στον επιπλέον τζίρο για τα σούπερ μάρκετ (στα 5,42 δισ. ευρώ έφθασαν οι πωλήσεις σε αξία στο 8μηνο εφέτος έναντι 5,23 δισ. ευρώ το αντίστοιχο διάστημα του 2021, σύμφωνα με την εταιρεία ερευνών αγοράς IRI), οι καταναλωτές μειώνουν τον όγκο των αγορών τους, με την «ψαλίδα» μεταξύ του ρυθμού ανάπτυξης της αξίας πωλήσεων και του όγκου πωλήσεων να «ανοίγει» μήνα με τον μήνα.
Το διάστημα Ιανουαρίου – Αυγούστου 2022 ο όγκος πωλήσεων υποχώρησε κατά 1,6% σε σύγκριση με το αντίστοιχο διάστημα του 2021, τη στιγμή που ο τζίρος των σούπερ μάρκετ αυξήθηκε κατά 3%, σύμφωνα με τα τελευταία διαθέσιμα στοιχεία της IRI.
Αυξήσεις 19,3% σε 11 μήνες
Είναι χαρακτηριστικό ότι σε μια λίστα των 25 επώνυμων προϊόντων ο συνολικός λογαριασμός έχει ανέβει 19,3% συγκριτικά με τον περσινό Νοέμβριο όταν άρχισε να «δαγκώνει» ο πληθωρισμός.
Ακόμη κι αν εξαιρέσουμε τα προϊόντα που επηρεάστηκαν ασύμμετρα λόγω του πολέμου στην Ουκρανία, οι ανατιμήσεις θυμίζουν εποχές δραχμής.
Συγκεκριμένα από τις 9 Νοεμβρίου του 2021 μέχρι τις 5 Οκτωβρίου εφέτος, η μέση τιμή ενός λίτρου επώνυμου ηλιελαίου έχει ανέβει 90%, όπως προκύπτει από τα στοιχεία της ηλεκτρονικής πλατφόρμας e-Καταναλωτής του υπουργείου Ανάπτυξης.
Στο αραβοσιτέλαιο (ένα λίτρο) η αύξηση φθάνει στο 41% το ίδιο διάστημα, ενώ ένα κιλό αλεύρι για όλες τις χρήσεις πωλείται στο ράφι 35,6% ακριβότερα.
Και αν οι ανατιμήσεις στα παραπάνω προϊόντα θεωρούνται αναμενόμενες εξαιτίας της κρίσης των εφοδιαστικών αλυσίδων, οι υψηλές διψήφιες ανατιμήσεις που παρουσιάζουν και άλλα προϊόντα, στις κατηγορίες της διατροφής, των ειδών νοικοκυριού και της προσωπικής περιποίησης και υγιεινής, δείχνουν ότι η ακρίβεια λόγω του ενεργειακού κόστους έχει διαχυθεί παντού.
Για παράδειγμα η τιμή για τρία κιλά πατάτες η τιμή σε διάστημα 11 μηνών έχει αυξηθεί κατά 50,5%. Αντίστοιχα στο γιαούρτι, συσκευασία των 500 γραμμαρίων, η ανατίμηση φθάνει σε ποσοστό της τάξης του 46%, ενώ στο μπουκάλι των 400 ml υγρού απορρυπαντικού για τα πιάτα σε ποσοστό 38%. Ανάλογη είναι η ανατίμηση στο επώνυμο χαρτί υγείας (+38%) στα 8 ρολά.
Τα έξι μεσαία αυγά κοστίζουν 33% περισσότερο έναντι του Νοεμβρίου του 2021, το ένα λίτρο φρέσκο γάλα 22% ακριβότερα, ενώ η τιμή για τη συσκευασμένη φέτα των 400 γραμμαρίων είναι 20% υψηλότερη. Αύξηση της τάξης 22,8% πρέπει να πληρώσει ο καταναλωτής για την καπνιστή γαλοπούλα, συσκευασία των 160 γραμμαρίων, ενώ για το ψωμί του τοστ 8,5% και για τον στιγμιαίο καφέ 7%.
Τρίτο κύμα ανατιμήσεων
Το ζήτημα είναι όμως ότι οι ανατιμήσεις στο ράφι δεν φαίνεται να ανακόπτονται, με στελέχη από τον κλάδο των σούπερ μάρκετ να υπολογίζουν ότι η μέση αύξηση στο καλάθι των ταχυκίνητων κωδικών ενδεχομένως να φθάσει και το 15% έως το τέλος του 2022.
Οι κατηγορίες προϊόντων που πρόκειται να ανατιμηθούν εντός του Οκτωβρίου περιλαμβάνουν πουλερικά, κατεψυγμένα λαχανικά, γαλακτοκομικά, αλλαντικά, σαπούνια – απορρυπαντικά – καλλυντικά, ελαιόλαδο και χαρτικά.
Μικρό καλάθι…
Σε αυτή την πρωτοφανή συγκυρία, το υπουργείο Ανάπτυξης προτάσσει το «καλάθι» με τα 50 βασικά προϊόντα ως φρένο στα χειρότερα αν και όλοι παραδέχονται πως πρόκειται για μια δύσκολη άσκηση.
Κι αυτό γιατί οι αυξήσεις τιμών σε αυτή τη λίστα προϊόντων, που θα περιλαμβάνει τρόφιμα (κρέας, λαχανικά, φρούτα, άλευρα, γαλακτοκομικά, καφές, έλαια, δημητριακά, αυγά, ζυμαρικά, όσπρια, τοματοειδή, ζάχαρη, κατεψυγμένα, σνακ κ.λπ.) και μη τρόφιμα (απορρυπαντικά, είδη καθαρισμού γενικής χρήσης, χαρτικά, είδη προσωπικής υγιεινής), δεν απαγορεύονται. Ούτε επιβάλλεται «πάγωμα». Απλώς υπάρχει δέσμευση οι ανατιμήσεις να είναι χαμηλότερες συγκριτικά με τα υπόλοιπα αντίστοιχα προϊόντα και να «περνάνε» στο ράφι σε αραιότερα χρονικά διαστήματα.
Εξάλλου, προκειμένου προσεγγιστεί ο στόχος των μικρότερων ανατιμήσεων θα πρέπει να εξασφαλιστεί και η συμφωνία των προμηθευτών, όταν το λειτουργικό κόστος των επιχειρήσεων έχει εκτιναχθεί λόγω ενέργειας και πρώτων υλών.
Για το θέμα αυτό ο υπουργός Ανάπτυξης, Άδωνις Γεωργιάδης, θα έχει συνάντηση με εκπροσώπους της βιομηχανίας την επόμενη εβδομάδα, ενώ διαβεβαίωσε τον πρόεδρο και τα μέλη της διοίκησης της Κεντρικής Ένωσης Επιμελητηρίων ότι θα συνεχιστεί η επιδότηση των τιμολογίων ρεύματος και φυσικού αερίου σε όλες τις επιχειρήσεις της χώρας.
